Μάνος Καραγιάννης
Η αιφνιδιαστική επίθεση της Χαμάς δεν θα έπρεπε να πιάσει εξαπίνης τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες. Η ισλαμιστική οργάνωση έχει βαθιές ρίζες μέσα στην παλαιστινιακή κοινωνία, που νιώθει απόγνωση και θυμό για την κατάσταση που επικρατεί στην περιοχή. Αν και ξεκίνησε σαν παρακλάδι της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην Παλαιστίνη, η Χαμάς έχει αναπτύξει μια σύνθετη και αποκεντρωμένη δομή για να επιβιώσει από την ισραηλινή καταστολή. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για έναν ημικρατικό δρώντα (semi-state actor) που έχει πολιτική και στρατιωτική στρατηγική, ελέγχει έδαφος (Λωρίδα της Γάζας), διαθέτει εξωτερική υποστήριξη (Ιράν, Τουρκία) και κατέχει εξελιγμένο οπλισμό (drones, δορυφορικές επικοινωνίες).
Το μεγάλο ερώτημα είναι τι μέλλει γενέσθαι από εδώ και πέρα. Μια χερσαία επιχείρηση των ισραηλινών δυνάμεων θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη, αλλά δεν θα είναι μια εύκολη υπόθεση. Παρά τη μεγάλη εμπειρία που έχουν συσσωρεύσει οι Ισραηλινοί, μια στρατιωτική εισβολή είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει μεγάλες απώλειες στρατιωτών και αμάχων. Η Λωρίδα της Γάζας είναι μια από τις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές στον κόσμο και η Χαμάς έχει το τακτικό πλεονέκτημα εκεί. Υπάρχει σοβαρή πιθανότητα η οργάνωση να έχει αποκτήσει προηγμένα αντιαρματικά συστήματα από τη «μαύρη» αγορά ή το Ιράν για να καταστρέψει τις φάλαγγες των ισραηλινών αρμάτων που θα εισβάλουν.
Επιπροσθέτως, η απαγωγή δεκάδων Ισραηλινών πολιτών και στρατιωτών περιπλέκει σημαντικά τα πράγματα για την κυβέρνηση Νετανιάχου. Οι συγγενείς των ομήρων θα απαιτήσουν την προστασία της ζωής τους και θα πιέσουν με διάφορους τρόπους την πολιτική ηγεσία. Παράλληλα, αν οι απώλειες των Παλαιστινίων αμάχων είναι πολύ μεγάλες, η Ιερουσαλήμ θα πρέπει να αντιμετωπίσει τις αντιδράσεις σε γειτονικές αραβικές χώρες. Η χθεσινή δολοφονία δύο Ισραηλινών τουριστών στην Αλεξάνδρεια από αστυνομικό καταδεικνύει το κλίμα που διαμορφώνεται στη γειτονική Αίγυπτο. Εξάλλου, υπάρχει ένα σημαντικό χάσμα ανάμεσα στα αραβικά καθεστώτα που επιδιώκουν την εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ και στις πλατιές μουσουλμανικές μάζες που νιώθουν αλληλεγγύη προς τους Παλαιστινίους.
Καταληκτικά, η νέα σύγκρουση Ισραήλ – Χαμάς έχει αποκτήσει διαφορετικά χαρακτηριστικά, που οδηγούν σε μεγάλη κλιμάκωση. Η ισραηλινή ηγεσία θα κάνει αυτό που ξέρει να κάνει καλύτερα, αλλά η Χαμάς δεν είναι ο αντίπαλος που περίμενε. Τα χειρότερα έρχονται για όλους στην περιοχή.
* Ο κ. Μάνος Καραγιάννης είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και Reader in International Security στο King’s College London.
