Αλεξάνδρα Βουδούρη
Μηνύματα υπενθύμισης της στρατηγικής εταιρικής σχέσης με τις Ηνωμένες Πολιτείες έσπευσαν να στείλουν οι Βρυξέλλες και αρκετές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες συγχαίροντας τον Ντόναλντ Τραμπ, λίγο μετά την ανακοίνωση των εκλογικών αποτελεσμάτων, που σηματοδότησαν την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο. Παρά τα θερμά μηνύματα προς τον νεοεκλεγέντα πρόεδρο, η ανησυχία της Ευρωπαϊκής Eνωσης για νέο «επεισόδιο Τραμπ 2.0» στις διατλαντικές σχέσεις ήταν φανερή, ιδίως μέσω της έκκλησης του Γάλλου προέδρου προς τους Ευρωπαίους ηγέτες για «συντονισμένη ευρωπαϊκή στρατηγική». Ο Εμανουέλ Μακρόν προφανώς θέλησε να προετοιμάσει το «έδαφος» ενόψει των σημερινών συζητήσεων των «27» για τις συνέπειες της «επιστροφής» Τραμπ για την Ευρώπη, στη διάρκεια του άτυπου δείπνου –που ως ειρωνεία της τύχης– θα διεξαχθεί με «οικοδεσπότη» τον πιο ένθερμο υποστηρικτή του στην Ε.Ε., τον Ούγγρο πρωθυπουργό, στη Βουδαπέστη. Ο Βίκτορ Oρμπαν, άλλωστε, έσπευσε να κάνει λόγο για «τη μεγαλύτερη επιστροφή στην πολιτική ιστορία των ΗΠΑ», ενώ χαρακτήρισε τη νίκη του Τραμπ ως την πιο «αναγκαία» για τον κόσμο. Η στάση του Oρμπαν –που ως προεδρεύων του Συμβουλίου της Ε.Ε. θα υποδεχθεί σήμερα πάνω από 45 ηγέτες στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας και αύριο το άτυπο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο– προβληματίζει τους Ευρωπαίους διπλωμάτες για το εάν θα καταφέρουν να καταλήξουν σε κοινή συνισταμένη έναντι της νέας πραγματικότητας στις σχέσεις με τις ΗΠΑ. Παρ’ όλα αυτά, εκτιμούν ότι ο Ορμπαν στο δείπνο των «27» θα συμπεριφερθεί με «θεσμικό τρόπο» και δεν θα επιφυλάξει κάποια έκπληξη –όπως έχει υπονοήσει– για πιθανή βιντεοσύνδεση με τον Τραμπ. «Εχω δει την ατζέντα και δεν βλέπω κάποιον εξωτερικό καλεσμένο. Ελπίζουμε ότι δεν θα υπάρξουν εκπλήξεις και η προεδρία έχει την ευθύνη», ανέφερε ανώτατος Ευρωπαίος διπλωμάτης.
Το ερώτημα όμως που «επισκίαζε» χθες τις Βρυξέλλες ήταν εάν η Ε.Ε. είναι έτοιμη και σε ποιο βαθμό έναντι της προεδρίας Τραμπ; Ευρωπαίοι διπλωμάτες επιχειρούσαν να στείλουν μήνυμα ότι το «μπλοκ» είναι καθ’ όλα έτοιμο να υπερασπιστεί τα συμφέροντά του, εάν χρειαστεί. «Είμαστε έτοιμοι. Δεν είναι άλλωστε το πρώτο επεισόδιο στις σχέσεις μας με τον Τραμπ», σημείωσε ένας εξ αυτών, ενώ υπενθύμισε ότι η Κομισιόν έχει ήδη προετοιμάσει διάφορα σενάρια για πιθανή αντίδρασή της, ειδικά έναντι της απειλής του Ρεπουμπλικανού για καθολικό δασμό 20% έναντι των εισαγόμενων ευρωπαϊκών προϊόντων. «Εχουμε προετοιμαστεί και για αντίμετρα. Και είμαστε έτοιμοι να τα εφαρμόσουμε», δήλωσε Ευρωπαίος διπλωμάτης. «Οι σχέσεις με τις ΗΠΑ είναι αυτές που είναι. Θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι αυτά που ενώνουν την Ε.Ε. με τις ΗΠΑ φέρνουν πρόοδο στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, ενώ αυτά που μας χωρίζουν… ανοίγουν σαμπάνιες σε Μόσχα και Πεκίνο», τόνισε έτερος συνάδελφός του.
Τη σημασία της εταιρικής σχέσης με τις ΗΠΑ έσπευσαν να υπενθυμίσουν η πρόεδρος της Κομισιόν και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στα συγχαρητήρια μηνύματά τους προς τον Τραμπ. «Δεσμευόμαστε από πραγματική συνεργασία μεταξύ των λαών μας. (…) Ας εργαστούμε από κοινού για μια διατλαντική εταιρική σχέση που θα συνεχίσει να αποδίδει για τους πολίτες μας», υπογράμμισε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ενώ ο Σαρλ Μισέλ σημείωσε ότι «ως σύμμαχοι και φίλοι, η Ε.Ε. προσδοκά τη συνέχιση της εποικοδομητικής συνεργασίας μας». Πρόσθεσε ωστόσο ότι «η Ε.Ε. θα επιδιώξει την πορεία της σε ευθυγράμμιση με τη στρατηγική ατζέντα ως ισχυρός, ενωμένος, ανταγωνιστικός και κυρίαρχος εταίρος».
Τη «στρατηγική ατζέντα» εξάλλου υπενθύμισε προς τους Ευρωπαίους ηγέτες ο Μακρόν, προειδοποιώντας παράλληλα –και ενώ είχε προηγηθεί τηλεφωνική συνομιλία με τον Ολαφ Σολτς– να μην υιοθετήσουν τη στάση «καθένας για τον εαυτό του» και να δώσουν έμφαση στις κοινές αμυντικές ανάγκες.
Η Ουκρανία άλλωστε είναι ζήτημα που «καίει» περισσότερο την Ευρώπη, ως ο μεγαλύτερος «δωρητής» της και ενώ το Κίεβο εξαρτάται πολύ από την αμερικανική στρατιωτική στήριξη στον πόλεμο εναντίον της Ρωσίας, που δεν μπορεί να αντικατασταθεί από αντίστοιχη ευρωπαϊκή. Ανησυχία προκαλεί και τυχόν αποχώρηση των ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ, για την οποία έχει «απειλήσει» συχνά ο Τραμπ. Ο γενικός γραμματέας της Συμμαχίας, Μαρκ Ρούτε, υπενθύμισε με νόημα ότι το ΝΑΤΟ βοήθησε «να προωθηθούν τα συμφέροντα των ΗΠΑ, να πολλαπλασιαστεί η αμερικανική δύναμη και να παραμείνουν οι Αμερικανοί ασφαλείς».
