Kathimerini.gr
Γιώργος Σκαφιδάς
«Οποιος κερδίσει την Κωνσταντινούπολη κερδίζει την Τουρκία», συνηθίζουν να λένε οι επαΐοντες. «Ιstanbul’u kazanan, Türkiye’yi kazanir», τουρκιστί. Η εν λόγω φράση έχει κατά καιρούς ειπωθεί από πολλούς, μεταξύ άλλων και από τον ίδιο τον πρόεδρο Ερντογάν. Οσοι την επικαλούνται την προσεγγίζουν συνήθως ωσάν αξίωμα, το οποίο όμως «ισχύει και δεν ισχύει» εάν εξεταστεί ενδελεχέστερα, με όρους κυριολεξίας.
Εάν ο Ερντογάν πάρει πίσω τον μητροπολιτικό δήμο θα ενισχυθεί πολιτικά, ενώ αν χάσει θα φορτώσει την ήττα του ΑΚΡ στον αναλώσιμο εκλεκτό του υποψήφιο.
Ο Εκρέμ Ιμάμογλου «πήρε» την Κωνσταντινούπολη το 2019, πλην όμως η Τουρκία παρέμεινε υπό τον –εντεινόμενο– έλεγχο ενός (ισόβιου;) προέδρου όπως είναι ο Ερντογάν, ο οποίος εξασφάλισε εν τω μεταξύ την επανεκλογή του για μια νέα πενταετία στην τουρκική προεδρία, τον Μάιο του 2023, συσφίγγοντας έτσι ακόμη περισσότερο ακριβώς αυτόν τον κλοιό ελέγχου στον οποίο έχει επενδύσει τα τελευταία 22 χρόνια που βρίσκεται στην τουρκική εξουσία.
Το 1/3 του τουρκικού ΑΕΠ
Η Κωνσταντινούπολη έχει αυταξία, συμβολική αλλά και πρακτική, ως μια περιοχή 16 εκατ. κατοίκων και σχεδόν 11 εκατ. ψηφοφόρων, με έναν προϋπολογισμό περίπου 16 δισ. δολ. (516 δισ. τουρκικών λιρών), που ευθύνεται για το 1/3 του τουρκικού ΑΕΠ και συνδέει την ασιατική Ανατολή με την ευρωπαϊκή Δύση μέσα από ένα πυκνά δομημένο πλέγμα ιστορικών μνημείων και φαραωνικών υποδομών.
Η Κωνσταντινούπολη ξεχωρίζει ως ο μεγαλύτερος μητροπολιτικός δήμος της Τουρκίας, αλλά και ως η πόλη από την οποία ξεκίνησε την καριέρα του ο ίδιος ο Ερντογάν ως δήμαρχος τη δεκαετία του 1990, μια πόλη την οποία το ισλαμοσυντηρητικό Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) ήλεγχε επί 25 συναπτά έτη – από το 1994 (χρονιά εκλογής του Ερντογάν στη δημαρχία με ποσοστό τότε μόλις 25,2% και διαφορά μόλις τριών ποσοστιαίων μονάδων από τον δεύτερο, που ήταν ο Ιλχάν Κεσιτζί) έως το 2019. Περίπου 64 εκατ. Τούρκοι ψηφοφόροι καλούνται να επιστρέψουν στις κάλπες αύριο, δέκα μήνες έπειτα από τις προεδρικές εκλογές του περασμένου Μαΐου, για να εκλέξουν δημάρχους στις 81 επαρχίες της Τουρκίας, με την Κωνσταντινούπολη να ξεχωρίζει ως η «μητέρα των μαχών».
Οι στόχοι των υποψηφίων
Για τον 53χρονο Εκρέμ Ιμάμογλου το στοίχημα θα είναι να μπορέσει να επαναλάβει την επιτυχία του 2019, εξασφαλίζοντας την επανεκλογή του για μια νέα πενταετία στη δημαρχία του μεγαλύτερου δήμου της Τουρκίας, ως υποψήφιος του CHP. Για την ιστορία, τον Ιούνιο του 2019 εκείνος είχε επικρατήσει έναντι του Μπιναλί Γιλντιρίμ με διαφορά 9,2%. Εάν τα καταφέρει να επανεκλεγεί αύριο, ο Ιμάμογλου θα έχει επιτύχει μια νίκη σε πολλά επίπεδα: υπέρ της δικής του προσωπικής πολιτικής ανέλιξης (όλοι λένε ότι εκείνος θα μπορούσε να είναι υποψήφιος για την τουρκική προεδρία το 2028), αλλά και υπέρ του αντιπολιτευόμενου Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), το οποίο επιχειρεί πια να μαζέψει τα κομμάτια του και να ανασυνταχθεί έπειτα από την ήττα στις προεδρικές εκλογές του 2023, πλέον υπό έναν νέο ηγέτη, τον Οζγκιούρ Οζέλ, ο οποίος είναι «άνθρωπος του Ιμάμογλου», όπως λέγεται.
Σημειώνεται ότι τα άλλα μεγάλα κόμματα της τουρκικής αντιπολίτευσης, εν προκειμένω το IYI της Μεράλ Ακσενέρ και το φιλοκουρδικό DEM, που έχει πια πάρει τη θέση του HDP, κατεβάζουν φέτος τους δικούς τους υποψηφίους στην Κωνσταντινούπολη, ενάντια όχι μόνο στο AKP αλλά και στον Ιμάμογλου. Εάν ο Ιμάμογλου καταφέρει να επικρατήσει χωρίς τη στήριξή τους, τότε η νίκη του θα είναι ακόμη μεγαλύτερη.
Εάν, αντιθέτως, χάσει, τότε θα βρεθεί εκτεθειμένος: έναντι των εσωκομματικών του αντιπάλων (ο Κιλιτσντάρογλου εξακολουθεί να καραδοκεί), έναντι του ιδίου του Ερντογάν, αλλά και απέναντι στην –ελεγχόμενη από το περιβάλλον Ερντογάν, όπως καταγγέλλεται– τουρκική Δικαιοσύνη, που «έχει ανοίξει» εις βάρος του υποθέσεις «προσβολής αξιωματούχων» και «διαφθοράς».
Για τον 70χρονο Ερντογάν, από την άλλη πλευρά, το στοίχημα θα είναι να καταφέρει να ανακτήσει το κάστρο, ή μάλλον τα κάστρα, που έχασε το 2019. Εάν τα καταφέρει, τότε θα έχει ενισχύσει ακόμη περισσότερο την κυριαρχία του, όχι μόνο στην Κωνσταντινούπολη αλλά συνολικά στην Τουρκία.
Προς νέο σύνταγμα
Υπενθυμίζεται ότι ο Ερντογάν προωθεί εδώ και καιρό μια νέα σαρωτική συνταγματική αναθεώρηση, που θα οδηγήσει στη σύνταξη – ψήφιση ενός νέου συντάγματος το οποίο θα αντικαταστήσει εκείνο του 1982. Τα αποτελέσματα των δημοτικών εκλογών δεν σχετίζονται άμεσα με αυτή τη διαδικασία, πλην όμως θα μπορούσαν να την επηρεάσουν, δίνοντας στον Ερντογάν πρόσθετη ώθηση και αναδιαμορφώνοντας τις δυναμικές μεταξύ των κομματικών δυνάμεων. Εάν, από την άλλη πλευρά, ο Ερντογάν ξαναχάσει την Κωνσταντινούπολη αυτή την Κυριακή, τότε εκείνος θα συνεχίσει προφανώς τον πολιτικό του βίο ως αδιαφιλονίκητος πρόεδρος της Τουρκίας, φορτώνοντας την ήττα στον αναλώσιμο εκλεκτό που κατέβασε ως υποψήφιο ενάντια στον Ιμάμογλου.
Μάχη διά αντιπροσώπου
Το ερντογανικό Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) κατεβαίνει στις εκλογές της Κωνσταντινούπολης με υποψήφιο τον Μουράτ Κουρούμ, έναν 47χρονο «τεχνοκράτη» πολιτικό με πτυχίο πολιτικού μηχανικού, ο οποίος είχε διατελέσει στο παρελθόν υπουργός Περιβάλλοντος (την περίοδο 2018-2023) και παλαιότερα στέλεχος της τουρκικής Διεύθυνσης Οικιστικής Ανάπτυξης (TOKI). Ο Κουρούμ, έως τη στιγμή που ανακοινώθηκε η υποψηφιότητά του τον περασμένο Ιανουάριο, δεν ανήκε στα προβεβλημένα στελέχη της κυβερνώσας παράταξης. Εξ ου και η έκπληξη με την οποία πολλοί υποδέχθηκαν την είδηση της υποψηφιότητάς του. Οσοι είδαν θετικά την περίπτωσή του μιλούν για έναν τεχνοκράτη που μπορεί να διαχειριστεί κρίσεις (όπως ήταν εκείνη των σεισμών του 2023) και να ανταποκριθεί στις τεχνοκρατικού τύπου προκλήσεις της τουρκικής αυτοδιοίκησης, συνομιλώντας παράλληλα με τους νεότερους σε ηλικία ψηφοφόρους. Ο 47χρονος δεν δίνει ωστόσο τη μάχη της Κωνσταντινούπολης μόνος, αλλά στη σκιά του ιδίου του Ερντογάν, τον οποίο έχει «διαρκώς» στο πλευρό του τους τελευταίους μήνες στις σκηνές των προεκλογικών εκδηλώσεων.
Οι δημοσκοπήσεις (MetroPoll) παρουσιάζονται, πάντως, να δίνουν σαφές προβάδισμα στον Ιμάμογλου, ένα προβάδισμα το οποίο έχει μάλιστα διευρυνθεί, καθώς παρουσιάζεται να ξεπερνάει τις δέκα ποσοστιαίες μονάδες, από περίπου τρεις μονάδες που ήταν προ μηνών. Περιθώρια για πρόωρους πανηγυρισμούς, ωστόσο, δεν υπάρχουν. Υπενθυμίζεται, άλλωστε, ότι η πλευρά Ερντογάν είχε διαψεύσει τις δημοσκοπήσεις τον περασμένο Μάιο, ενώ εκτιμάται ότι είναι αρκετά υψηλό και το ποσοστό των αναποφάσιστων.
Στην Άγκυρα
Εκλογές διεξάγονται αύριο και σε όλες τις άλλες πόλεις της Τουρκίας, μεταξύ αυτών και στην πρωτεύουσα Αγκυρα, την οποία επίσης έχασε ο Ερντογάν το 2019. Εκεί, ο νυν δήμαρχος Μανσούρ Γιαβάς του CHP θα κληθεί να αντιμετωπίσει τον ερντογανικό Τουργκούτ Αλτινόκ. Ενδιαφέρουσα «λεπτομέρεια»: τόσο ο 68χρονος Γιαβάς όσο και ο 62χρονος Αλτινόκ είχαν στο παρελθόν συνυπάρξει στις τάξεις του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (MHP) του Ντεβλέτ Μπαχτσελί…
