Τρεις εβδομάδες πριν από τις εκλογές της 5ης Νοεμβρίου, οι υποψήφιοι για την προεδρία των ΗΠΑ έχουν πια επιλέξει τη γραμμή με την οποία θα φτάσουν στην κάλπη.
Οταν ερωτάται για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η αμερικανική οικονομία, ο προεδρικός υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών, Ντόναλντ Τραμπ, υποστηρίζει ότι όλα πάνε χάλια.
Από την άλλη πλευρά, όταν ερωτάται για το ίδιο θέμα, η υποψήφια των Δημοκρατικών Κάμαλα Χάρις διαψεύδει την τραμπική καταστροφολογία… και έπειτα αλλάζει θέμα συζήτησης.
(AP Photo/Alex Brandon)
Τι ισχύει όμως στην πράξη; «Είναι όλα σε δεινή κατάσταση, ή μήπως δεν είναι;», διερωτώνται σε ανάλυσή τους οι Financial Times.
Οταν ερωτώνται για την οικονομία της χώρας τους, οι Αμερικανοί ψηφοφόροι δίνουν κατά κύριο λόγο αρνητικές απαντήσεις. Κάθε μήνα εδώ και δεκαετίες, οικονομολόγοι του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν καλούν απλούς πολίτες στις ΗΠΑ και τους ρωτούν δύο πράγματα, μεταξύ άλλων: αν είναι καλύτερα ή χειρότερα από ό,τι ήταν πριν από έναν χρόνο, και αν περιμένουν να είναι καλύτερα ή χειρότερα σε έναν χρόνο από τώρα. Το ποσοστό όσων λένε ότι είναι σε χειρότερη θέση έχει μειωθεί μεν σε σύγκριση με τα υψηλά επίπεδα του 2022, αλλά παραμένει σε ύψη ανάλογα με εκείνα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008. Με άλλα λόγια, «οι Αμερικανοί είναι εξοργισμένοι με την οικονομία».
Οι οικονομολόγοι ρωτούν όμως τους πολίτες και κάτι άλλο: εάν θεωρούν ότι τώρα είναι μια καλή στιγμή, επί παραδείγματι, για να αγοράσουν μια ακριβή οικιακή συσκευή; Ενα πλυντήριο πιάτων ας πούμε, ένα στρώμα, ή κάτι άλλο όχι φθηνό; Ο αριθμός εκείνων που απαντούν ότι τώρα είναι μια κακή στιγμή για μεγάλες αγορές είναι υψηλότερος από ό,τι το 2008 και αγγίζει τα υψηλά επίπεδα του 2022.
(REUTERS/Mike Segar/File Photo)
Αναφορικά με ειδικά αυτό το σημείο ωστόσο, η πραγματική εικόνα προκαλεί μια κάποια σύγχυση. Κι αυτό, επειδή οι Αμερικανοί δηλώνουν μεν ότι τώρα είναι μια κακή στιγμή για να κάνουν μεγάλες αγορές… αλλά στην πράξη τις κάνουν.
Οι FT γράφουν χαρακτηριστικά: «Αν δείτε τι κάνουν οι Αμερικανοί και όχι τι λένε, η εικόνα αλλάζει. Οι δαπάνες για μεγάλα οικιακά είδη δεν μειώθηκαν ποτέ κατά τις τρομακτικές πρώτες μέρες της πανδημίας και στη συνέχεια αυξήθηκαν σημαντικά τα δύο χρόνια που ακολούθησαν. Ακόμη και έπειτα από αυτές τις αυξήσεις των ετών 2021 και 2022, οι δαπάνες παρέμειναν σταθερές φέτος και πέρυσι. Οι Αμερικανοί πιστεύουν ότι είναι μια κακή στιγμή για να αγοράσουν πλυντήρια πιάτων, αλλά τα αγοράζουν ούτως ή άλλως […] Οι Αμερικανοί θα παραπονεθούν, αλλά θα συνεχίσουν να αγοράζουν. Και θα απαιτήσουν ομοσπονδιακή βοήθεια για να το κάνουν.»
(AP Photo/Jacquelyn Martin)
Το εθνικό ποσοστό ανεργίας ήταν 4,1% τον περασμένο μήνα στις ΗΠΑ. Στην πράξη, μιλάμε για ένα ποσοστό το οποίο μειώνεται μετά το 2010 οπότε προσέγγιζε το 10%, με κάποιες διακυμάνσεις βέβαια στην πορεία. Πώς νιώθουν όμως οι ίδιοι οι Αμερικανοί για αυτό το ποσοστό το οποίο έχει μειωθεί. Οπως αναφέρουν οι FT, οι πιο πολλοί δεν θεωρούν ότι οφείλουν τις δικές τους θέσεις εργασίας σε κυβερνητικές πολιτικές αλλά στις δικές τους ατομικές ικανότητες και πρωτοβουλίες. Με άλλα λόγια, για ό,τι κακό συμβαίνει μπορεί να φταίει το κράτος, αλλά για ό,τι καλό συμβαίνει στον αντίποδα ευθύνεται το κάθε άτομο χωριστά.
Αναφορικά τώρα με την πορεία του πληθωρισμού στις ΗΠΑ, κάποιοι υπογραμμίζουν με καθησυχαστική διάθεση, επικαλούμενοι τα επίσημα στοιχεία, ότι ο ρυθμός αυξήσεως των τιμών είναι κοντά στον ιστορικά φυσιολογικό (historically normal rate) και ότι οι μισθοί αυξήθηκαν παράλληλα με τον πληθωρισμό με αποτέλεσμα έτσι να διατηρηθεί η αγοραστική δύναμη. Με βάση τα νούμερα, τα προαναφερθέντα δεδομένα δείχνουν να ισχύουν. Οπως αναφέρουν όμως στην ανάλυσή τους οι FT, οι Αμερικανοί απεχθάνονται τον ίδιο τον πληθωρισμό ως φαινόμενο ανεξάρτητα από τις όποιες άλλες παράλληλες εξελίξεις και επιπτώσεις, το γεγονός δηλαδή ότι οι τιμές είναι κατά περίπου 25% υψηλότερες σε σύγκριση με τις τιμές προ πενταετίας. «Ο πληθωρισμός είναι πάντα και παντού λάθος της κυβέρνησης», όπως αναφέρεται…
