Σταύρος Τζίμας
Πριν από μερικές μέρες έγινε στο στρατόπεδο της Ασσήρου, έξω από τη Θεσσαλονίκη, μια στρατιωτική άσκηση επί χάρτου του ΝΑΤΟ με την επωνυμία «Steadfast Leda» (Aκλόνητη Λήδα) που έκανε «Τούρκους» τους… Τούρκους. Εν προκειμένω, το στρατηγείο του ΝΑΤΟ στη Θεσσαλονίκη λειτούργησε –και αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά– σε ρόλο Στρατηγείου Στρατιάς, που στη Νοτιοανατολική Ευρώπη κατέχει το στρατηγείο της Σμύρνης. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι σε συνθήκες σύρραξης με εμπλοκή του ΝΑΤΟ στην ευρύτερη περιοχή από τη Μαύρη Θάλασσα έως και την Ανατολική Μεσόγειο, το στρατηγείο της Σμύρνης, με Αμερικανό διοικητή και Τούρκο επιτελάρχη, θα έχει το γενικό πρόσταγμα των επιχειρήσεων, υπό την ευθύνη βεβαίως του ανώτατου Στρατηγείου της Συμμαχίας στις Βρυξέλλες. Ισως όχι πλέον.
Η διαφαινόμενη «απομάκρυνση» της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ οδηγεί τη Συμμαχία σε εναλλακτικές και σε αυτό το πλαίσιο στρατιωτικές νατοϊκές πηγές ενέτασσαν, μιλώντας στην «Κ», και τη διενέργεια της συγκεκριμένης άσκησης από το στρατηγείο της Θεσσαλονίκης, που υπό άλλες, «ομαλές» συνθήκες θα ήταν έργο της Σμύρνης. Δεδομένου ότι η επιχειρησιακή αξιολόγηση ήταν απολύτως επιτυχής, το νατοϊκό στρατηγείο της Θεσσαλονίκης αναλαμβάνει την ευθύνη για πιθανές πολεμικές επιχειρήσεις της Συμμαχίας για τα επόμενα δύο χρόνια (2022-2023), εφόσον κριθεί αναγκαίο από τον ΟΗΕ, το ΝΑΤΟ και την ελληνική κυβέρνηση. Οι ίδιες πηγές ανέφεραν ότι οι Τούρκοι «χάλασαν τον κόσμο» για να αποτρέψουν μια τέτοια επιλογή που υποβαθμίζει τη Σμύρνη ως έδρα Στρατηγείου Στρατιάς, προτείνοντας μάλιστα ως εναλλακτική την Κωνσταντινούπολη. Ωστόσο, η ανώτερη ηγεσία του ΝΑΤΟ υπήρξε ανένδοτη, σηματοδοτώντας την επιχείρηση διπλωματικής και στρατιωτικής απομόνωσης της Τουρκίας, από την οποία σταδιακά αφαιρείται το ισχυρό χαρτί του φύλακα της νότιας πτέρυγας του ΝΑΤΟ.
Πλέον, το στρατηγικό κέντρο βάρους δείχνει να μετατοπίζεται από τη Σμύρνη στην από εδώ πλευρά του Αιγαίου, καθιστώντας την Ελλάδα τον κατ’ εξοχήν νατοϊκό φρουρό από τα Δαρδανέλλια έως και την Ανατολική Μεσόγειο και βασικό πυλώνα των στρατιωτικών του σχεδιασμών στο τόξο από τη Μεσόγειο έως τα Καρπάθια και παραπάνω στη Βαλτική. Και δεν είναι μόνο η διαφαινόμενη αναβάθμισή της στο επίπεδο των στρατηγείων.
Η επιλογή της Αλεξανδρούπολης ως κόμβου διέλευσης στρατευμάτων και εφοδιοπομπών αποδυναμώνει ένα πολύ ισχυρό γεωπολιτικό εργαλείο της Τουρκίας, η οποία βάσει της συνθήκης του Μοντρέ, μπορεί να ανεβοκατεβάζει στον Βόσπορο τις μπάρες για τη διέλευση των πλοίων προς και από τη Μαύρη Θάλασσα. Το ΝΑΤΟ στο εξής δεν θα χρειάζεται να στείλει στρατό και πολεμοφόδια μέσω Τουρκίας (Βόσπορος) στα σύνορα με την Ουκρανία ή τις ακτές της Μαύρης Θάλασσας. Οι αποστολές σε συνθήκες κρίσης θα φτάνουν με ασφάλεια και γρηγορότερα μέσω Αλεξανδρούπολης. Και ταυτόχρονα το ΝΑΤΟ και οι Αμερικανοί θα μπορούν να επιτηρούν από την Αλεξανδρούπολη τα στενά των Δαρδανελλίων, απ’ όπου μπαινοβγαίνουν στη Μεσόγειο ο ρωσικός και ο τουρκικός πολεμικός στόλος, και να ελέγχουν τη ναυσιπλοΐα στο Βόρειο Αιγαίο, προοπτική που ερεθίζει Αγκυρα και Μόσχα, όπως φάνηκε και από τις πρόσφατες δηλώσεις Ταγίπ Ερντογάν και Ντμίτρι Πεσκόφ (ΑΝΤ1).
Μέσω της Αλεξανδρούπολης αλλά και του λιμανιού της Καβάλας εξελίσσεται, εξάλλου, νατοϊκό πρότζεκτ μεταφοράς προς τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, με αγωγούς υγρών καυσίμων για τις ένοπλες δυνάμεις τους, ώστε να απεξαρτηθούν από τη Ρωσία από την οποία εξακολουθούν να εφοδιάζονται τα στρατιωτικά δίκτυά τους με πετρέλαιο και βενζίνη.
Και αν η νατοϊκή επιτήρηση του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου (βάση Σούδας) μεταφέρεται στην Ελλάδα, την ευθύνη για τη Μαύρη Θάλασσα και τα σύνορα με την Ουκρανία καλούνται να επωμιστούν η Ρουμανία και η Βουλγαρία, απούσης της Τουρκίας. Μέλη της Συμμαχίας με άμεση πρόσβαση στον Εύξεινο Πόντο και οι δύο, συγκροτούν μαζί με την Ελλάδα την αμυντική ασπίδα του ΝΑΤΟ από τα Καρπάθια έως την Ανατολική Μεσόγειο, περιοχή που τούτη την εποχή θερμαίνεται επικίνδυνα λόγω της αυξανόμενης έντασης στην Ουκρανία αλλά και την επιθετικότητα της Τουρκίας. Στρατιωτικές βάσεις των ΗΠΑ (άρα και του ΝΑΤΟ) λειτουργούν βάσει διμερών συμφωνιών τόσο στη Ρουμανία όσο και στη Βουλγαρία, με τους δυτικούς να εξοπλίζουν διαρκώς τα δύο υψίστης σημασίας προγεφυρώματά τους, αυξάνοντας τη ροή όπλων και στρατευμάτων και ενισχύοντας τις στρατιωτικές τους υποδομές.
Η πρόταση Γουόλτερς
Δημοσιεύματα στον ευρωπαϊκό Τύπο στις αρχές της εβδομάδας ανέφεραν ότι ο Αμερικανός στρατηγός Τοντ Γουόλτερς, ανώτατος Συμμαχικός Διοικητής για την Ευρώπη (Saceur), πρότεινε την ενίσχυση της παρουσίας του ΝΑΤΟ στη Ρουμανία και στη Βουλγαρία με 1.500 στρατιώτες. Ο δε γ.γ. της Συμμαχίας Γενς Στόλτενμπεργκ, κατά τη συνάντησή του με τον νέο πρωθυπουργό της Βουλγαρίας Κίριλ Πετκόφ, εξέφρασε την ελπίδα ότι η Σόφια θα συνεχίσει να επενδύει στην άμυνά της και μάλιστα ζήτησε την κατασκευή μεγάλης γέφυρας στον Δούναβη, κοντά στην πόλη Ρούσε, ώστε να διευκολύνεται η διέλευση στρατευμάτων και εφοδίων του ΝΑΤΟ μεταξύ Βουλγαρίας και Ρουμανίας.
Στον αντίποδα, ο νέος υπουργός Αμυνας Στέφαν Γιάνεφ, θεωρούμενος ως άνθρωπος του φιλορώσου προέδρου και ισχυρού άντρα της Βουλγαρίας Ρούμεν Ράντεφ στη νέα κυβέρνηση της Σόφιας, δήλωσε αμέσως μετά ότι «η Βουλγαρία δεν θεωρεί αναγκαία την ανάπτυξη στρατευμάτων του ΝΑΤΟ στο έδαφός της ως απάντηση στη συγκέντρωση ρωσικών στρατιωτικών δυνάμεων κοντά στα σύνορα με την Ουκρανία». Η δήλωση δεν πέρασε απαρατήρητη στην έδρα του ΝΑΤΟ, δεδομένου ότι ήρθε σε συνέχεια ενός δημόσιου ισχυρισμού του Ράντεφ ότι η Κριμαία είναι ρωσική. Και όλα αυτά σε μια χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. βαθιά διχασμένης σε φιλορώσους και φιλοδυτικούς.
Με την ένταση στην Ουκρανία να κλιμακώνεται επικίνδυνα και την Τουρκία να έχει καταστεί ουσιαστικά ξένο σώμα στο «κορμί» του, το ΝΑΤΟ αναπροσαρμόζει τους στρατιωτικούς σχεδιασμούς του στη νοτιοανατολική πτέρυγά του «επενδύοντας» στον άξονα Ελλάδα – Βουλγαρία – Ρουμανία με τη συνδρομή και των άλλων μελών του στη Βαλκανική, δηλαδή της Αλβανίας και της Βόρειας Μακεδονίας.
