Kathimerini.gr
Γιάννης Σουλιώτης
Στη χρηματοδότηση των «Φρουρών της Επανάστασης» και της σιιτικής οργάνωσης Χεζμπολάχ θα όδευαν τα χρήματα από την πώληση των 107.000 τόνων ιρανικού πετρελαίου του δεξαμενόπλοιου «Lana» (πρώην «Pegas»), που βρίσκεται από τις 14 Απριλίου αγκυροβολημένο στον κόλπο της Καρύστου. Αυτό τουλάχιστον αναφέρεται στο επίσημο αίτημα δικαστικής συνδρομής, που την 20ή Απριλίου κατέθεσαν οι ΗΠΑ στις ελληνικές διπλωματικές και δικαστικές αρχές επικαλούμενες ειδική, διμερή συμφωνία με την Ελλάδα.
Η δέσμευση των 700.000 βαρελιών αργού πετρελαίου κατόπιν υπόδειξης των ΗΠΑ προκάλεσε την αντίδραση της Τεχεράνης, με τους «Φρουρούς της Επανάστασης» (σ.σ. πρόκειται για τμήμα των ιρανικών ενόπλων δυνάμεων) να καταλαμβάνουν την 27η Μαΐου, ως αντίποινα, τα δύο υπό ελληνική σημαία δεξαμενόπλοια «Delta Poseidon» και «Prudent Warrior», στον Περσικό Κόλπο. Eκτοτε, βρίσκονται σε εξέλιξη υπόγειες διαπραγματεύσεις για την αποδέσμευσή τους, ενώ την Πέμπτη αντιπροσωπεία της Eνωσης Ελλήνων Εφοπλιστών επισκέφθηκε το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι τα μέλη της δεν έκρυψαν τη δυσαρέσκειά τους για τους κυβερνητικούς χειρισμούς στην υπόθεση.
Την Παρασκευή, ο δικηγόρος που εκπροσωπεί την ιρανική πλευρά κατέθεσε αίτημα αναστολής εκτέλεσης της δικαστικής συνδρομής των ΗΠΑ. Μάλιστα, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Κ», το αίτημα διαβιβάστηκε από την πρεσβεία του Ιράν στην Αθήνα στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών.
Το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών (Department of Treasury), στο μεταξύ, ανακοίνωσε την περασμένη Τετάρτη ότι εντόπισε την ύπαρξη ενός δικτύου λαθρεμπορίας ιρανικού πετρελαίου και «ξεπλύματος» το οποίο διευθύνεται από νυν και πρώην αξιωματούχους των «Φρουρών της Επανάστασης», στελέχη της ρωσικής κυβέρνησης και των μυστικών υπηρεσιών, καθώς και συνεργάτες τους με έδρα την Τουρκία. Στη σχετική ανακοίνωση παρατίθενται τα ονόματα των εμπλεκομένων προσώπων και εταιρειών (RPP Limited Liability Company, Zamanoil DMCC κ.ά.) με την επισήμανση ότι έχουν μετάσχει στη διακίνηση χιλιάδων τόνων ιρανικού πετρελαίου, καθώς και στο «ξέπλυμα» πολλών εκατομμυρίων δολαρίων από την πώλησή του.
Στην ανακοίνωση δεν γίνεται αναφορά στην υπόθεση του δεξαμενόπλοιου «Lana» (πρώην «Pegas»). Ομως, στελέχη της αμερικανικής οργάνωσης United Against Nuclear Iran – UANI στην οποία μετέχουν πρώην διπλωμάτες και στελέχη μυστικών υπηρεσιών, δήλωσαν στην «Κ» ότι το συγκεκριμένο ιρανορωσικό δίκτυο κρύβεται πίσω και από το «Lana», επικαλούμενοι πάντως πηγές ενημέρωσης που δεν μπορούν να κατονομάσουν.
Ακόμα, τα μέλη της UANI μοιράστηκαν με την «Κ» δορυφορική φωτογραφία που απεικονίζει το «Lana» να φορτώνει τους 107.000 τόνους πετρελαίου από το ιρανικό νησί Sirri στις 19 Αυγούστου 2021, καθώς επίσης και δύο επιστολές που κοινοποίησαν στην τουρκική εταιρεία πετρελαίου Opet Petroleum Corporation με έδρα τη Μαρμαρίδα της Τουρκίας. «Εχουμε βάσιμες υποψίες ότι το “Lana” παράνομα ξεφορτώνει ιρανικό πετρέλαιο στον τερματικό σταθμό του Μαρμαρά», αναφέρεται σε επιστολή με ημερομηνία 18 Ιανουαρίου, ενώ μια εβδομάδα αργότερα το δεξαμενόπλοιο μετακινήθηκε στο αγκυροβόλιο του Μαρμαρά, χωρίς προηγουμένως να έχει εκφορτώσει το πετρέλαιο που μετέφερε στις δεξαμενές του.
Τρεις μήνες αργότερα, πάντως, το δεξαμενόπλοιο κατέπλευσε ρυμουλκούμενο λόγω βλάβης στο αγκυροβόλιο της Καρύστου. Υπάρχουν βάσιμες υποψίες ότι επρόκειτο να μεταφορτώσει το πετρέλαιο νότια της Καλαμάτας σε άλλο δεξαμενόπλοιο με προορισμό υπό ρωσικό έλεγχο λιμάνι της Μαύρης Θάλασσας. Αρχικά δεσμεύθηκε με απόφαση της Αρχής για το Ξέπλυμα, με το αιτιολογικό ότι η πλοιοκτήτρια εταιρεία συγκαταλεγόταν «ανάμεσα στις 890 οντότητες συνδεδεμένες με το καθεστώς Πούτιν», εναντίον των οποίων τέθηκαν σε ισχύ κυρώσεις μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Το πλοίο πράγματι ανήκε σε ρωσική τράπεζα που χρηματοδοτεί τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις, ωστόσο οι διαδικασίες μεταβίβασής του σε άλλη ρωσική εταιρεία εκτός της λίστας των κυρώσεων είχαν ξεκινήσει το 2021 και ολοκληρώθηκαν στα μέσα Μαρτίου 2022, ένα μήνα δηλαδή πριν από τον κατάπλου του στην Ελλάδα. Νομικές πηγές δήλωσαν στην «Κ» ότι η επίκληση του ρωσικού παράγοντα στο αίτημα δέσμευσης του πλοίου ήταν προσχηματική και αποσκοπούσε στην ακινητοποίησή του μέχρις ότου οι ΗΠΑ εκδώσουν απόφαση για κατάσχεση, όχι του πλοίου αλλά του φορτίου του, που εξάλλου ήταν και αυτό που τους ενδιέφερε.
Παρότι αρχικά η Αρχή για το Ξέπλυμα ήρε την απόφαση κατάσχεσής του, στο πλοίο δεν επετράπη ο απόπλους, καθώς στο μεταξύ κατετέθη (20 Απριλίου) από την εισαγγελία της Περιφέρειας της Κολούμπια, το FBI και την υπηρεσία Ερευνών Εσωτερικής Ασφάλειας (Homeland Security Investigations) αίτημα κατάσχεσης των 107.000 τόνων ιρανικού πετρελαίου που μετέφερε στις δεξαμενές του. «Το δεξαμενόπλοιο υπόκειται σε κυρώσεις των ΗΠΑ για τη μεταφορά ιρανικού φορτίου πετρελαίου, τα έσοδα του οποίου θα υποστηρίξουν μια ξένη τρομοκρατική οργάνωση», αναφέρεται στο επίσημο αμερικανικό έγγραφο.
Το αίτημα κοινοποιήθηκε αρχικά στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, εν συνεχεία στο υπουργείο Δικαιοσύνης, προτού καταλήξει στην εισαγγελία Χαλκίδας. Σ’ αυτό οι ΗΠΑ κάνουν επίκληση διμερούς συμφωνίας δικαστικής συνεργασίας που υπεγράφη αρχικά το 1999 και επικαιροποιήθηκε το 2006 και που σύμφωνα με νομικούς κύκλους υποχρεώνει την Ελλάδα να εκτελέσει το αμερικανικό αίτημα, ακόμα κι αν η πράξη για την οποία υποβάλλεται δεν διώκεται στην Ελλάδα.
Το Πρωτοδικείο Χαλκίδας άναψε το πράσινο φως για την κατάσχεση του ιρανικού πετρελαίου και τη μετάγγισή του σε δύο ναυλωμένα από τις ΗΠΑ δεξαμενόπλοια στις 20 Μαΐου, με αρμόδιους αξιωματούχους πάντως να σχολιάζουν δηκτικά ότι ο φάκελος της υπόθεσης δεν ελέγχθηκε με προσοχή από τους δικαστικούς λειτουργούς και τους κυβερνητικούς αξιωματούχους που χειρίστηκαν την υπόθεση. Αποκαλύπτουν δε ότι είχαν από την πρώτη στιγμή επισημάνει τον κίνδυνο ιρανικών αντιποίνων σε περίπτωση ικανοποίησης του αμερικανικού αιτήματος.
Νωρίτερα τη διαδικασία μετάγγισης είχε εγκρίνει με σήμα του και το αρχηγείο του Λιμενικού Σώματος, παρά το γεγονός ότι η ισχύουσα νομοθεσία απαγορεύει τη μετάγγιση πετρελαίου από δεξαμενόπλοιο σε δεξαμενόπλοιο (ship to ship) παρά μόνο ανοικτά της Λήμνου, στον δίαυλο της Πρέβεζας και τους Καλούς Λιμένες, νότια της Κρήτης. Κάτι εξάλλου που φέρεται να επισήμανε σε έγγραφά της προς την ηγεσία του σώματος και η λιμενάρχης Καρύστου. Η παράκαμψη της νομοθεσίας απαιτεί, σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, ειδική αιτιολογημένη έκθεση από την ηγεσία του υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας. Σχετικό έγγραφο έχει, σύμφωνα με επιβεβαιωμένες πληροφορίες, υπογράψει ο Γιάννης Πλακιωτάκης την 12η Μαΐου.
Στο διάστημα από τις 24 Μαΐου έως την 1η Ιουνίου πραγματοποιήθηκε η μετάγγιση του κατασχεμένου ιρανικού πετρελαίου στο δεξαμενόπλοιο «Ice Energy», ενώ η εναπομείνασα στο «Lana» ποσότητα πετρελαίου θα μεταφορτωθεί στο δεξαμενόπλοιο «Ice Victory», αρχής γενομένης από αύριο. Το πετρέλαιο πρόκειται να μεταφερθεί στις ΗΠΑ.
