Στο προσκήνιο για τους λάθος λόγους εξακολουθεί να βρίσκεται το χαλλούμι. Ενώ το προϊόν έχει κατοχυρωθεί από τον περασμένο Απρίλιο ως προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης, εντούτοις δέκα μήνες μετά, πέρα από κάποια μεμονωμένα μικρά τυροκομεία, δεν έχει ακόμη ξεκινήσει μαζικά η παραγωγή του. Άρα, η Κύπρος μέχρι στιγμής όχι μόνο δεν είδε τα οφέλη της κατοχύρωσης, αλλά η συζήτηση εξαντλείται στην προσπάθεια γεφύρωσης των ενστάσεων των εμπλεκόμενων πλευρών, με την πλευρά των τυροκόμων και των αγελαδοτρόφων να θέλουν να διατηρήσουν τα κεκτημένα χρόνων χωρίς αλλαγές στο παραγόμενο προϊόν και την θέση του στην αγορά. Προκύπτει παράλληλα σοβαρό πρόβλημα στις διαθέσιμες ποσότητες του αιγοπρόβειου γάλακτος, βάσει των οποίων η ποσόστωση 51-49% είναι ανεφάρμοστη, ενώ φαίνεται να μην εφαρμόζεται ούτε το προσωρινό διάταγμα του Υπουργείου το οποίο ορίζει την ποσόστωση στο 75%-25% και στο 80%-20% αναλόγως της περιόδου, μέχρι το 2024. Βάσει αυτών των δεδομένων, το Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος προχωρά σε συγκεκριμένη εισήγηση η οποία διαφοροποιεί τις ποσότητες αιγοπρόβειου γάλακτος στην διαδικασία παραγωγής του προϊόντος. Την ίδια ώρα ξεκαθαρίζει ότι το Υπουργείο έχει την επιλογή να κινηθεί νομικά εναντίον όσων δεν εφαρμόζουν την νομοθεσία στην παραγωγή χαλλουμιού.
Περισσότερο αιγοπρόβειο
Την ερχόμενη εβδομάδα αναμένεται να ολοκληρωθεί η διαδικασία διαβούλευσης με τις εμπλεκόμενες πλευρές- τυροκόμους, αγελαδοτρόφους, αιγοπροβατοτρόφους και αγροτικές οργανώσεις - στο πλαίσιο της οποίας τέθηκαν επί τάπητος προτεινόμενες αλλαγές, ώστε να ξεκινήσει αμέσως η παραγωγή του προϊόντος. Μεταξύ των αλλαγών, και η ποσόστωση 20%-80% στο ΠΟΠ προϊόν, μια πρόταση η οποία αλλάζει άρδην τις προδιαγραφές παραγωγής του πρρϊόντος. Μιλώντας στην «Κ» ο Υπουργός Γεωργίας ξεκαθάρισε ότι η συγκεκριμένη πρόταση δεν αποτελεί θέση του Υπουργείου ούτε το αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης. Ωστόσο, υπάρχει συγκεκριμένη πρόταση από πλευράς του, η οποία, όπως εξηγεί, βασίζεται στις διαθέσιμες ποσότητες του αιγοπρόβειου γάλακτος στην αγορά. Η πρόταση του Υπουργείου είναι όπως το αιγοπρόβειο γάλα υπερισχύει στο τελικό προϊόν ΠΟΠ και όχι κατά την παραγωγή, με δεδομένο ότι από 1 λίτρο αιγοπρόβειο γάλα μπορεί να παραχθεί περισσότερη ποσότητα χαλλουμιού, σε σχέση με το αν χρησιμοποιηθεί η ίδια ποσότητα αγελαδινού γάλακτος. Άρα θα χρησιμοποιηθούν μεν περισσότερες ποσότητες αγελαδινού γάλακτος, ωστόσο στο τελικό προϊόν το ποσοστό του θα είναι μικρότερο. Σε κάθε περίπτωση η παραγωγή του αιγοπρόβειου γάλακτος πρέπει να αυξηθεί, κάτι που θεωρείται εφικτό από την πλευρά των αιγοπροβατορόφων. Ήδη τους τελευταίους μήνες έχει καταγραφεί κινητικότητα και επενδύσεις για ανέγερση υποστατικών εκτροφής αιγοπροβάτων.
Η τελική διαπραγμάτευση των εμπλεκόμενων πλευρών με το Υπ. Γεωργίας αναμένεται την ερχόμενη εβδομάδα.
Δεν βγαίνουν οι αριθμοί
Σύμφωνα με καταγεγραμμένα στοιχεία, η παραγωγή αιγοπρόβειου γάλακτος αγγίζει στην καλύτερη περίπτωση το 34% τον μήνα Ιούνη, ενώ μεταξύ Οκτωβρίου- Ιανουάριου κυμαίνεται σε ποσοστά 8%-9%. Η πρόθεση, όπως αναφέρει ο κ. Καδής, ήταν τα επίπεδα παραγωγής του αιγοπρόβειου να υποστηρίξουν την εφαρμογή του κανονισμού. Εξέφρασε την εκτίμηση ότι μπορεί να υπάρξει μια ουσιαστική αύξηση στην παραγωγή και μέσω της ενίσχυσης της αιγοπροβατοτροφίας. Ανάλογο αποτέλεσμα θα έχει και η ένταξη όλων των φυλών ζώων στην διαδικασία παραγωγής αιγοπρόβειου γάλακτος. Με αυτές τις κινήσεις, εκτιμάται ότι είναι εφικτό το 51% που προνοεί ο κανονισμός, ακόμα κι αν αυτό επιτευχθεί σε μεταγενέστερο στάδιο. Στο μεταξύ, σύμφωνα με τις διαπιστώσεις του Υπουργείου Γεωργίας, βάσει της παραγωγής γάλακτος και της παραγωγής χαλλουμιού, συνεπάγεται ως συμπέρασμα ότι χρησιμοποιείται γάλα το οποίο δεν δηλώνεται, ή σε μορφή σκόνης. Αυτός εκτιμάται ότι είναι ακόμα ένας λόγος των διαφωνιών που προκύπτουν, αφού η παραγωγή ΠΟΠ χαλλουμιού συνοδεύεται με αυστηρούς ελέγχους σε όλη την εξέλιξη της διαδικασίας παραγωγής.
Οι προϋποθέσεις
Η συζήτηση γίνεται στη βάση συγκεκριμένων αρχών οι οποίες τέθηκαν από το αρμόδιο Υπουργείο και συμφωνήθηκαν από όλες τις πλευρές. Όπως έχουν τεθεί ενώπιον των μερών, θα πρέπει να διασφαλιστεί η προστασία του προϊόντος και να αποσυρθούν όλα τα νομικά μέτρα που έχουν ληφθεί σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο κατά του θεσμικού πλαισίου κατοχύρωσης του προϊόντος. Θα πρέπει λοιπόν να αποσυρθούν οι προσφυγές από πλευράς τυροκόμων και αγελαδοτρόφων εναντίον του φακέλου. Θα πρέπει να αξιοποιηθούν οι προδιαγραφές του φακέλου ΠΟΠ για παραγωγή του παραδοσιακού προϊόντος παγκόσμια, και του εμπορικού σήματος για τα υπόλοιπα προϊόντα. Θα πρέπει επίσης να γίνει προσπάθεια να μην χαθούν οι εξαγωγές του προϊόντος. Αυτό συνεπάγεται διατήρηση του υφιστάμενου πελατολογίου και προσπάθεια για διεύρυνση των εξαγωγών. Στις προϋποθέσεις περιλαμβάνεται και η διασφάλιση της βιωσιμότητας των αιγοπροβατοτρόφων, αφού είναι δεδομένη η δυσμενής θέση στην οποία βρίσκονται σήμερα, η αξιοποίηση όλης της παραγωγής γάλακτος και η κατάληξη σε ποσόστωση η οποία θα μπορεί να γίνει αποδεκτή από την Ε. Επιτροπή, με κοινώς αποδεκτή τροποποίηση. Οι υπόλοιπες τροποποιήσεις θα συμφωνηθούν και θα τεθούν ενώπιον της ΕΕ. Τέθηκε επίσης ως προϋπόθεση η καθολική εφαρμογή της συμφωνημένης λύσης μέσω διαμόρφωσης μηχανισμού επιτήρησης των ελέγχων με τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων μερών. Τέλος, η διαδικασία απαλλαγής από τα αποθέματα θα τύχει στήριξης από την κυβέρνηση. Εφόσον υπάρχει συμφωνία για τα πιο πάνω, στη συνέχεια θα πρέπει να καθοριστεί η ποσόστωση που θα έχει το παραδοσιακό προϊόν που θα φέρει τη σήμανση ΠΟΠ, καθώς και η ποσόστωση που θα φέρουν τα προϊόντα χαλλουμιού όπως χαλλούμι μπέργκερ που θα φέρουν την σφραγίδα του εμπορικού σήματος. Οι τελικές αποφάσεις αναμένονται, σύμφωνα με την ενημέρωση από το Υπουργείο, την ερχόμενη εβδομάδα.
Το άλλο χαλλούμι
Στο μεταξύ συνεχίζεται η παραγωγή χαλλουμιού εκτός προτύπου ΠΟΠ στην βάση του εμπορικού σήματος, κάτι που είναι προφανές ότι δημιουργεί σύγχυση στην αγορά. Οι τυροκόμοι αξιοποιούν σχετική αναφορά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ωστόσο, όπως αναφέρει ο Κώστας Καδής, το παραδοσιακό προϊόν θα πρέπει να παράγεται σε κάθε περίπτωση στη βάση του προτύπου ακόμα και για χώρες στις οποίες ισχύει το εμπορικό σήμα. Το Υπουργείο προωθεί παράλληλα τον καθορισμό της ποσόστωσης που θα φέρουν και τα προϊόντα χαλλουμιού που θα φέρουν την σφραγίδα του εμπορικού σήματος, όπως είναι το χαλλούμι μπέργκερ.
