Kathimerini.gr
Ο 63χρονος πρόεδρος του Ιράν, Εμπραχίμ Ραϊσί, που σκοτώθηκε χθες μετά τη συντριβή του ελικοπτέρου του, υπήρξε ανώτατος σιίτης κληρικός, που διακρίθηκε για την καταστολή των αντιπάλων του καθεστώτος.
Ο Ραϊσί, προαλειφόμενος για τη διαδοχή του ύπατου θρησκευτικού ηγέτη αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, παρότι δεν διαμόρφωσε την πολιτική του καθεστώτος, υπήρξε ενθουσιώδης υποστηρικτής της, εκτιμώντας ότι το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και η συντήρηση του δικτύου οργανώσεων – αντιπροσώπων της Τεχεράνης στη Μέση Ανατολή ήταν αναγκαία για τη διατήρηση του κύρους της χώρας και την άσκηση πίεσης στη Δύση.
Γεννήθηκε σε οικογένεια κληρικών, ενώ σπούδασε στην ονομαστή ιερατική σχολή της Κομ, προτού ενταχθεί στις τάξεις της επανάστασης, παρά τα 18 του χρόνια, το 1979. Δύο χρόνια αργότερα, ο Ραϊσί είχε διορισθεί στο δικαστικό σώμα, σημείο εκκίνησης της μετεωρικής σταδιοδρομίας του στην Ισλαμική Δημοκρατία. Την υποψηφιότητα του Ραϊσί για να διαδεχθεί τον Χαμενεΐ στηρίζει η σκληροπυρηνική πτέρυγα του καθεστώτος, χάρη στη φήμη του ως άτεγκτου διώκτη αντιφρονούντων. «Δεν ήταν χαρισματική προσωπικότητα και οι ομιλίες του δεν ενέπνεαν τα πλήθη. Πάνω από όλα, ήταν άνθρωπος του καθεστώτος, πιστός στην ιδεολογία του», λέει ο αναλυτής Σανάμ Βακίλ του ινστιτούτου Chatham House.
Ο Ραϊσί τοποθετήθηκε το 2016 επικεφαλής του ομίλου επιχειρήσεων Αστάν Κουντς, που ελέγχεται από τον Χαμενεΐ και τους προσκείμενους σε αυτόν, κύρια πηγή πλούτου για πολλά ανώτατα θρησκευτικά στελέχη. Το 2019, ο εκλιπών πρόεδρος ανέλαβε την ηγεσία του δικαστικού σώματος, για να ηγηθεί ορισμένων εκ των βιαιότερων επιχειρήσεων καταστολής. Τον Νοέμβριο του 2019, περισσότεροι από 500 άνθρωποι σκοτώθηκαν σε διαδηλώσεις σε όλο το Ιράν σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την αύξηση της τιμής των καυσίμων.
Η εκλογή του στην προεδρία το 2021 έδειξε ότι ο αγιατολάχ Χαμενεΐ τον είχε επιλέξει ως διάδοχό του. Οργανώσεις υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αναφέρουν ότι ο Ραϊσί υπήρξε μέλος τετραμελούς δικαστικής επιτροπής η οποία διέταξε την εκτέλεση 5.000 αντιφρονούντων το 1988, σε μεγάλες δίκες στον απόηχο του πολέμου Ιράν – Ιράκ.
Ο συντηρητισμός του Ραϊσί κρύβεται πίσω από τη βίαιη καταστολή του κινήματος διαμαρτυρίας με αφορμή τη δολοφονία της 21χρονης Μαχσά-Τζίνα Αμινί, κουρδικής καταγωγής, ενώ κρατείτο σε τμήμα της αστυνομίας ηθών. Ο θάνατός της πυροδότησε κύμα διαδηλώσεων σε όλο το Ιράν, με γυναίκες να πετούν τις ισλαμικές μαντίλες και να καλούν σε ανατροπή του θεοκρατικού καθεστώτος. Τον Απρίλιο, ο Ραϊσί ανακοίνωσε ότι η υποχρεωτική χρήση της μαντίλας θα εφαρμοζόταν και πάλι, διατάζοντας την παραστρατιωτική αστυνομία ηθών να συλλαμβάνει παραβάτιδες.
