KTrends Q3 23: Διατηρούν την πρόθεση κατανάλωσης τα νοικοκυριά

Έντονο είναι το στοιχείο σταθεροποίησης στην οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών, με τις πρώτες ενδείξεις βελτίωσης στην οικονομική τους κατάσταση. Οι οικονομικές συνθήκες είναι βελτιωμένες ή σταθερές για το 61% των νοικοκυριών (52% αναφέρουν σταθεροποίηση), χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως η κατάσταση μπορεί να κριθεί ως «καλή».

Αξίζει να σημειωθεί πως στην Πάφο και την Αμμόχωστο καταγράφεται η υψηλότερη βελτίωση ανάμεσα στα νοικοκυριά, με το 14% και 13% να αναφέρουν πως η κατάστασή τους έχει βελτιωθεί τους τελευταίους 3 μήνες, κάτι που ενδεχομένως να αντικατοπτρίζει και την επίδραση της καλοκαιρινής περιόδου στα νοικοκυριά των συγκεκριμένων επαρχιών. Ιδιαίτερα στην Πάφο, επιδείνωση καταγράφεται στο 23% των ερωτηθέντων, το μικρότερο ποσοστό παγκύπρια, ενώ σταθεροποίηση να σημειώνουν το 64% των ερωτηθέντων.

Συνολικά, σταθεροποίηση των συνθηκών αναφέρουν σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο το 51% των ερωτηθέντων. Παρά το υψηλό ποσοστό νοικοκυριών που καταγράφει επιδείνωση («κάπως» ή «σημαντικά» χειρότερη κατάσταση), στο 39% του δείγματος, αξίζει να σημειωθεί η σημαντική βελτίωση σε σχέση με το 1ο κύμα της έρευνας, όταν ο αριθμός βρισκόταν στο 74%, αλλά και η σταθερά πτωτική τάση ανάμεσα σε όσους καταγράφουν επιδείνωση συνθηκών σε όλα τα κύματα της έρευνας.

Η ίδια εικόνα καταγράφεται και στην ικανοποίηση των βασικών καταναλωτικών αναγκών, με το αριθμό των νοικοκυριών που αναφέρουν σταθεροποίηση να ανέρχεται στο 46%. Τα νοικοκυριά που αναφέρουν αυξημένες (έστω και ελαφρά) δυσκολίες στην ικανοποίηση καταναλωτικών αναγκών κατέγραψαν μείωση κατά 18 ποσοστιαίες μονάδες, από 54% σε 46%.

Σημειώνεται πως το ποσοστό στο προηγούμενο κύμα της έρευνας βρισκόταν στο 53%, με την σταδιακή πτώση να είναι σταθερή από σε όλα τα κύματα (κύμα 1: 70%). Μικρός αλλά ουσιαστικός αριθμός, 8%, αναφέρει έστω και μικρή βελτίωση, αλλά αξίζει να σημειωθεί η αύξηση σε σχέση με το 5% που κατέγραψε το προηγούμενο κύμα.

Γενικότερα, ίδια ή καλύτερη κατάσταση καταγράφουν περισσότερα από τα μισά νοικοκυριά, με αξιόλογα ποσοστά στην Πάφο όπου καταγράφεται μεν χαμηλό ποσοστό βελτίωσης, αλλά υψηλή σταθεροποίηση κατά 61%.

Στον αντίποδα, οι πιέσεις συνεχίζουν να είναι αυξημένες παρά την βελτίωση ανάμεσα στους συνταξιούχους, με το 57% να δείχνει επιδείνωση στην διεκπεραίωση βασικών αναγκών, ενώ οι επαρχίες με την μεγαλύτερη πίεση είναι σήμερα η Λεμεσός (51%) και η Λάρνακα (52%). Όσον αφορά στη Λεμεσό, οι πιέσεις που εντοπίζονται είναι και γενικότερα αυξημένες σε σχέση με τις άλλες επαρχίες, σε πείσμα της γενικότερης βελτίωσης του κλίματος.

Άξια λόγου είναι η κατηγορία των νέων 18-24 ετών, οι οποίοι σημειώνουν βελτίωση των συνθηκών κατά 12% και συνολικά ίδιες ή καλύτερες συνθήκες κατά 69%. Πρόκειται για την ηλικιακή ομάδα που δείχνει τη σημαντικότερη βελτίωση, αλλά και γενικότερα την μεγαλύτερη αισιοδοξία.

Στο ίδιο μοτίβο κινούνται και οι εκτιμήσεις των νοικοκυριών για το επόμενο τρίμηνο, για το οποίο μεν το 45% των ερωτηθέντων αναμένουν επιδείνωση των συνθηκών, αλλά με σημαντική -και συνεχιζόμενη- μείωση σε σχέση με το προηγούμενο κύματα της έρευνας (50%) και συνεχή μείωση σε όλη τη διάρκεια της έρευνας (πρώτο κύμα: 69%).

Οι πιο αισιόδοξες ομάδες του πληθυσμού είναι, και πάλι, οι νέοι (18-24) με το 13% να αναμένουν μικρή ή σημαντική βελτίωση, ενώ στην Αμμόχωστο το 15% θεωρούν πως το τέλος της καλοκαιρινής περιόδου δεν θα αλλάξει την εικόνα βελτίωσης.

Ωστόσο, κυρίαρχο εύρημα παραμένει η σταθεροποίηση, αφού περίπου οι μισοί Κύπριοι (47%) αναμένουν πως οι συνθήκες θα παραμείνουν οι ίδιες. Απαισιόδοξοι παραμένουν, όπως σε όλες τις ερωτήσεις της έρευνας, οι συνταξιούχοι, με το 62% να αναμένει μικρή ή μεγάλη επιδείνωση των συνθηκών, και σε μικρότερο βαθμό οι κάτοικοι Λευκωσίας (50%).

Η γενικευμένη εικόνα αντικατοπτρίζεται και στην καταναλωτική συμπεριφορά και στην εξυπηρέτηση δανείων, όπου καταγράφονται μεν πιέσεις και δυσκολίες αλλά την ίδια ώρα καταγράφονται βελτιώσεις στην πρόθεση αγοράς και την εξυπηρέτηση υποχρεώσεων. Μάλιστα, όπως σημειώνεται πιο κάτω, τα νοικοκυριά προϋπολογίζουν αυξημένες δαπάνες για την κατανάλωσή τους, ακολουθώντας (και ενίοτε ξεπερνώντας) τα επίπεδα πληθωρισμού.

Σημαντικό εύρημα αποτελεί το φαινόμενο ότι κύριες εξοικονομήσεις απέναντι στον πληθωρισμό προκύπτουν από διαφοροποίηση της συμπεριφοράς ως προς την κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος ή και μεταφορών, με τις άλλες προθέσεις κατανάλωσης να παραμένουν αρκετά σταθερές. Περιορισμό στις μετακινήσεις του αναφέρει το 40% του δείγματος, ενώ το 10% αναφέρει πως λόγω αυξημένων τιμών επέλεξε να προμηθευτεί καύσιμα από τα κατεχόμενα. Όσον αφορά στον ηλεκτρισμό, το 65% αναφέρει έστω με μικρό περιορισμό της κατανάλωσής του λόγω αυξημένων τιμών. Το 40% του πληθυσμού έχει μάλιστα μειώσει «αρκετά» ή «σε μεγάλο βαθμό» την κατανάλωση ρεύματος.

Με εξαίρεση τα τρόφιμα, όπου δεν εντοπίζεται σημαντική διάθεση για εξοικονομήσεις, ο ηλεκτρισμός και οι μεταφορές είναι και οι κατηγορίες με την μεγαλύτερη συμβολή στον συνολικό πληθωρισμό.

Παρά τις υψηλές (αν και υποχωρούσες) πιέσεις, σημειώνεται πως οι αποταμιεύσεις των νοικοκυριών συνεχίζουν να συγκρατούνται, κάτι που συνάδει και με τα επίσημα στοιχεία καταθέσεων. Λίγο περισσότεροι από τους μισούς ερωτηθέντες (52%) αναφέρουν πως συνηθίζουν ακόμα να αποταμιεύουν. Υψηλότερα ποσοστά καταγράφονται στη Λευκωσία (57%) όπου έχει και την υψηλότερη επίδραση η ΑΤΑ, αλλά και στην γενικότερα σταθεροποιημένη Πάφο (59%).

Σημειώνεται επίσης η αυξημένη αποταμίευση ανάμεσα στους νέους 18-24, (63%), οι οποίοι όμως κατά πάσα πιθανότητα χρηματοδοτούν τις αποταμιεύσεις τους από τις συνεισφορές ενηλίκων/γονέων. Η αποταμίευση των συγκεκριμένων δημογραφικών καταγράφει, μάλιστα, σημαντική βελτίωση τον τελευταίο χρόνο (25% αναφέρουν αύξηση αποταμιεύσεων το τελευταίο έτος), ενώ μείωση καταγράφουν οι ηλικιακές ομάδες μεταξύ 45-65.