Μειώνεται το ενδιαφέρον για νέες κατοικίες

Οι μεγάλες επενδύσεις και τα έργα ανάπτυξης στα οποία αναφέρθηκε στην πρόσφατη παρουσίαση του έργου του Υπουργείου του ο υπουργός Μεταφορών και Έργων Γιάννης Καρούσος, μπορεί να κράτησαν ψηλά τον κατασκευαστικό τομέα και το Real Estate για το 2022, ωστόσο οι προκλήσεις παραμένουν για τον κλάδο. Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας δείχνουν από την μια, αύξηση σε έργα όπως κατασκευές δρόμων, έργα πολιτικού μηχανικού, ενώ, από την άλλη, μείωση στα οικιστικά κτήρια. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, ο αριθμός οικιστικών μονάδων παρουσίασε μείωση 4,6%. Η κατηγορία οικιστικά κτήρια, κατέγραψε μείωση 7,6% πιο κάτω την περίοδο Ιανουαρίου- Οκτωβρίου 2022 σε σχέση με το 2021. Στις μετρήσεις που αφορούν το εμβαδόν, η μείωση ανέρχεται στο - 8,2% και σε αξία στο - 6,2%. Μείωση γύρω στο 10% καταγράφουν οι μονοκατοικίες, 4% οι διπλοκατοικίες και οριακή αύξηση οι μικτές πολυκατοικίες. Για να γίνει ξεκάθαρη η διαφορά σε σχέση με τις υπόλοιπες κατηγορίες έργων, σημειώνεται ότι τα έργα πολιτικού μηχανικού είχαν αύξηση 12% και 23,4% η κατασκευή δρόμων. Σε αξία, τα μη οικιστικά κτήρια έχουν αύξηση 32,9% και η κατασκευή δρόμων 68,9%.

ΦΠΑ και επιτόκια

Το γεγονός ότι εισερχόμαστε σε περίοδο υψηλών επιτοκίων, όπως ανέφερε την περασμένη εβδομάδα ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας Κωνσταντίνος Ηροδότου και παράλληλα η αύξηση του κατασκευαστικού κόστους, καθώς και η αβεβαιότητα για την ρύθμιση του ΦΠΑ πρώτης κατοικίας- το οποίο θα κληθεί να διευθετήσει η νέα κυβέρνηση- αναμένεται να διατηρήσουν σε χαμηλότερα επίπεδα το ενδιαφέρον για νέες κατοικίες. Μιλώντας στην «Κ» ο πρόεδρος της ΟΣΕΟΚ Σταύρος Γαβριήλ, εξήγησε ότι η τελευταία πρόταση ορίζει όπως η επιβολή μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ ύψους 5% στην παράδοση ή ανέγερση κατοικίας θα καλύπτει μόνο τα πρώτα 170 τ.μ. της κατοικίας με συνολικό εμβαδόν τα 220 τ.μ. και μέγιστη αξία τις 340.000 ευρώ και 90 τ.μ. διαμερίσματος με συνολικό εμβαδόν τα 110 τ.μ. και μέγιστη αξία τις 200.000 ευρώ. Εξέφρασε την εκτίμηση ότι αυτές οι πρόνοιες θα δημιουργήσουν δυσκολίες στην αγορά και στέρηση της αγοραστικής ικανότητας της μικρομεσαίας τάξης για απόκτηση ιδιόκτητης κατοικίας ή διαμερίσματος. Εξέφρασε την εκτίμηση ότι η μέγιστη αξία που τέθηκε είναι χαμηλή, ιδιαίτερα με τα σημερινά δεδομένα των τιμών στα ακίνητα. Την ίδια ώρα η αύξηση των επιτοκίων για τα στεγαστικά δάνεια αυξάνει το κόστος δανεισμού, μειώνει την δυνατότητα των καταναλωτών για σύναψη δανείου, επιβαρύνοντας παράλληλα και τους κατασκευαστές και δυσχεραίνει το πρόβλημα στην σχέση προσφοράς και ζήτησης ακινήτων.

Συν 30%

Ήδη το κατασκευαστικό κόστος για μια νεόδμητη κατοικία έχει αυξηθεί γύρω στο συν 30% φέτος σε σύγκριση με το 2022, λόγω της αύξησης του κόστους των κατασκευαστικών υλικών- σιδήρου, δομικού, χάλυβα κτλ. Παρά την αύξηση στο κόστος των υλικών και το αρχικό μούδιασμα της αγοράς, εντούτοις η αγορά των ακινήτων τελικά πήρε τα πάνω της, λόγω επενδύσεων αλλά και της καθόδου ξένων εταιρειών και τις ανάγκες στέγασης που προέκυψαν για το προσωπικό τους (πέραν των 1600 εγγραφών νέων εταιρειών στο Μητρώο Εταιρειών Ξένων Συμφερόντων μέσα σε 24 μήνες από Ισραήλ, Ουκρανία, Λίβανο, Ην. Βασίλειο, Ρωσία, Λευκορωσία, και έκδοση 10 χιλιάδων αδειών παραμονής και απασχόλησης σε καταρτισμένο προσωπικό). Αυτοί κράτησαν ψηλά την αγορά ακινήτων στην Κύπρο, ο οποίος δεν σημείωσε ύφεση παρά το αυξημένο κόστος. Σαφώς, η αγορά ακινήτων δεν είναι μόνο οι μεγάλες αναπτύξεις και οι high end κατοικίες, αλλά και η ανάγκη στέγασης των νεότερων ηλικιών με μικρομεσαία πορτοφόλια. Εντός του 2023 αναμένεται ότι αυτή η κατηγορία, θα συνεχίσει να καταγράφει μείωση στην ζήτηση κατοικίας. Αυτή η μείωση θα επηρεάσει δυσμενώς και τους εργολάβους κατηγορίας Δ και Ε : τους μικρούς εργολάβους οι οποίοι ασχολούνται με την κατασκευή ιδιωτικών κατοικιών, οι οποίες ως μικρότερες εταιρείες είναι και πιο ευάλωτοι στις αυξήσεις του κατασκευαστικού κόστους. «Το βλέπουμε και στα συμβόλαια που υπογράφουμε, πουλήθηκαν τους τελευταίους 6 μήνες λιγότερα συμβόλαια με μεγαλύτερο ποσό, άρα αυτό καταλήγει ότι είναι για πιο μεγάλες αναπτύξεις και όχι για κατοικίες», σχολιάζει ο κ. Γαβριήλ.

Κόστος για πράσινη μετάβαση

Ο πρόεδρος των εργολάβων εξέφρασε την εκτίμηση ότι οι τιμές των ακινήτων θα έχουν σταθερή ανοδική πορεία και το 2023, ενώ δεν βλέπει διόρθωση της τιμής των πρώτων υλών, κάτι που θα είχε θετικό αντίκτυπο στην τελική τιμή του ακινήτου, καθιστώντας την πιο προσιτή για τους μικρομεσαίους αγοραστές. Την ίδια ώρα, το κόστος της ενέργειας και το κόστος της πρώτης ύλης οδηγεί σε αυξημένο κόστος των εταιρειών το οποίο μετακυλύεται στην τελική τιμή. Αυτό το κόστος δεν αναμένεται να μειωθεί σύντομα, δεν αναμένεται δηλαδή διόρθωση των τιμών στα επίπεδα πριν το 2020. Πρόσθεσε στην εξίσωση και το κόστος της πράσινης μετάβασης, η οποία, όπως ανέφερε, θα έχει αποτύπωμα στον κατασκευαστικό τομέα. Όπως αναφέρθηκε και σε πρόσφατη παρουσίαση του, ο τομέας των κατασκευών ευθύνεται για το 40% των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Τόνισε ότι αποτελεί στόχο, να αξιοποιούνται περιβαλλοντικά βιώσιμα υλικά κατά την κατασκευή των κτηρίων, και χρήση ΑΠΕ, έξυπνων λύσεων φωτισμού, θέρμανσης και ψύξης. Θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ωστόσο ότι τα νέα πιο έξυπνα κτήρια, συνεπάγονται και αυξημένο κόστος κατά την κατασκευή τους.

Έργα εκατομμυρίων

Η κινητικότητα που καταγράφεται στην κατασκευή δρόμων αποδίδεται στο Υπουργείο Μεταφορών. Όπως αναφέρθηκε στην πρόσφατη παρουσίαση πεπραγμένων του Υπουργείου, στα κυριότερα έργα τα οποία είναι υπό εκτέλεση, εντάσσεται ο Περιμετρικός Λευκωσίας με κόστος €72,3 εκατ., ο αυτοκινητόδρομος Αστρομερίτη – Ευρύχου (€88,6 εκ.), ο αυτοκινητόδρομος Πόλης - Πάφου (€87 εκ.), ο δρόμος Λεμεσού – Σαϊττά (€31,1 εκατ.), η Λεωφόρος Ιπποκράτους και Αργυρουπόλεως (€30,7 εκατ.), η βελτίωση παραλιακού δρόμου Λάρνακας - Δεκέλειας Φάση Γ’ (€17 εκατ.) και η βελτίωση δρόμου Σωτήρας-Δερύνειας (€15,6εκ.), Δρόμος Γερμασόγειας - Ακρούντας-Διερώνας - Αρακαπά (Ά φάση) €8,2 εκ. Σύντομα θα πέσουν οι υπογραφές για τον αυτοκινητόδρομο Λευκωσίας – Παλαιχωρίου (€71,4 εκ.). Μέσα στο 2023 θα προκηρυχθούν έργα 400 εκατ. σύμφωνα με την παρουσίαση. Αυτά βεβαίως δεν απευθύνονται σε μικρούς εργολάβους, ωστόσο θεωρείται ότι έχουν θετικό αποτύπωμα στον κατασκευαστικό κλάδο.