ΚΥΠΕ
Ανησυχητικά είναι τα πρόσφατα περιστατικά που έχουν δει το φως της δημοσιότητας αναφορικά με βίαιες επιθέσεις εναντίον αλλοδαπών διανομέων έτοιμου φαγητού που σημειώνονται τις τελευταίες ημέρες στην πόλη και επαρχία Λευκωσίας και οι οποίες ενδέχεται να υποκινούνται από ρατσιστικά και ξενοφοβικά κίνητρα, αναφέρει η Επίτροπος Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Μαρία Στυλιανού-Λοττίδη, σε αυτεπάγγελτη τοποθέτηση της για το θέμα.
Ειδικότερα, σημειώνει, σύμφωνα με δημοσιεύματα στον Τύπο και αναρτήσεις στο διαδίκτυο, οι υπό αναφορά επιθέσεις που επιβεβαιώνονται και από την Αστυνομία, πραγματοποιήθηκαν στις 13 Φεβρουαρίου 2022, όταν ομάδα ανηλίκων περικύκλωσε αλλοδαπούς διανομείς έτοιμου φαγητού, τους οποίους κατέβασαν από τα μοτοποδήλατα τους τους κτύπησαν και ακολούθως οι διανομείς κάλεσαν ομοεθνείς τους οι οποίοι προσέτρεξαν στη σκηνή, ως επίσης και γονείς των νεαρών.
Μετά, δε, την παρέμβαση της Αστυνομίας, αποφεύχθηκε η επέκταση της συμπλοκής, ενώ, στο μεταξύ, συνολικά τρεις διανομείς φαγητού και τέσσερα νεαρά πρόσωπα τραυματίστηκαν, ενώ ένας 52χρονος γονέας συνελήφθηκε για επίθεση κατά διανομέα φαγητού. Πέραν του συγκεκριμένου περιστατικού, η Αστυνομία έχει σημειώσει και περιστατικά κλοπών και ληστειών κατά διανομείς φαγητού και προς τούτο έχει αυξήσει τις περιπολίες της για την πάταξη του φαινομένου.
Η Επίτροπος σημειώνει ότι η παρέμβαση της, αυτεπάγγελτα στο θέμα, διεξάγεται υπό τις αρμοδιότητες της ως Φορέας Ισότητας και Καταπολέμησης των Διακρίσεων και ως Εθνική Αρχή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, εξαιτίας της σοβαρότητας των περιστατικών, δεδομένου ότι εκ πρώτης όψεως φαίνεται να πρόκειται για ρατσιστικές βίαιες επιθέσεις, που στοχοποιούν στα τυφλά ανθρώπους, εξαιτίας του επαγγέλματός τους (διανομείς φαγητού σε μοτοποδήλατα) είτε είναι, είτε εκλαμβάνονται ότι είναι, αλλοδαποί.
Σε τέτοια περιστατικά, αναφέρει, οι διάφορες κρατικές υπηρεσίες οφείλουν να αντιδρούν άμεσα, αποτελεσματικά και αποφασιστικά, υπό το φως της δεδομένης ευθύνης του κράτους για έμπρακτη καταπολέμηση του ρατσισμού και των διακρίσεων και την προστασία όλων των προσώπων εντός της επικράτειάς του ανεξαρτήτως καταγωγής, χρώματος, θρησκείας, εθνοτικής ή εθνικής καταγωγής.
Ρατσιστική συμπεριφορά και Εγκλήματα Μίσους
Η Επίτροπος αναφέρει ότι η αυξημένη απαξία του ρατσισμού έγκειται στο ότι αρνείται τη θεμελιώδη αρχή ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι και ότι καμιά ομάδα προσώπων δεν είναι ιεραρχικά ανώτερη ή κατώτερη από οποιαδήποτε άλλη. Κι αυτό, συνεχίζει, γιατί τα εγκλήματα μίσους συνιστούν τυφλά και απρόκλητα εγκλήματα που δεν σχετίζονται με οποιαδήποτε ατομική συμπεριφορά του θύματος, αλλά οφείλονται, εν όλω ή εν μέρει, σε εχθρότητα και προκατάληψη εναντίον της εθνικής, φυλετικής, θρησκευτικής, πολιτισμικής, σεξουαλικής κ.α. ταυτότητας του.
«Τα περιστατικά αυτά, μεμονωμένα ή μη, εκτός του ότι αποτελούν ποινικά αδικήματα, θίγουν τον πολιτισμό και τις αξίες της ίδιας της πολιτείας και της κοινωνίας. Ως εκ τούτου, το κράτος υπέχει αυξημένη υποχρέωση να δρα προληπτικά, αποτρεπτικά και κατασταλτικά εναντίον του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας και να προστατεύει τα πραγματικά και δυνητικά θύματά τους», προσθέτει.
Νομική Προστασία
Η Επίτροπος αναφέρεται στην Απόφαση – Πλαίσιο 2008/913/ΔΕΥ του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την καταπολέμηση ορισμένων μορφών και εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας και λέει ότι οι αρχές που εμπεριέχονται σε αυτή έχουν ενσωματωθεί στη κυπριακή έννομη τάξη με το Νόμο περί της Καταπολέμησης Ορισμένων Μορφών Εκδηλώσεων Ρατσισμού και Ξενοφοβίας μέσω του Ποινικού Δικαίου.
«Παρότι, δε, εξελικτικά έχει υιοθετηθεί ένα ικανοποιητικό νομικό πλαίσιο για προστασία από τις διακρίσεις και τις ρατσιστικές συμπεριφορές, τα εγκλήματα μίσους εξακολουθούν να είναι ένα υπαρκτό φαινόμενο στην κυπριακή κοινωνία, το οποίο απαιτεί εντατική και συλλογική αντίδραση από όλους τους εμπλεκόμενους στο θέμα φορείς», προσθέτει.
Αναγνωρίζοντας, την ανάγκη για συλλογική αντιμετώπιση του φαινομένου, στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων μας ως Φορέας Καταπολέμησής των Διακρίσεων, αναφέρει, έχουμε αναλάβει από κοινού πρωτοβουλία με το Γραφείο Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Office for Democratic Institutions and Human Rights - ODIHR) του Οργανισμού για την Ασφάλεια και την Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), για την ανάπτυξη και την προώθηση διυπηρεσιακής συνεργασίας (interagency co-operation) μεταξύ αρμόδιων δημόσιων αρχών και φορέων της κοινωνίας των πολιτών, με σκοπό την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των εγκλημάτων μίσους στην Κύπρο.
«Στα πλαίσια δε της συνεργασίας αυτής, έχει ήδη συσταθεί Ομάδας Εργασίας με αρμοδιότητα να καθορίσει και να προωθήσει συγκεκριμένες δράσεις που θα ενισχύσουν και θα βελτιώσουν το πλαίσιο αντιμετώπισης των αδικημάτων με ρατσιστικό κίνητρο στην Κύπρο και την στήριξη των θυμάτων», σημειώνει.
Το επίμαχο περιστατικό
Σε σχέση με την προκειμένη περίπτωση, αναφέρει η Επίτροπος, δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει το νεαρό της ηλικίας της πλειονότητας των δραστών, γεγονός το οποίο θα πρέπει να μας προβληματίζει, αφενός αναφορικά με την εκκόλαψη νέας μορφής νεανικής παραβατικότητας, αφετέρου, δε, για τον στόχο των συγκεκριμένων παραβατικών ενεργειών ο οποίος ήταν συνάνθρωποι μας που κατάγονται από τρίτες χώρες με κίνητρο τα προστατευμένα χαρακτηριστικά τους.
Κατά συνέπεια, συνεχίζει, διαφαίνεται ότι ανήλικα πρόσωπα δεν έχουν τύχει παιδείας που να αποκλείει μισαλλόδοξες πρακτικές και πιθανόν να υποπίπτουν σε ενδεχόμενες βίαιες πράξεις, επιλέγοντας τα θύματά τους με γνώμονα τα εν λόγω χαρακτηριστικά.
«Η έξαρση της νεανικής παραβατικότητας, της συγκεκριμένης τουλάχιστον μορφής, θα πρέπει, κατά συνέπεια να αντιμετωπιστεί ριζικά από την παιδική ηλικία, ώστε να διαπλάθει ο χαρακτήρας και η συμπεριφορά των παιδιών που να αντανακλά σε συναισθήματα αγάπης, φιλευσπλαχνίας και αποδοχής προς όλους τους συνανθρώπους τους», προσθέτει.
Επομένως, σημειώνει, αν κάτι κατέδειξε η επίθεση αυτή είναι η άμεση ανάγκη για παιδεία, η ύπαρξη της οποίας θα απέτρεπε το «έγκλημα και τιμωρία» για τέτοιου είδους πιθανά αδικήματα.
Ως εκ τούτου, συνεχίζει, η επέμβαση της Πολιτείας είναι επιτακτική. «Η επάρκεια της κρατικής αντίδρασης σε ακραία φαινόμενα ξενοφοβίας και ρατσισμού αντικατοπτρίζει την προσήλωση του κράτους στις αρχές της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ισότητας, της ελευθερίας και της δημοκρατίας, η Πολιτεία δεν θα πρέπει να μείνει αμέτοχη και βουβή μπροστά από κάθε περιστατικό που υποθάλπτει το ρατσισμό», προσθέτει.
Και αν αυτή παιδεία ελλείπει από το σπίτι, αναφέρει, θα πρέπει να βρεθεί σε χώρους όπου η Πολιτεία έχει υποχρέωση να καταθέσει κάθε προσπάθεια για την σφαιρική μόρφωση και τη κριτική σκέψη του αυριανού ενήλικα, όπως τα σχολεία και τα Πανεπιστήμια.
Προς την κατεύθυνση αυτή, επισημαίνει η Επίτροπος, στοχεύουν οι εκπαιδεύσεις και τα σεμινάρια σε σχολεία στις οποίες προβαίνει το Γραφείο, υπό την αρμοδιότητα του Επιτρόπου ως Φορέα Ισότητας και Καταπολέμησης των Διακρίσεων και ως Εθνικής Αρχής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Με τις συγκεκριμένες εκπαιδεύσεις επιδιώκεται η εμπέδωση κουλτούρας σεβασμού προς τη διαφορετικότητα και η καταπολέμηση κάθε μορφής διακριτικής συμπεριφοράς, μεταχείρισης ή ενεργειών προς ομάδες προσώπων λόγω των χαρακτηριστικών τους, προστίθεται.
«Επί τούτου και ενόψει της συνεργασίας του Γραφείου μας με το Γραφείο Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων του ΟΑΣΕ, θα επιδιωχθεί συνάντηση με το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας, για τη διεύρυνση και περαιτέρω εντατικοποίηση των συγκεκριμένων σεμιναρίων και εκπαιδεύσεων, στα παιδιά από τη φοίτηση τους στη δημοτική εκπαίδευση, ώστε με την ενηλικίωσή τους να μην διακατέχονται από αισθήματα μίσους και αποστροφής προς συνανθρώπους μας με διαφορετικά χαρακτηριστικά αλλά να τους αντιμετωπίζουν ως ισότιμα μέλη μια παγκόσμιας κοινωνίας», καταλήγει η Επίτροπος.
Η έκθεση υποβάλλεται στην Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξης και Αρχηγό Αστυνομίας αλλά και στον Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού Αθλητισμού και Νεολαίας για το μέρος των ενεργειών που εμπίπτουν στις αρμοδιότητες τους.
