Του Χρίστου Μπουρή
Η Gen-Z (γεννημένοι μεταξύ 1997 και 2012) αναμένεται να αποτελεί το 27% του ανθρώπινου εργασιακού δυναμικού μέχρι το επόμενο έτος, σύμφωνα με τον Guardian. Μια γενιά που μεγάλωσε με την τεχνολογία, βίωσε κυρίως στα φοιτητικά της χρόνια, την πανδημία του κορωνοϊού, γενιά η οποία στο μάτι της κοινής γνώμης κρίνεται αυστηρά λόγω των διευκολύνσεων που συνάντησε, ταυτόχρονα όμως, φαίνεται να είναι αυτή που διεκδικεί το καλύτερο δυνατό πακέτο εργασιακών συνθηκών, αλλάζοντας δραματικά τα δεδομένα στην αγορά εργασίας.
Οι συνήθειες που κουβαλάει η συγκεκριμένη γενιά έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τον τρόπο ζωής που έμαθαν να ακολουθούν οι παλαιότερες γενιές. Η ανάγκη για ισορροπία της προσωπικής ζωής με τη δουλειά είναι αναμφίβολα ένα από τα κυριότερα ζητήματα που θέτει ως προτεραιότητα η Gen-Z. Καθώς η εν λόγω γενιά εισβάλει στην αγορά εργασίας, διακρίνεται πως η ευρύτερη εργασιακή κουλτούρα αλλάζει, δηλαδή το λεγόμενο «hustle» των σκληρών ωραρίων και των αμέτρητων ωρών στην εργασία, απομακρύνεται σταδιακά και η ευημερία (wellbeing) στην εργασία αποτελεί πλέον αδιαπραγμάτευτο κανόνα.
Μεγάλο ενδιαφέρον προκαλεί και η αλληλεπίδραση των συγκεκριμένων ατόμων με μεγαλύτερους συναδέλφους τους. Ο ειδικός πάνω σε θέματα ανθρώπινου δυναμικού, Μέρβιν Ντίνεν μιλώντας στον Guardian ανέφερε πως η Gen-Z είναι συνηθισμένη στην ανεπίσημη επικοινωνία και στο συγκεκριμένο τρόπο κοινωνικοποίησης, προτιμώντας συχνά μια πιο πνευματώδη προσέγγιση στα μηνύματα, τα οποία μπαίνουν κατευθείαν στο θέμα και αποκαλύπτουν κάτι για τις προτεραιότητές τους. Ο ανεπίσημος κώδικας επικοινωνίας που χρησιμοποιεί η Gen-Z προκαλεί συχνά τριγμούς με τους μεγαλύτερους συναδέλφους οι οποίοι κατηγορούν συχνά τη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα για έλλειψη σεβασμού.
«Το μέιλ σας επιτέλους με βρίσκει καλά. Είμαι στην παραλία και πίνω μια Πίνα Κολάδα»
Φωτ. Shutterstock
Χαρακτηριστικό παράδειγμα το οποίο αποδεικνύει τη χαλαρή γλώσσα που χρησιμοποιούν οι Gen-Z στον εργασιακό τους χώρο, είναι ο τρόπος με τον οποίο απαντάνε στα μέιλ τους, ακόμα και τα αυτοματοποιημένα μηνύματα κατά την περίοδο των διακοπών. Μερικά από αυτά γράφουν χαρακτηριστικά, «Είμαι σε διακοπές. Αν χρειαστείτε κάτι επείγον, καλέστε το 112». Ή διαφορετικά: «Το μέιλ σας επιτέλους με βρίσκει καλά. Είμαι στην παραλία και πίνω μια Πίνα Κολάδα. Προσπαθήστε κάποια άλλη φορά». Επίσης, αρκετοί νέοι της Gen-Z χρησιμοποιούν ένα σαρκαστικό τρόπο χαιρετισμού αντικαθιστώντας τους παραδοσιακούς, όπως «Best Wishes / Kind regards). Τη θέση τους παίρνουν φράσεις ή εκφράσεις όπως το «slay (κάνε θραύση)», ενώ κάποιοι άλλοι γράφουν στο τέλος «Heavy sigh – βαρύς αναστεναγμός» υποδηλώνοντας τη δυσανασχέτησή τους που βρίσκονται στη δουλειά.
Τι ζητούν από τους εργοδότες τους και η σημασία της εργασίας από το σπίτι
Οι απαιτήσεις των εργαζομένων που ανήκουν στην Gen-Z διαφέρουν αρκετά από αυτά που ζητούσαν οι παλαιότερες γενιές. Οι νέες γενιές προτιμούν κυρίως την εργασία από το σπίτι ή τουλάχιστον ένα συνδυασμό των δύο. Η επιθυμία της Gen-Z για εργασία από το σπίτι και τα ευέλικτα ωράρια φαίνεται να επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την αγορά εργασίας, παίζοντας μεγάλο ρόλο στον κλάδο σπουδών που επιλέγουν. Οι μεγαλύτερες επιπτώσεις εντοπίζονται σε βιομηχανικές εργασίες για το λόγο ότι δεν μπορούν να προσφέρουν την εργασία από το σπίτι. Έρευνα που παρουσίασε o Economist στη Βρετανία δείχνει πως ο κλάδος της επιστήμης των υπολογιστών (Computer Science) παρουσίασε αύξηση 50% από το 2011 μέχρι το 2020. Σε μια άλλη έρευνα, όπου παρουσιάζεται η αξιολόγηση των εργοδοτών στις ΗΠΑ, επιβεβαιώνεται η επιθυμία των νέων γενιών για δουλειές που προσφέρουν εργασία από το σπίτι. Συγκεκριμένα, έρευνα που πραγματοποίησε συμβουλευτική εταιρεία πτυχιούχων και παρουσιάστηκε στον Economist σχετικά με την αξιολόγηση εργοδοτών, δείχνει πως το 2008 στη δεκάδα βρίσκονταν μεγάλες τράπεζες και το big 4 (EY, Deloitte, KPMG, PwC), ενώ το 2021 στις επτά από τις δέκα πρώτες θέσεις βρίσκονταν εταιρείες κολοσσοί της τεχνολογίας και των media.
«Προτιμότερο χωρίς δουλειά παρά σε ένα περιβάλλον τοξικό» - Κύπριοι της Gen-Z μιλούν στην «Κ»
Πέντε νέοι Κύπριοι που ανήκουν στο ηλικιακό γκρουπ της Gen-Z μιλούν στην «Κ» για τις συνθήκες εργασίας που προτιμούν, την ισορροπία προσωπικής ζωής-δουλειάς, τις απαιτήσεις που έχουν από τους εργοδότες τους, όπως και τη γνώμη τους για την εργασία από το σπίτι. Συγκρίνοντας τις απόψεις των πέντε νέων εντοπίζονται αρκετά στοιχεία που αναφέρθηκαν παραπάνω και χαρακτηρίζουν την Gen-Z, ενώ το οικονομικό και η ψυχική υγεία μπαίνουν σε πρώτο πλάνο στους νέους Κύπριους. Σχετικά με την εργασία από το σπίτι, προκρίνεται ο συνδυασμός των δύο (χώρος εργασίας και σπίτι). Η εργασία από το σπίτι μπορεί να μοιάζει ιδανική για τους πλείστους Gen-Zers, οι Κύπριοι νέοι όμως δείχνουν να προτιμούν και την εργασία από το γραφείο, κυρίως για λόγους κοινωνικής αλληλεπίδρασης με τους συναδέλφους τους. Κάτι άλλο το οποίο αξίζει αναφοράς, είναι το ωράριο του 9-5. Θεωρούν πως το συγκεκριμένο ωράριο δεν επιτρέπει την ενασχόληση με άλλες δραστηριότητες μετά τη δουλειά.
Γιώργος, 25 ετών
Η ισορροπία επαγγελματικής και προσωπικής ζωής είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί. Αυτό εξαρτάται πάντα από τις καθημερινές εργασίες και από το πόσο ευέλικτος είναι και ο τίτλος εργασίας σας για να μπορέσετε να ολοκληρώσετε κάποια πράγματα κατά τη διάρκεια της ημέρας ή της εβδομάδας. Σίγουρα προτιμώ να εργάζομαι από οπουδήποτε (όχι μόνο από το σπίτι), αλλά θα ήμουν ανοιχτός σε ένα υβριδικό μοντέλο γραφείου με πλήρη ευελιξία, καθώς μερικές φορές πιστεύω ότι το γραφείο μπορεί να είναι χρήσιμο και να συνεργάζομαι με τους συναδέλφους μου. Η ευελιξία και τα περισσότερα χρήματα είναι πάντα προνόμια που λαμβάνονται υπόψη όταν επιλέγετε μια εργασία 40 ωρών τη βδομάδα.
Μαρία, 21 ετών
Η ισορροπία μεταξύ δουλειάς και προσωπικής ζωής είναι κρίσιμη για την ευημερία, επιτρέποντας επαρκή χρόνο για ξεκούραση, οικογένεια και προσωπικά ενδιαφέροντα, βελτιώνοντας έτσι την παραγωγικότητα μου αλλά και την ικανοποίηση μου από την δουλειά και τους εργοδότες μου. Οι απαιτήσεις μου από τους εργοδότες περιλαμβάνουν ένα υγιές και ασφαλές εργασιακό περιβάλλον, δίκαιη αμοιβή, σεβασμό και αναγνώριση της εργασίας μου, καθώς και ευκαιρίες για επαγγελματική ανέλιξη. Επίσης, επιθυμώ υποστήριξη σε οποιοδήποτε πρόβλημα προσωπικό μου και κατανόηση.
Προτιμώ την εργασία από το γραφείο, αλλά θα ήθελα τη δυνατότητα να εργάζομαι από το σπίτι 1-2 μέρες την εβδομάδα. Έτσι, υπάρχει ευελιξία και ισορροπία μαζί με τα οφέλη της συνεργασίας και της κοινωνικής αλληλεπίδρασης που προσφέρει το γραφείο, κάτι το οποίο το προτιμώ. Θέλω να έχω την ελευθερία να προσαρμόζω το πρόγραμμα εργασίας μου ώστε να διατηρώ μια καλή ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Παράλληλα, επιθυμώ ένα σταθερό και ασφαλές εργασιακό περιβάλλον με ευκαιρίες για επαγγελματική ανάπτυξη και αναγνώριση της προσπάθειάς μου.
Δέσποινα, 26 ετών
Το ζητούμενο από τους εργοδότες είναι να τηρείται το ωράριο εργασίας, να δίνετε ικανοποιητικός μισθός και σε περίπτωση Overtime να πληρώνουν. Όσον αφορά το κλίμα στον εργασιακό χώρο είναι ιδιαίτερα σημαντικό, διότι κανένας υπάλληλος δεν μπορεί να δουλέψει σε τοξικό κλίμα. Είναι προτιμότερο να μείνει κανείς χωρίς δουλειά παρά να είναι σε ένα τοξικό περιβάλλον, αφού η ψυχική υγεία είναι ιδιαίτερα σημαντική και δεν πρέπει η εργασία να επηρεάζει την προσωπική ζωή. Επομένως πρέπει να υπάρχει μία ισορροπία ανάμεσα σε επαγγελματική και προσωπική ζωή και να μην παρεμβαίνει η μία στην άλλη. Εάν παρεμβαίνει να επιτρέπεται στο ελάχιστο. Η εργασία εξ αποστάσεως είναι μεγάλο πλεονέκτημα. Προσωπικά εγώ θα ήθελα συνδυασμό δύο μέρες on site και τρεις μέρες remote, καθώς θεωρώ ότι υπάρχουν πλεονεκτήματα από το συνδυασμό των δύο.
Γιάννης, 22 ετών
Είναι πολύ σημαντικό να μπορείς να ξεχωρίζεις τη δουλειά από την προσωπική σου ζωή, ώστε να μην καταλήξει η δουλειά σου ρουτίνα. Με την εργασία από το σπίτι διαφωνώ, αλλά φάνηκε αναγκαία σε στιγμές όπως στον κορωνοϊό. Ο κύριος λόγος που διαφωνώ είναι επειδή το να δουλεύεις από σπίτι πιστεύω σε κάνει αντικοινωνικό. Οι ιδανικές συνθήκες εργασίας είναι το περιβάλλον όπου θα δουλεύεις να είναι ευχάριστο έτσι ώστε να σου δημιουργεί όρεξη για δουλειά, όλες οι εργασίες να είναι πενθήμερες, να γίνει μια αλλαγή στα ωράρια και να σταματήσει το συχνό 9-5. Το βασικότερο είναι πως πρέπει να αυξηθούν οι μισθοί για να δώσουν κίνητρα σε εμάς τους νέους.
Μαρία, 23 ετών
Το ωράριο μου είναι 08 - 17:30 με μια ώρα διάλειμμα το μεσημέρι, άρα στην ουσία δεν υπάρχει αρκετός χρόνος για να κάνεις τις προσωπικές σου δουλειές ή ακόμα και για έχεις μια δραστηριότητα στο ελεύθερο σου χρόνο. Γιατί; Γιατί αν σχολάς όπως εγώ στις 17:30 (αν είσαι τυχερός και σχολάσεις στην ώρα σου φυσικά) μέχρι να πας σπίτι με την κίνηση γίνεται 18:00. Πότε θα μαγειρέψεις και να ξεκουραστείς; Σε κάποιες περιπτώσεις, ίσως θα προτιμούσα να δουλεύω από το σπίτι για να μπορώ να έχω πιο flexible ωράριο και να μπορώ να κάνω τις δραστηριότητες που θέλω. Αλλά αυτό ίσως και να προϋποθέτει πολύ σωστή οργάνωση για να μην ξεφύγει, ούτε να εργάζεσαι πάρα πολύ, αλλά ούτε και να μη βγάζεις τη δουλειά που πρέπει. Για εμένα το ιδανικό είναι το να υπάρχει flexibility στα ωράρια και να έχεις την επιλογή να δουλεύεις κάποιες μέρες από σπίτι. Φυσικά είναι και το οικονομικό, πλέον με τον πληθωρισμό και την ακρίβεια με ένα μισθό γύρω στα 1200€ οριακά μπορείς να βγάζεις τον μήνα.
Μια περιστασιακή «μόδα» ή ήρθαν για να μείνουν;
Η Gen-Z χαρακτηρίζεται από την ανέχεια της σε ζητήματα τα οποία στο παρελθόν θεωρούνταν δεδομένα από τους εργοδότες, περιορισμένα δικαιώματα, απλήρωτες υπερωρίες, περιορισμένες ασφάλειες και λιγότερα χρήματα. Αρκετοί νέοι, κυρίως στο εξωτερικό, το βάζουν στα πόδια από τις δουλειές τους εάν δεν ικανοποιούνται οι απαιτήσεις τους. Από την άλλη δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις εργαζομένων που είδαν την πόρτα της εξόδου από τις συμπεριφορές τους, παρά την αποτελεσματικότητά τους. Δεν μπορεί όμως να παραγνωριστεί η σταδιακή μεταβολή της εργασιακής κουλτούρας χάρη στη Gen-Z , η οποία βάζει σε προτεραιότητα τη ψυχική της υγεία έναντι των σκληρών ωραρίων. Κάποιοι προσαρμόζονται στο παλιό, άλλοι όμως όχι. Το στοίχημα είναι εάν οι συνήθειες των Gen-Zers ήρθαν για να μείνουν ή θα αποτελέσουν απλά μια φούσκα.
Με πληροφορίες από Kathimerini.gr, Guardian, Economist, BBC
