Του Γιάννη Ιωάννου
Με την παρουσία, αυτή την φορά, δύο γυναικών στο διακαναλικό debate των 4 ιδιωτικών σταθμών (ANT1, Omega, Sigma, Alpha), που τουλάχιστον «έσπαζε» το ανδροκρατούμενο τηλεοπτικό συγκείμενο της περασμένης φοράς, οι τρεις βασικοί υποψήφιοι για την προεδρία (Νεοφύτου, Μαυρογιάννης, Χριστοδουλίδης) διασταύρωσαν τα ξίφη τους -λίγο πριν τις διακοπές των Χριστουγέννων και σε λιγότερες, πλέον, από 90 ημέρες μέχρι τις κάλπες των προεδρικών, του Φεβρουαρίου.
Στο δεύτερο μέρος στο σημείο περί κυβέρνησης εθνικής ενότητας σηκώθηκαν, κάπως, οι τόνοι.
Η τηλεμαχία διατήρησε το format της προηγούμενης των 4 καναλιών -κάπως old-fashioned και 00’s αισθητικά- με τους υποψήφιους να είναι όρθιοι και να υποβάλλονται σε χρονομέτρηση ως προς την απάντηση των ερωτημάτων στα οποία υποβάλλονταν. Αξίζει να σημειωθεί πως τους τρεις βασικούς υποψήφιους «υποδέχτηκαν», λίγο πριν το debate, πολίτες (σ.σ. συγκεκριμένα αγανακτισμένοι πρώην καταθέτες της Λαϊκής και κάτοχοι αξιογράφων) που διαμαρτύρονταν με πλακάτ και συνθήματα έξω από το στούντιο του σταθμού “Omega”.
Οι βασικοί άξονες
Το δεύτερο διακαναλικό debate έδειξε να μην προσθέτει κάποιο συγκλονιστικό νέο στοιχείο στις θέσεις των υποψηφίων.
H αρχή της τηλεμαχίας (που διαρθρώθηκε σε τρία μέρη στο σύνολό της επί των ερωτήσεων) ήταν γενικά άνευρη με το πρώτο μέρος να είναι ουσιαστικά ανοικτό ως προς την θεματολογία (επικαιρότητα για το θέμα των φυλακών, Κυπριακό, συνταγματική αναθεώρηση) και τους τρεις υποψήφιους να απαντάνε όχι στην λογική της αντιπαράθεσης αλλά αυτής της παράθεσης των θέσεων τους. Μιας και οι ερωτήσεις εναλλάσσονταν, ελεύθερα, από θέμα σε θέμα, η περίπτωση αυτής για το Κυπριακό ήταν χαρακτηριστική: Kαι οι τρεις υποψήφιοι επανέλαβαν πάγιες θέσεις τους -που είδαμε σε όλα τα debates μέχρι στιγμής- για τον τρόπο επανέναρξης των συνομιλιών (θέση κ. Νεοφύτου για ΝΑΤΟ κι ενέργεια, ζήτημα βάσης λύσης κι αξιοπιστίας έναντι του ΓΓ του ΟΗΕ για τον κ. Μαυρογιάννη, διορισμός αξιωματούχου της ΕΕ για τον κ. Χριστοδουλίδη). Το format της συζήτησης με την χρονομέτρηση συνέβαλε στο φαινόμενο των σύντομων απαντήσεων -με όλους τους υποψήφιους να έχουν περιθώριο για δευτερολογία και να είναι άνετοι, γενικά, με την διαχείρισή του χρόνου. Το ζήτημα της διαφθοράς αποτέλεσε και την βασική θεματική του κύκλου δευτερολογιών του πρώτου μέρους -με τον κάθε υποψήφιο να δίνει την δική του ερμηνεία/ορισμό, κάπως πιο… ακαδημαϊκά, επί τούτου. Η συζήτηση περί διαφθοράς προκάλεσε και τον πρώτο γύρο μίνι-αντιπαραθέσεων, κυρίως μεταξύ των κκ Μαυρογιάννη και Νεοφύτου. Στο ζήτημα των φυλακών οι θέσεις των κκ Μαυρογιάννη και Νεοφύτου ήταν συγκεκριμένες (κινητά τηλέφωνα, μεταρρυθμίσεις, κοκ) ενώ ο κ. Χριστοδουλίδης πρόταξε το ζήτημα αξιοπιστίας της εκτελεστικής εξουσίας κάνοντας λόγο για γνώση όλων των δεδομένων πριν να έπαιρνε κάποια απόφαση.
Που κινήθηκαν οι τρεις υποψήφιοι
Για τον Αβέρωφ Νεοφύτου τα αφηγήματα της οικονομίας στη τρέχουσα συγκυρία, της μεταρρύθμισης του κράτους και της πρόταξης της ικανότητάς του («τιμονιέρης») να διαχειρίζεται τα της οικονομίας αποτέλεσαν τα βασικά επικοινωνιακά του όπλα στην τηλεμαχία. Η οικονομία και σε μεγάλο βαθμό οι προειδοποιήσεις για οικονομική ύφεση αποτέλεσαν την ραχοκοκαλιά της χθεσινής του παρουσίας στην τηλεμαχία -χαρακτηριστικό που είδαμε και σε άλλα debates.
Για τον Ανδρέα Μαυρογιάννη τα αφηγήματα της στήριξης των νέων (στέγαση, αγορά εργασίας, κοινωνική ανισότητα) και των ευάλωτων ομάδων αλλά και μια εξισορροπημένη προσέγγιση σε ζητήματα όπως το Κυπριακό και το προσφυγικό/μεταναστευτικό αποτέλεσαν τα βασικά του στοιχεία στο debate. Αξίζει να σημειωθεί πως σε σχέση με τις πρώτες τηλεμαχίες που συμμετείχε ο κ. Μαυρογιάννης έχει βελτιώσει -κάπως- την non-verbal επικοινωνία του και τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζει το πρόγραμμά του.
Για τον Νίκο Χριστοδουλίδη η πάγια επικοινωνιακή πρακτική του να δείχνει υπερκομματικός κι ανεξάρτητος παρέμεινε -όπως και στα πρώτα debates- παρούσα. Ο κ. Χριστοδουλίδης δείχνει να επαναλαμβάνει την προοπτική μιας κυβέρνησης εθνικής ενότητας -υπό μια δυνητική προεδρία του- τονίζοντας και στην τηλεμαχία τα περί συμμετοχής ανένταχτων, αριστερών και συναγερμικών σε μια κυβέρνησή του. Κι επαναλαμβάνει τα περί ακρόασης των αναγκών της κοινωνίας.
Αξίζει να σημειωθεί πως στο δεύτερο μέρος στο σημείο περί κυβέρνησης εθνικής ενότητας σηκώθηκαν, κάπως, οι τόνοι με τον κ. Μαυρογιάννη να αντικρούει τα περί ακελικής υποψηφιότητας και να επιτίθεται στον κ. Χριστοδουλίδη για τα περί οικουμενικής κυβέρνησης ως σημείο υποκρισίας. Σημείο που ύψωσε τους τόνους και ο κ. Νεοφύτου επικαλούμενος ξανά τον κομματικό πατριωτισμό για να αντιπαραβάλλει τα λεγόμενα του κ. Χριστοδουλίδη περί κυβέρνησης εθνικής ενότητας. Ο τελευταίος αναφέρθηκε σε απόσταση των συνομιλητών του από την κοινωνία των πολιτών -επικαλούμενος, κατά την πάγια του επικοινωνιακή πολιτική, τις ανάγκες της κοινωνίας που αφουγκράζεται. Αντιπαράθεση υψηλών τόνων υπήρξε και στο ζήτημα της στήριξης των κομμάτων του ενδιάμεσου μεταξύ του κ. Νεοφύτου με τον κ. Χριστοδουλίδη -με τον πρώτο να έχει καταγράψει αναλυτικές δηλώσεις του δεύτερου- όσο και στο ζήτημα της διαφθοράς με το παράδειγμα που έπεσε στο τραπέζι από τους δημοσιογράφους να είναι αυτό της χρήσης ιδιωτικού τζετ από τον Πρόεδρο -για το οποίο ερωτώμενοι όλοι οι υποψήφιοι αν θα χρησιμοποιούσαν, άπαντες αρνήθηκαν. Ο κ. Μαυρογιάννης εγκάλεσε τους δύο συνυποψήφιους του, που έριζαν περί ΔΗΚΟ και συμφωνίας στήριξης του στην υποψηφιότητα Χριστοδουλίδη, ως «κοκορομάχους». Και σε αυτή την αντιπαράθεση το μοτίβο του κομματικού πατριωτισμού/ανεξαρτησίας VS της υπόγειας στήριξης κομμάτων προς την υποψηφιότητα Χριστοδουλίδη αποτέλεσε το βασικό στοιχείο τριβής.
Στο τρίτο μέρος της τηλεμαχίας τα ερωτήματα κινήθηκαν πάλι πέριξ γενικών θεμάτων (πχ συνταξιοδοτικό) όπου συζητήθηκαν αναλυτικά θέσεις περί αφυπηρέτησης, μισθολογικών, κατανομής πόρων, κοκ.
Καταληκτικά
Το δεύτερο διακαναλικό debate -μετά από σειρά τηλεμαχιών εδώ και τρεις μήνες- λίγες μόλις ημέρες πριν τις εκλογές αλλά και την ραστώνη των εορτών των Χριστουγέννων έδειξε να μην προσθέτει κάποιο συγκλονιστικό νέο στοιχείο στις θέσεις και τα αφηγήματα των τριών βασικών υποψηφίων (ΔΗΣΥ, ΑΚΕΛ, ενδιάμεσου χώρου). Ως εκ τούτου βρισκόμαστε λίγο πριν την κορύφωση του προεκλογικού όπου οι υποψήφιοι κινούνται παραπάνω έναντι των ακροατηρίων τους ή «σπίτι με σπίτι», όπου οι κομματικοί μηχανισμοί δουλεύουν με «φουλ μηχανές» και όπου η ανάγκη έκθεσης των θέσεων στην δημόσια σφαίρα της τηλεόρασης μπορεί και να έχει κουράσει τον μέσο πολίτη (σ.σ. το δεύτερο διακαναλικό debate ξεκίνησε, επί τούτου, στις 21:15 και όχι στις 22:30) ή να μην έχει την επιθυμητή διείσδυση. Η τηλεμαχία δεν είχε, φυσικά, μεγάλο νικητή ή χαμένο. Προσέθεσε ωστόσο ακόμη μια εικόνα πρόσληψης των υποψηφίων, των θέσεων τους και που κινούνται, επικοινωνιακά, σε αυτό τον προεκλογικό.
