ΚΥΠΕ
Μειώθηκαν οι εκκρεμούσες υποθέσεις (backlog), πέραν του διπλάσιου ποσοστού που έχει η Κυπριακή Δημοκρατία ως υποχρέωση στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ανέφερε την Δευτέρα η Πρόεδρος του Ανώτατου Δικαστηρίου, Κατερίνα Σταματίου, κατά τη συζήτηση στη Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών του προϋπολογισμού της Δικαστικής Υπηρεσίας.
Ο Πρόεδρος του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου (ΑΣΔ), Αντώνης Λιάτσος, ανέφερε, εξάλλου, ότι οι αναφορές σε αποφάσεις δικαστηρίων χωρίς γνώση του αντικειμένου και η αμφισβήτηση της δικαστικής εξουσίας κατ' αυτόν τον τρόπο ουσιαστικά υποσκάπτουν το κράτος δικαίου.
Έγινε επίσης αναφορά στη συνεχιζόμενη έλλειψη γραμματειακού και άλλου προσωπικού, ειδικά στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας.
Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό που κατάθεσε στη Βουλή η Κυβέρνηση, ο προϋπολογισμός της Δικαστικής Υπηρεσίας για το 2025 είναι €59.925.877 εκατομμύρια.
Στην αρχική του τοποθέτηση, ο κ. Λιάτσος σημείωσε ότι η Δικαστική Εξουσία έχει ως φορείς, όπως προβλέπεται από το Σύνταγμα, το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο και το Ανώτατο Δικαστήριο και τα σε αυτό τεταγμένα κατωτέρα Δικαστήρια.
Ανέφερε ότι το ΑΣΔ είναι «άρτια στελεχωμένο» και δεν αντιμετωπίζεται κανένα πρόβλημα στη ομαλή διεκπεραίωση του έργου του.
Σημείωσε ότι, η Κυπριακή Δικαιοσύνη έχει υψηλού επιπέδου Δικαστές, «υποδειγματική ανεξαρτησία και εντιμότητα» και ότι αυτές οι αξίες «πρέπει να διαφυλαχθούν, καθότι συνιστούν τον κύριο πυλώνα στήριξης του κράτους δικαίου».
Προς τούτο πρόσθεσε, δυο διαχρονικά αιτήματα της Δικαστικής Εξουσίας τα οποία άπτονται της ανεξαρτησίας των Δικαστηρίων και της συνταγματικά κατοχυρωμένης διάκρισης των εξουσιών τα οποία, όπως σημείωσε, «θα πρέπει να τύχουν άμεσου χειρισμού». Αυτά αφορούν στον προϋπολογισμό της Δικαστικής Υπηρεσίας και τη συνακόλουθη οικονομική της αυτονομία με την ίδια προσέγγιση όπως εφαρμόζεται και για τη Βουλή, και στο ζήτημα της εσωτερικής εθιμοταξίας, «θέμα που σχετίζεται με το κύρος και τον θεσμικό ρόλο της Δικαστικής Εξουσίας, ως μια εκ τω συντεταγμένων εξουσιών του Κράτους».
Η κ. Σταματίου, στη δική της αρχική τοποθέτηση, ανέφερε ότι συμπληρώθηκε ήδη ένας και πλέον χρόνος από την εφαρμογή των μεταρρυθμιστικών νομοθετημάτων και ότι το Ανώτατο Δικαστήριο που αποτελείτο από 13 Δικαστές χωρίστηκε σε Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο με εννιά Δικαστές και σε Ανώτατο Δικαστήριο με εφτά Δικαστές, ενώ συστάθηκε και λειτούργησε και Εφετείο.
Αναφερόμενη στα αποτελέσματα της εφαρμογής των μεταρρυθμιστικών νομοθετημάτων από την 1η Ιουλίου 2023, είπε ότι στο Ανώτατο Δικαστήριο μέχρι τις 21 Οκτωβρίου 2024, έχει διεκπεραιωθεί το 50% (405 υποθέσεις) των παλαιών πολιτικών εφέσεων ενώ όλες οι υποθέσεις που καταχωρίζονται ενώπιόν του στη βάση των δικαιοδοσιών του άρθρου 9(3)(γ) του σχετικού Νόμου, «διεκπεραιώνονται χωρίς καθυστέρηση».
Έχουν επίσης διεκπεραιωθεί 281 υποθέσεις προνομιακών ενταλμάτων και όλες οι εφέσεις που εκκρεμούσαν από αποφάσεις επί προνομιακών ενταλμάτων του παλαιού Ανωτάτου Δικαστηρίου, πρόσθεσε. Σύμφωνα με την κ. Σταματίου, κατά τον πρώτο χρόνο άσκησης της δικαιοδοσίας του ως δευτεροβάθμιο Δικαστήριο, το Εφετείο, έχει διεκπεραιώσει περίπου 1500 υποθέσεις πολιτικής, ποινικής και αναθεωρητικής δικαιοδοσίας μέχρι το τέλος Σεπτέμβριου, ενώ ο ρυθμός διεκπεραίωσης «αυξάνεται σταθερά».
Η Πρόεδρος του Ανωτάτου σημείωσε ότι στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, η Κύπρος έχει δεσμευτεί να προβεί σε εκκαθάριση του 20% των πολιτικών υποθέσεων και εφέσεων που εκκρεμούσαν πέραν των δύο ετών, μέχρι το τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2024 και του 40% μέχρι του τέλους του πρώτου εξαμήνου του 2026 και προς τούτο έχει ετοιμαστεί σχέδιο δράσης. Με την εφαρμογή του σχεδίου δράσης, μέχρι το τέλος Σεπτέμβριου, έχουν μειωθεί κατά 57% υποθέσεις που καταχωρίστηκαν μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2018, ενώ υποθέσεις που καταχωρίστηκαν μεταξύ 1ης Ιανουαρίου 2019 και 30ης Ιουνίου 2022, έχουν μειωθεί κατά 30%, σημείωσε.
Η κ. Σταματίου είπε ότι το συνολικό ποσοστό εκκαθάρισης των υποθέσεων που έχουν καταχωριστεί μέχρι την 30η Ιουνίου 2022 και οι οποίες εμπίπτουν στον αριθμό των καθυστερημένων υποθέσεων, ανέρχεται σε 42%, και ότι μειώθηκαν οι εκκρεμούσες υποθέσεις, πέραν του διπλάσιου ποσοστού που έχει η Κυπριακή Δημοκρατία ως υποχρέωση στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Είπε ακόμη μεταξύ άλλων ότι το Ανώτατο Δικαστήριο έχει επίσης προχωρήσει στην προκήρυξη των δύο θέσεων του Ναυτοδικείου και αναμένεται σύντομα η σύσταση και η έναρξη λειτουργίας του.
Σημείωσε ακόμη ότι, με την θέσπιση του περί Παιδιών σε Σύγκρουση με τον Νόμο, του 2021, έχουν συσταθεί και λειτουργούν δικαστήρια παιδιών σε όλες τις επαρχίες τα οποία όμως αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην αποτελεσματική εφαρμογή του Νόμου ενώ μέχρι στιγμής εξακολουθούν να στεγάζονται στα κτήρια των επαρχιακών δικαστηρίων και υπάρχει έλλειψη στελέχωσης από αρμόδιους λειτουργούς όπως επιτηρητές δοκιμασίας και κατάλληλων χώρων κράτησης παιδιών.
Ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Χάρης Γεωργιάδης, κατά τη συνεδρία εξέφρασε τη συμφωνία του με τη «σχετική οικονομική αυτονόμηση» της Δικαστικής Εξουσίας σημειώνοντας ότι δεν θεωρεί ότι ισχύει το ίδιο για άλλες Υπηρεσίες. Πρόσθεσε πως ό,τι ισχύει για την νομοθετική εξουσία πρέπει να ισχύσει και για τη δικαστική.
Σε τοποθέτηση του Βουλευτή του ΑΚΕΛ, Άριστου Δαμιανού, ότι ο σεβασμός στην ανεξάρτητη αυτή εξουσία «είναι δεδομένος» και ότι δημόσια πρόσωπα πρέπει να το θυμίζουν αυτό στους εαυτούς τους όταν γίνονται δημόσιες τοποθετήσεις, ο κ. Λιάτσος σημείωσε ότι «ποτέ δεν ζητήσαμε να μην υπάρχει κριτική», η οποία όπως είπε «δεν είναι μόνο ευπρόσδεκτη αλλά και αναγκαία», αλλά να γίνεται με επιστημονικά κριτήρια, με βάση τα γεγονότα, τον νόμο, και τη γνώση του συγκεκριμένου θέματος.
Οι αναφορές, χωρίς μελέτη των αποφάσεων και χωρίς γνώση του αντικειμένου, και όταν υπάρχει αμφισβήτηση της δικαστικής εξουσίας με αυτό τον τρόπο, ουσιαστικά υποσκάπτεται το κράτος δικαίου, πρόσθεσε.
Η Πρόεδρος της Επιτροπής, Χριστιάνα Ερωτοκρίτου, σημείωσε τη θέση του ΔΗΚΟ για δημιουργία δικαστηρίων για επίλυση μικροδιαφορών (small claims court), επισημαίνοντας ότι η διαδικασία που υπάρχει σήμερα δεν λειτουργεί με τον τρόπο και τα επιθυμητά αποτελέσματα. Πρόσθεσε ότι οι μικροδιαφορές συγκεκριμένου τύπου δεν είναι ανάγκη να εκδικάζονται από νομικούς, και αναφέρθηκε στο μοντέλο της Αγγλίας. Κάτι τέτοιο, σημείωσε, θα προάγει αποτελεσματικότητα και παραγωγικότητα, θα μειώνει το κόστος, και θα διαφυλάσσει αριθμό έμπειρων δικαστών για πολύ πιο σοβαρές υποθέσεις.
Η Πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου, είπε ότι στους νέους Δικαστικούς Κανονισμούς υπάρχει ένα μέρος που αφορά στις μικρές απαιτήσεις μέχρι και €10.000 και ότι υπάρχει πρόνοια ότι παρόλο που αυτοί εφαρμόζονται στις νέες υποθέσεις, το Δικαστήριο μπορεί τη φιλοσοφία αυτή να την εφαρμόσει και σε άλλες υποθέσεις. Σημείωσε ότι, από τη στιγμή που υπάρχουν νέοι κανονισμοί που δεν έχουν δει πλήρως τα αποτελέσματά τους θα ήταν καλυτέρα να αναμένουν να δουν πως εφαρμόζονται. Πρόσθεσε πως υπάρχουν και σκέψεις για εκδίκαση κάποιων θεμάτων όπως γίνεται και στην Αγγλία, όμως, όπως σημείωσε, «χρειάζεται προσοχή» και να μελετάται κάθε βήμα.
Κατά τη συζήτηση, απαντώντας σε ερωτήσεις βουλευτών για τη στελέχωση, η κ. Σταματίου αναφέρθηκε στο πρόβλημα έλλειψης προσωπικού, όπως στενογράφων και γραμματέων, με αποτέλεσμα οι δικαστές να αναλώνουν χρόνο με άλλα πράγματα ειδικά στο επαρχιακό δικαστήριο Λευκωσίας.
Η Αρχιπρωτοκολλητής αναφέρθηκε σε διαχρονικά αιτήματα της Δικαστικής Υπηρεσίας για στελέχωση προσωπικού, ενώ σημείωσε ότι από τον αριθμό υπαλλήλων που δόθηκε πέρσι, «ούτε οι μισοί» δεν είναι στην υπηρεσία πια γιατί προτίμησαν άλλες θέσεις. Είπε ότι η Υπηρεσία ζήτησε όπως στελεχώνεται μόνη της, σύμφωνα με τον νόμο, μέσω της ΕΔΥ.
Η κ. Ερωτοκρίτου σημείωσε ότι η λειτουργία της δικαιοσύνης «εμποδίζεται από την αδυναμία της Πολιτείας» να βρει περίπου 120 άτομα για αυτές τις θέσεις, όπως στενογράφους, γραμματείς και κλητήρες, ενώ κάθε χρόνο γίνεται η ίδια επισήμανση, προσθέτοντας πως είναι «απαράδεκτο».
