Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Σε κατασκευή παρεμφερών υποδομών που υποστηρίζουν τη λειτουργία ιδιόκτητου εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο Μαρί δίχως να έχουν ληφθεί οι απαραίτητες άδειες έχει προχωρήσει ιδιωτική εταιρεία.
Σύμφωνα με ειδική έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, που προχώρησε η Υπηρεσία κατόπιν σχετικής καταγγελίας από την Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου (ΑΗΚ) για την ιδιωτική εταιρεία που προχώρησε στην ανέγερση ιδιόκτητου εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο Μαρί, οι κρατικές αρμόδιες Αρχές δεν την παρεμπόδισαν να κατασκευάσει τις παρεμφερείς υποδομές που ήταν απαραίτητες για τη λειτουργία του Ηλεκτροπαραγωγικού Σταθμού (ΗΣ).
Οι κατασκευές αφορούν υποστατικό ακτής, αντλιοστάσιο, χερσαίους και θαλάσσιους αγωγούς απόληψης και απόρριψης νερού για σκοπούς ψύξης των γεννητριών του εργοστασίου και θαλάσσιο κρηπίδωμα, με την εταιρεία όπως σημειώνει η Ελεγκτική, να μην έχει προηγουμένως υποβάλει αιτήσεις για να εξασφαλίσει τις απαιτούμενες άδειες, να λάβει τις σχετικές εγκρίσεις και να εκμισθώσει προς όφελος της τεμάχια στα οποία θα επέμβαινε για την ανέγερση των εν λόγω υποδομών.
Προβληματισμό προκαλεί στην Υπηρεσία σύμφωνα με την Ειδική Έκθεση ότι οι κρατικές αρμόδιες Αρχές παρέμεναν αδρανείς καθώς η εταιρεία προχωρούσε στις κατασκευαστικές εργασίες και όταν η ΑΗΚ προέβη σε σχετική καταγγελία με την Ελεγκτική να ξεκινά σχετική διερεύνηση, έγιναν συσκέψεις στην παρουσία των Αρχών αυτών και δόθηκαν οδηγίες για να εξεταστεί η εκ των υστέρων αδειοδότηση των παράνομων κατασκευών.
Αδικαιολόγητη ανοχή
Όπως τονίζεται, σκοπός του ελέγχου, είναι η διερεύνηση/εξακρίβωση της συμμόρφωσης με το νομοθετικό πλαίσιο αδειοδότησης των κατασκευαστικών εργασιών ιδιωτικής εταιρείας σε σχέση με ιδιόκτητό της εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο Μαρί, και συγκεκριμένα εάν για την ανέγερση όλων των απαραίτητων υποδομών για τη λειτουργία του εργοστασίου, η εταιρεία είχε προηγουμένως εξασφαλίσει όλες τις απαιτούμενες άδειες από τις κρατικές αρμόδιες Αρχές.
Σύμφωνα με την ΕΥ, στη βάση των στοιχείων που κατατέθηκαν στην Υπηρεσία, οι κρατικές αρμόδιες Αρχές επέδειξαν αδικαιολόγητη ανοχή ή/και απέτυχαν στο να αποτρέψουν εταιρεία ιδιωτικών συμφερόντων να προχωρήσει σε εκτεταμένες εργασίες για ανέγερση του Έργου εντός του χερσαίου και θαλάσσιου χώρου στο Μαρί, χωρίς πρώτα να εξασφαλισθούν όλες οι απαραίτητες άδειες.
Πιο συγκεκριμένα, από τα στοιχεία που δόθηκαν στην Υπηρεσία οι κρατικές αρμόδιες Αρχές δεν παρεμπόδισαν ή απέτυχαν να αποτρέψουν την ιδιωτική εταιρεία να κατασκευάσει υποστατικό ακτής και αντλιοστάσιο εντός κρατικού τεμαχίου (αρ. 558), που είναι εκμισθωμένο στην ΑΗΚ, χωρίς συνεννόηση, γραπτή συγκατάθεση από την ΑΗΚ και ακολούθως υποβολή αίτησης στο Επαρχιακό Κτηματολογικό Γραφείο Λάρνακας (ΕΚΓΛ) για τροποποίηση της σχετικής σύμβασης μίσθωσης.
Πέραν τούτου, να κατασκευάσει αντλιοστάσιο και αγωγό απόληψης και απόρριψης νερού για σκοπούς ψύξης των γεννητριών του εργοστασίου, χωρίς να έχει εξασφαλίσει τις απαιτούμενες άδειες π.χ. Πολεοδομική Άδεια και Άδεια Οικοδομής.
Συνάμα, η ΕΥ αναφέρει πως, η εταιρεία παραβίασε την Πολεοδομική Άδεια η οποία εκδόθηκε το 2014 για την κατασκευή εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο τεμάχιο με αρ. 315, Φ/Σχ. 55/35 και η οποία προνοούσε ότι για τους αγωγούς και το αντλιοστάσιο θα έπρεπε να εξασφαλιστεί ξεχωριστή Πολεοδομική Άδεια, αφού η εν λόγω Άδεια περιοριζόταν αυστηρά στα όρια του συγκεκριμένου τεμαχίου.
Μακρά η λίστα
Η Ελεγκτική υποδεικνύει πως, πέραν των άνω, η εταιρεία κατασκεύασε αγωγό απόληψης και απόρριψης νερού για σκοπούς ψύξης των γεννητριών του εργοστασίου, ο οποίος διέρχεται από κρατικά και τουρκοκυπριακά τεμάχια τα οποία αποτελούν επιταγμένη γη για σκοπούς της Ναυτικής Βάσης (ΝΒ), χωρίς να έχει υποβάλει αίτημα εκμίσθωσης των εν λόγω τεμαχίων στο ΕΚΓΛ και στην Υπηρεσία Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών. Ο αγωγός διέρχεται και από το τεμάχιο που είναι εκμισθωμένο στην ΑΗΚ (αρ. 558), χωρίς συνεννόηση, γραπτή συγκατάθεση από την ΑΗΚ και ακολούθως υποβολή αίτησης στο ΕΚΓΛ για τροποποίηση της σχετικής σύμβασης μίσθωσης.
Η ιδιωτική εταιρεία βάσει της έκθεσης της Ελεγκτικής κατασκεύασε θαλάσσιο κρηπίδωμα (λιμενοβραχίονα) χωρίς άδειες από τις κρατικές αρμόδιες Αρχές, περιλαμβανομένης της Αρχής Λιμένων Κύπρου (ΑΛΚ), καθώς το έργο αυτό βρίσκεται εντός λιμενικής περιοχής, όπου υπάρχει και ζώνη απαγόρευσης της ναυσιπλοΐας.
Επιπρόσθετα, η εταιρεία διεξάγει εργασίες στη θαλάσσια στρατιωτική ζώνη, χωρίς να έχει λάβει άδεια από το Υπουργείο Άμυνας (ΥΠΑΜ). Σημειώνεται όμως, ότι στην εταιρεία παραχωρήθηκαν διευκολύνσεις από το ΥΠΑΜ για κατασκευή αγωγού εντός του χερσαίου χώρου της Ναυτικής Βάσης (ΝΒ). Ενδιαφέρον προκαλεί ότι, για την εν λόγω άδεια, το ΥΠΑΜ ζήτησε από την ιδιωτική εταιρεία «αντισταθμιστικά έργα», και πιο συγκεκριμένα την κατασκευή γηπέδου ποδοσφαίρου και κολυμβητικής δεξαμενής, όπως επίσης και την ανέγερση κτηρίου Λέσχης Αξιωματικών, συνολικής αξίας πέραν του €1,5εκ.
Η ΕΥ δηλώνει πως, η εν λόγω ιδιωτική εταιρεία εκτελεί θαλάσσιες εργασίες χωρίς τήρηση των περιβαλλοντικών όρων που αφορούσαν τη λήψη προστατευτικών μέτρων για το θαλάσσιο περιβάλλον (π.χ. κουρτίνες για ιζήματα, διακοπή εργασιών σε έντονο κυματισμό) με κίνδυνο να υπάρξουν αρνητικές συνέπειες για τα προστατευόμενα λιβάδια Ποσειδωνίας που βρίσκονται στην περιοχή. Σύμφωνα με το Τμήμα Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών (ΤΑΘΕ), η τελευταία ενημέρωση που είχε από το Τμήμα Περιβάλλοντος (ΤΠ), ήταν ότι η εταιρεία, κατόπιν σχετικών υποδείξεων, είχε στη συνέχεια συμμορφωθεί με τους περιβαλλοντικούς όρους καθώς είχαν τοποθετηθεί οι «κουρτίνες» συγκράτησης αιωρούμενων στερεών.
Στη μακρά λίστα σημειώνεται ότι η εταιρεία έχει κατασκευάσει υποθαλάσσιο αγωγό χωρίς άδειες από τις κρατικές αρμόδιες Αρχές, περιλαμβανομένων της ΑΛΚ (εκτός στρατιωτικής ζώνης) και του ΥΠΑΜ (εντός στρατιωτικής ζώνης).
Τέλος, δεν έχει υποβάλει, όπως φαίνεται, αίτημα στο Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως (ΤΠΟ) για τροποποίηση της σχετικής Πολεοδομικής Άδειας, προκειμένου αυτή να καλύπτει την αύξηση της ισχύος του εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από 230MW σε 269MW.
Θα πάει στον Γεν. Εισαγγελέα
Η Υπηρεσία προβληματίζεται από το γεγονός ότι το ΤΠΟ δεν εξέτασε ολοκληρωμένα την αδειοδότηση του Έργου, παρά μόνο περιορίστηκε στην αδειοδότηση του ΗΣ εντός του εκμισθωμένου προς την εταιρεία τεμαχίου, τη στιγμή που αυτός δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει χωρίς την εγκατάσταση αγωγών, αντλιοστασίου και άλλων παρεμφερών αναπτύξεων, εντός ή εκτός του εν λόγω τεμαχίου. Αυτή η ενέργεια φαίνεται ότι δημιούργησε τετελεσμένα αφού πλέον οι μόνες ρεαλιστικές επιλογές είναι είτε η κατεδάφιση των υποδομών αυτών για αποκατάσταση της νομιμότητας, είτε η εκ των υστέρων αδειοδότησή τους. «Κρίνουμε ότι τα τετελεσμένα δημιουργούν συνθήκες «πίεσης» με κίνδυνο οι όποιες εκ των υστέρων αιτήσεις να μην αξιολογούνται αντικειμενικά και αμερόληπτα», σημειώνεται χαρακτηριστικά.
Η ΕΥ τονίζει πως, η φύση των εργασιών καθώς και η χρονική διάρκειά τους, δεν αφήνει περιθώρια δικαιολογίας μη έγκαιρης λήψης αποφασιστικών μέτρων από μέρους των κρατικών αρμοδίων Αρχών.
Οι κρατικές αρμόδιες Αρχές, επικαλούμενες τις οδηγίες που είχαν δοθεί από το Γενικό Διευθυντή (ΓΔ) του Υπουργείου Εσωτερικών (ΥΠΕΣ) σε μεταξύ τους συσκέψεις με σκοπό την εκ των υστέρων «αποκατάσταση της νομιμότητας», δεν προέβησαν στη λήψη οποιωνδήποτε μέτρων, δικαστικών και μη, για σκοπούς άρσης των παρανομιών, ως όφειλαν να πράξουν.
Η ΕΥ υπογραμμίζει ότι, η οδηγία του ΓΔ του ΥΠΕΣ προς τις κρατικές αρμόδιες Αρχές για να εξεταστεί η εκ των υστέρων αδειοδότηση των κατασκευών προκαλεί έντονο προβληματισμό. «Αναπόφευκτα, πέραν των άλλων, δημιουργεί και αρνητικό προηγούμενο για πιθανή επανάληψη παρόμοιων συμπεριφορών/πρακτικών εκ μέρους ιδιωτών ή άλλων φορέων στο μέλλον», σχολιάζει.
Εκ του αποτελέσματος, προκύπτουν αποφάσεις/ενέργειες εκ μέρους δημοσίων λειτουργών με εξουσίες λήψης αποφάσεων οι οποίες ενδεχομένως να ενέχουν πειθαρχικές/ποινικές ευθύνες. Ως εκ τούτου, η Ειδική Έκθεση της ΕΥ θα προωθηθεί στον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, ως ο αρμόδιος να αποφασίσει για διάπραξη τυχόν αδικημάτων. «Πέραν των όποιων ευθυνών, η Υπηρεσία μας εντοπίζει ουσιαστικές αδυναμίες στην ύπαρξη ενός κεντρικού συντονισμού των κρατικών αρμοδίων Αρχών. Αυτό το κενό δημιουργεί «ευκαιρίες» εκμετάλλευσης και μη εφαρμογής των σύννομων διαδικασιών», καταλήγει.
Δείτε την έκθεση της Ελεγκτικής εδώ
