Kathimerini.gr
Η ζωή του Άντι Γουόρχολ, Αμερικανού ζωγράφου, σκηνοθέτη, συγγραφέα και πρωτοπόρου της ποπ αρτ, παρουσιάζεται μέσα από τη νέα σειρά ντοκιμαντέρ του Netflix σε σκηνοθεσία Ράιαν Μέρφι («Hollywood», «Glee», «American Horror Story»).
Το πρότζεκτ έξι επεισοδίων με τίτλο «The Andy Warhol Diaries» («Τα Ημερολόγια του Άντι Γουόρχολ») που μόλις κυκλοφόρησε στη δημοφιλή streaming πλατφόρμα, παρουσιάζει γνωστές και άγνωστες λεπτομέρειες της ζωής του καλλιτέχνη. Όπως για παράδειγμα, τα βασανιστικά νεανικά του χρόνια στο Πίτσμπουργκ όπου σχεδίαζε πορτρέτα των συμμαθητών του προσπαθώντας να σταματήσει τον εκφοβισμό που του έκαναν, η πρώιμη αγάπη του για τη ντοματόσουπα Campbell και η απόδραση τελικά στη Νέα Υόρκη το 1949, σε ηλικία 20 ετών. Εκεί, αφού ασχολείται με τη γραφιστική, εγκαινιάζει το φημισμένο του στούντιο «The Factory» στην Union Square, εκθέτει τα διάσημα κουτιά σούπας της εταιρείας Κάμπελ το 1962 και μέχρι το 1968 είναι πλέον ένας δημοφιλής σταρ.
Ο σκηνοθέτης Άντριου Ρόσι ωστόσο, εστιάζει κυρίως στην «κρυφή» ζωή του Γουόρχολ που με κόπο αυτός κρατούσε ιδιωτική. Δηλαδή την σχέση του καλλιτέχνη με την ομοφυλοφιλία του. «Μεγάλωσα κατανοώντας τη σεξουαλικότητά μου ως αμφιφυλόφιλος άνδρας σε ένα ιδιαίτερα ομοφοβικό περιβάλλον, και έτσι (ο Γουόρχολ) ήταν πάντα στα μάτια μου ένας ήρωας», λέει ο Ρόσι στον Guardian, «αλλά ποτέ δεν γνώριζα τις λεπτομέρειες της ζωής του». Διαβάζοντας τα πρωτότυπα Ημερολόγια του Άντι Γουόρχολ, τα απομνημονεύματα του καλλιτέχνη που δημοσιεύτηκαν το 1989, διαπίστωσε ότι «δεν ήταν μόνο το χειριστικό τέρας ή ο χαρούμενος καλλιτέχνης, αλλά μάλλον ένας ανθρωπισμός που αναδύεται μέσα από αυτές τις πολύ όμορφες και έντονα ρομαντικές σχέσεις».
Η ιστορία του ντοκιμαντέρ ξεδιπλώνεται μέσα από ένα κολάζ κινηματογραφικών πλάνων που βρέθηκαν και αναδημιουργήθηκαν. Βασίζονται κυρίως σε σημειώσεις των «Ημερολογίων» που εκφράζουν τη μεγάλη αγάπη του Γουόρχολ για τρεις βασικούς πρωταγωνιστές: τον σχεδιαστή εσωτερικών χώρων Τζεντ Τζόνσον, τον αντιπρόεδρο της εταιρείας παραγωγής Paramount Pictures Τζον Γκουλντ και το ζωγράφο Ζαν-Μισέλ Μπασκιά. (Σύμφωνα με τους περισσότερους, οι φιλίες του καλλιτέχνη υπήρξαν αυστηρά πλατωνικές. Τα “Ημερολόγια” όμως δείχνουν ότι η έλξη του Γουόρχολ προς τον Μπασκιά ήταν εν μέρει πατρική, εν μέρει σεξουαλική και εν μέρει εφήμερη). Μια εκδοχή της φωνής του Γουόρχολ – ένας συνδυασμός της φωνής του ηθοποιού Μπιλ Άιρβιν και ενός ρομποτικού drone τεχνητής νοημοσύνης – διαβάζει αποσπάσματα από το ημερολόγιό του, η κυρίαρχη διάθεση είναι αυτή μιας βαθιάς μοναξιάς. «Στο Γυμνάσιο δεν έκανα πολύ παρέα με κανέναν, αν και υποθέτω ότι ήθελα να είμαι πιο κοντά τους, γιατί όταν έβλεπα τα παιδιά να συζητούν τα προβλήματά τους, ένιωθα ότι με άφηναν εκτός συζήτησης».
Όσον αφορά τις σχέσεις του Γουόρχολ, «το γεγονός ότι ο Άντυ κοιμόταν με τον Τζεντ είναι κάτι που πολλοί δεν γνωρίζουν», σημειώνει ο Ρόσι. Ο καλλιτέχνης κρατούσε αυστηρά ιδιωτική την προσωπική του ζωή. Η ασφυκτική ομοφοβία του Πίτσμπουργκ από την οποία είχε ξεφύγει, ήταν επίσης παρούσα όταν έφτασε στη Νέα Υόρκη, όπου συνάδελφοι queer καλλιτέχνες όπως ο Ρόμπερτ Ρόζεμπεργκ και ο Τζάσπερ Τζόνς πρόβαλαν μια αύρα «αρρενωπότητας» που αυτός δεν μπορούσε (να το κάνει). Ο Γουόρχολ ένιωσε αποξενωμένος. «Ήταν όλοι τους με γένια, πουκάμισα και δερμάτινα παντελόνια, και αυτός δεν πληρούσε καθόλου αυτές τις προϋποθέσεις», ανέφερε η κριτικός Λούσι Σαντέ. «Είχε συνειδητοποιήσει ότι δεν ήταν ελκυστικός και αυτό τον βάραινε πολύ, πηγαίνοντας τον πίσω στην παιδική του ηλικία».
Το δευτερεύον θέμα στο ντοκιμαντέρ του Ρόσι αφορά τις προσπάθειες του Γουόρχολ να γίνει αποδεκτός. Παρά την τεράστια φήμη του, ο Γουόρχολ αντιμετώπισε σκληρές ερωτήσεις για την προσωπική του ζωή όπως για παράδειγμα την «Τι πιστεύεις για το σεξ;». «Παρουσίαζε τον εαυτό του ως ασεξουαλικό», αφηγείται ο Αμερικανός κινηματογραφιστής Φαμπ Φάιβ Φρέντι. «Υπήρχαν φήμες, όμως δημόσια κρατούσε μυστική αυτή την πτυχή της ζωής του».
Ο καλλιτέχνης πέρασε τη ζωή του χτίζοντας μια λαμπερή περσόνα, «σχεδόν για να θωρακιστεί» από μια λιτανεία έμμονων ανασφαλειών, λέει η επιμελήτρια του Μουσείου Γουόρχολ, Τζέσικα Μπεκ. Για να κατευνάσει τους αδιάκοπους φόβους του για το γεγονός ότι θα γεράσει και για να ξεφύγει από όλα τα συναφή, ο Γουόρχολ περιστοιχίζονταν από νέους, όμορφους ή ισχυρούς: μετά τη δημιουργία του «The Factory» στη δεκαετία του 1960, έγινε φίλος με τον Αμερικανό καλλιτέχνη Κήθ Χάρινγκ και τον Μπασκιά στις αρχές της δεκαετίας του ’80, ακριβώς τότε που η μετεωρική άνοδος της καριέρας τους συνέπεσε με την παρακμή της δικής του. «Μέσα στα “Ημερολόγια”», σύμφωνα με τον Μπεκ, «υπάρχουν στιγμές που η παράσταση καταρρέει».
Από το 1976 έως το 1987, ο Γουόρχολ τηλεφωνούσε στον επί χρόνια φίλο του Πατ Χάκετ εξιστορώντας τις λεπτομέρειες της προηγούμενης ημέρας. Η πρόθεσή του ήταν κυρίως να καταγράψει τα έξοδά του για τους φορολογικούς ελεγκτές, αλλά αυτό που προέκυψε ήταν ανεκτίμητες ματιές στο έντιμο, ιδιωτικό μυαλό του. Οι σημειώσεις κυμαίνονται από απλές αφηγήσεις για δείπνα – «Το πρώτο πιάτο ήταν το κρέας καβουριών και πηκτή ντομάτας. Δεν βλέπεις πια τέτοια πράγματα» – μέχρι τις ανησυχίες που κυρίευσαν την κοινότητα queer κατά τη διάρκεια της επιδημίας του HIV/Aids. «Δεν θα εκπλαγώ αν άρχιζαν να βάζουν τους ομοφυλόφιλους σε στρατόπεδα συγκέντρωσης», έγραψε.
Δύο χρόνια μετά το θάνατο του Γουόρχολ το 1987, ο Χάκετ δημοσίευσε αυτές τις σημειώσεις με τίτλο «Τα Ημερολόγια του Άντι Γουόρχολ», που αποτέλεσαν την πηγή του υλικού για το ντοκιμαντέρ. Παρά την πρόσβαση του Ρόσι στις πλέον ενδόμυχες σκέψεις του Γουόρχολ, αυτές παραμένουν μυστήριο όπου ο καλλιτέχνης ψεύδεται ή παραλείπει πληροφορίες για διάφορους λόγους. Συμπληρώνοντας τα κενά, οι αφηγητές του ντοκιμαντέρ παρέχουν αυτό που συχνά ισοδυναμεί με εικασία – αντικρουόμενες ιδέες για το πόσο βαθιά queer θέματα μπορούν να διαβαστούν στο τελευταίο μέρος της δουλειάς του ή εάν ο Γουόρχολ είναι ο κατάλληλος εκπρόσωπος των ομοφυλόφιλων. «Δεν ήταν ο ομοφυλόφιλος που θα συμμετείχε σε πορείες και διαδηλώσεις, ξέρετε, ο λομπίστας ομοφυλόφιλος του Κογκρέσου», λέει ο Λίγκον. Μεγάλο μέρος της γλώσσας της εποχής του Γουόρχολ είναι προβληματικό σήμερα, συμπεριλαμβανομένων των αναφορών του στον Μπασκιά ως «τον μεγάλο μαύρο ζωγράφο» ή στο Aids ως «τον καρκίνο των ομοφυλόφιλων».
Αυτό που είναι αναμφισβήτητο, ωστόσο, είναι η επίδραση του Γουόρχολ στη ποπ κουλτούρα. «Το κλειδί για τον Άντι είναι η επανεφεύρεση», λέει ο Ρόσι. «Με τον πόνο του να μην βρίσκουμε ευχαρίστηση σε αυτό που είμαστε και τη φιλοδοξία να γίνουμε κάτι μεγαλύτερο, έδωσε στους ανθρώπους την άδεια να γίνουν μια άλλη εκδοχή του εαυτού τους».
Με πληροφορίες από το The Guardian
