Ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίεφ, ύψωσε χθες την αζερική σημαία στη μεγαλύτερη πόλη και πρωτεύουσα της αμφισβητούμενης περιοχής του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, Χανκέντι (Στεπανακέρτ για τους Αρμενίους) επισφραγίζοντας την κατάληψη του περίκλειστου θύλακα από τη χώρα. Το Μπακού δημοσίευσε φωτογραφίες του Αλίεφ να περιοδεύει στο Καραμπάχ. «Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίεφ, ύψωσε τη σημαία της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν στην πόλη Χανκέντι και εκφώνησε ομιλία», ανέφερε η προεδρία σε μια λακωνική ανακοίνωσή της. Η παρουσία του εκεί αποτελεί ένδειξη πως οι συγκρούσεις έχουν πλέον παύσει σε μια περιοχή που επί σειρά ετών αποτελούσε «χύτρα που βράζει» και το ενκλάβιο έχει πλέον περάσει οριστικά στην κατοχή του Αζερμπαϊτζάν.
Υπενθυμίζεται πως στις 19 Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκε στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ ή Αρτσάχ, όπως το αποκαλεί η ηττημένη πλευρά, αιφνιδιαστική «χειρουργική» επίθεση των Αζέρων, οι οποίοι χτύπησαν στρατιωτικούς στόχους και δεξαμενές καυσίμων. Μία ημέρα μετά την έναρξη της επίθεσης, στις 20 Σεπτεμβρίου, επετεύχθη συμφωνία για την πλήρη παύση των εχθροπραξιών στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ με τη μεσολάβηση της ρωσικής ειρηνευτικής διοίκησης στην περιοχή. Το Αζερμπαϊτζάν πραγματοποίησε συνάντηση με εκπροσώπους της αρμενικής κοινότητας του Αρτσάχ στις 21 Σεπτεμβρίου στο Γεβλάχ. Ο πρόεδρος του αυτόνομου θύλακα, Σαμβέλ Σαχραμανιάν υπέγραψε διάταγμα σύμφωνα με το οποίο αποφασίστηκε «να διαλυθούν όλα τα κρατικά ιδρύματα και οι οργανισμοί που υπάγονται στις υπηρεσίες του μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2024 και η Δημοκρατία του Ναγκόρνο-Καραμπάχ παύει να υφίσταται».
Τις υποσχέσεις του Σαχραμανιάν ακολούθησε μαζικότατη έξοδος Αρμενίων της περιοχής προς την πατρίδα τους, παρά τη δέσμευση του Αζερμπαϊτζάν πως θα τους αντιμετωπίσει σαν «ίσους πολίτες» δίνοντάς τους, μεταξύ άλλων, την αζερική υπηκοότητα. Σύμφωνα με τοπικά μέσα, περισσότεροι από 100.000 Αρμένιοι, εκ των περίπου 120.000 που ζουν στην περιοχή, είχαν εγκαταλείψει την προηγούμενη εβδομάδα τις εστίες τους, ενώ ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν έκανε λόγο για εθνοκάθαρση. Αν και πολλοί ανησυχούν κατά πόσο οι υποδομές της Αρμενίας θα αντέξουν στο προσφυγικό κύμα, ο πρωθυπουργός εμφανίστηκε εγκάρδιος. «Θα υποδεχτούμε όλες τις αδελφές και τους αδελφούς μας από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ με την καλύτερη φροντίδα», δήλωσε ο επικεφαλής του κράτους των περίπου 2,8 εκατ. κατοίκων.
Ωστόσο, η «επόμενη ημέρα» είναι άγνωστη, καθώς πολλοί διεθνείς παρατηρητές φοβούνται μια αναζωπύρωση των εντάσεων. Ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, δήλωσε την προηγούμενη εβδομάδα πως οι «Ρώσοι ειρηνοποιοί», το ειρηνευτικό σώμα που στρατοπεδεύει εδώ και χρόνια στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ με σκοπό να επεμβαίνει προς κατάπαυση του πυρός κάθε φορά που ξεσπούν συγκρούσεις, θα παραμείνει στην περιοχή έως και τον Νοέμβριο του 2025. Αν και παραδοσιακός σύμμαχος της Αρμενίας, η Ρωσία δεν λειτούργησε αποτρεπτικά στην επίθεση της 19ης Σεπτεμβρίου, προκαλώντας πικρά συναισθήματα προδοσίας στη χώρα, η οποία θα ψάξει στο μέλλον για νέους συμμάχους.
Στην άλλη πλευρά του ημισφαιρίου, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Αντονι Μπλίνκεν φαίνεται πως ανησυχεί ότι οι Αζέροι, έχοντας τη στήριξη Τουρκίας και Ρωσίας, ενδέχεται να αδράξουν το «μομέντουμ» και να επιδιώξουν περαιτέρω επέκταση. Σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα του Politico, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών είπε σε μικρή ομάδα βουλευτών του Κογκρέσου πως το υπουργείο του «παρακολουθεί προσεκτικά» τις κινήσεις του Αζερμπαϊτζάν, καθώς «υπάρχει σημαντική πιθανότητα η χώρα να εισβάλει σύντομα στην Αρμενία».
