Kathimerini.gr
Επιμέλεια: Μυρτώ Κατσίγερα
Λονδίνον, Φεβρουάριος. Η Ελισάβετ Αλεξάνδρα Μαίρη, πριγκίπισσα της Υόρκης, ήρχισε να εκπαιδεύεται ως προς τας ευθύνας και τας υποχρεώσεις του θρόνου πριν ακόμη γίνη επίδοξος κληρονόμος του, διά της αναρρήσεως του πατρός της, τότε Δουκός της Υόρκης, ως Βασιλέως Γεωργίου του ΣΤ΄, τον Δεκέμβριον του 1936.
Η Ελισάβετ ήτο η πλέον πιθανή διάδοχος του θρόνου από της εποχής ήδη της γεννήσεώς της, την 21ην Απριλίου 1926, ότε ήτο βασιλεύς ο πάππος της Γεώργιος ο Ε΄. Ο θείος της Εδουάρδος, τότε πρίγκιψ της Ουαλλίας και σήμερον Δουξ του Ουίνδσωρ, ήτο ο πρώτος κατά σειράν διά την διαδοχήν του θρόνου. Ήτο τότε άγαμος και ολόκληρος η βασιλική οικογένεια, καθώς και οι στενοί αυλικοί κύκλοι, εγνώριζαν ότι δεν υπήρχε πιθανότης να γίνη πατήρ.
Η πριγκίπισσα Ελισάβετ ήτο συνεπώς η τρίτη κατά σειράν διά την διαδοχήν του θρόνου μετά τον πατέρα της. Όταν εγεννήθη η αδελφή της πριγκίπισσα Μαργαρίτα Ρόζα, το 1930, οι πιθανότητες να γίνη μίαν ημέραν βασίλισσα ηυξήθησαν, διότι μια αδελφή δεν θα ημπορούσε να την υπερφαλαγγίση εις την σειράν της διαδοχής, όπως θα ημπορούσε ένας αδελφός. Όταν, με την πάροδον των ετών, οι γονείς της δεν απέκτησαν άλλα παιδιά, η επίδοξος κληρονόμος έγινεν εις την λαϊκήν πεποίθησιν η πραγματική διάδοχος.
Τα ζητήματα αυτά δεν συνεζητήθησαν, φυσικά, δημοσία κατά την διάρκειαν της παιδικής ηλικίας της πριγκιπίσσης Ελισάβετ της Υόρκης, αλλ’ αύτη ευρίσκετο προφανώς τόσον υψηλά εις την σειράν της διαδοχής, ώστε έγινεν αυτομάτως μία επίσημος φυσιογνωμία από της στιγμής της γεννήσεώς της. Η πιθανότης να αποκτήση η Αγγλία ακόμη μίαν βασίλισσαν Ελισάβετ, πριν ακόμη γίνη αρκετά ισχυρά διά να αναφέρεται δημοσία, ήτο κάτι που ενθουσίασε τους φίλους των παραδόσεων Άγγλους. Ακόμη και το όνομα της βασιλίσσης Βικτωρίας, την οποίαν πολλοί από τους σημερινούς Άγγλους είχον γνωρίσει ενόσω ακόμη έζη, δεν εξυπνά τόσας αναμνήσεις μεγαλείου, δόξης και θρύλου όσας το όνομα της Ελισάβετ. Η μητέρα της πριγκιπίσσης, Ελισάβετ επίσης, δούκισσα του Κεντ, έγινε και αυτή Βασίλισσα Ελισάβετ το 1936, αλλά δεν ήτο ακριβώς το ίδιον πράγμα. Ήτο μια βασιλική σύζυγος, η σύντροφος του Βασιλέως. Η πριγκίπισσα Ελισάβετ θα είναι πραγματική Βασίλισσα, με την ιδίαν δόξαν και το ίδιον μεγαλείον της παλαιάς Ελισάβετ, αν και χωρίς την πολιτικήν ισχύν της βασιλίσσης της εποχής του Ράληϋ, του Έσσεξ και του Σαίξπηρ.
Από της στιγμής που ανηγγέλθη η γέννησίς της διά 41 κανονιοβολισμών εις το Χάϋντ Παρκ και τον Πύργον του Λονδίνου, και εδόθησαν εις την δημοσιότητα αι σχετικαί λεπτομέρειαι από το υπουργείον των Εσωτερικών, υπό την ιδιότητά του ως επισήμου μάρτυρος της γεννήσεως, η πρικγίπισσα Ελισάβετ ήτο η «ευνοουμένη» του έθνους.
Η μάμμη της, βασιλομήτωρ Μαίρη, κατέβαλεν ειδικήν φροντίδα διά την ανατροφήν της. Η μικρά πριγκίπισσα εδιδάχθη να απαγγέλλη ένα γαλλικόν ποίημα από την πέμπτην ήδη επέτειον των γενεθλίων της. Εμυήθη επίσης εις τα μυστικά της τέχνης του συνομιλείν με αριστοκρατικήν ευγένειαν με τους επισκέπτας της Αυλής και να φαίνεται πάντοτε ευχαριστημένη δι’ αυτό, όσον και αν της ήτο ανιαρόν. Η βασιλομήτωρ Μαίρη την συνώδευσεν εις το Βασιλικόν Νομισματοκοπείον, την Τράπεζαν της Αγγλίας, το Μουσείον Βικτωρίας και Αλβέρτου, το Μουσείον Φυσικής του Σάουθ Κένσιγκτον, τον Πύργον του Λονδίνου, το Αββαείον του Ουεστμίνστερ και την Εθνικήν Πινακοθήκην.
Η μάμμη της την εγύμνασεν επίσης εις τα μυστικά της βασιλικής συμπεριφοράς κατά τας δημοσίας εμφανίσεις της. Πότε δηλαδή μία βασιλική προσωπικότης της Μεγάλης Βρεταννίας πρέπει να είναι μεγαλοπρεπής και δημοκρατική συγχρόνως, να διατηρή το βασιλικόν μεγαλείον που επιθυμεί να βλέπει ο βρεταννικός λαός και να συμμερίζεται ταυτοχρόνως τας φροντίδας και τα ενδιαφέροντα του λαού, χωρίς να είναι υπερβαλλόντως ευμενής και συγκαταβατική. Τα μαθήματα αυτά ήρχισαν ενωρίς και συνεδυάσθησαν με μαθήματα γενικής συμπεριφοράς, μετριοφροσύνης και άλλων αρετών, απαιτουμένων δι’ ένα άνθρωπον που πρέπει να είναι συγχρόνως ένα αθάνατον σύμβολον και ένα ανθρώπινον πλάσμα.
Μεταξύ των πολλών ανεκδότων που κυκλοφορούν διά την πριγκίπισσαν και την μάμμην της είναι και ένα σχετικόν με μίαν θεατρικήν παράστασιν, κατά την οποίαν η μικρά πριγκίπισσα επέμενε να παρακολουθή ορθία από το βασιλικόν θεωρείον, ως να ήτο ένα κοινό παιδί. Η βασιλομήτωρ Μαίρη ηπείλησεν ότι θα την στείλη σπίτι, εάν δεν καθήση εις το κάθισμά της και δεν συμπεριφερθή όπως αρμόζει εις μιαν μικρήν κυρίαν. Η πριγκίπισσα Ελισάβετ προέβαλε το αξίωμά της, αντιπαρατηρήσασα:
Δεν θέλω να με στείλετε σπίτι!
Σκεφθήτε ότι όλος ο κόσμος περιμένει να με δη!
Η Βασίλισσα Μαίρη προέβαλε τότε το ιδικόν της, ανώτερον, αξίωμα και έστειλε το παιδί αμέσως εις το σπίτι.
Απρίλιος 1942. Η πριγκίπισσα Ελισάβετ συνομιλεί με τον πατέρα της, βασιλιά Γεώργιο ΣΤ΄, σε γραφείο στο κάστρο του Ουίνδσορ. Φωτ.: Lisa Sheridan/Getty Images/Ideal Image
Όταν ο πατέρας της έγινε Βασιλεύς, η πριγκίπισσα Ελισάβετ έγινε το επίκεντρον μιας αδιακόπου δημοσιότητος. Πολλά περιοδικά εδημοσίευαν φωτογραφίας της, ολόκληρα βιβλία εγράφησαν δι’ αυτήν και η μικρή πριγκίπισσα έγινε «το χαϊδεμένο παιδί» του κοινού. Το παρωνύμιον «Λίλλιμπετ», με το οποίον την εφώναζαν όταν ήτο νήπιον, επέρασε βαθμηδόν εις αχρηστίαν, ως ανάρμοστον διά μιαν μέλλουσαν άνασσαν. Η ανατροφή της έγινε πλέον ζήτημα κυβερνητικόν, όπως και πολλά άλλα ζητήματά της. Αλλ’ εκείνη δεν έκανε πάντοτε ό,τι της έλεγαν.
Ο Βασιλεύς, με την επιδοκιμασίαν της κυβερνήσεως, απεφάσισε να μη την στείλη εις το σχολείον, αλλά ν’ αναθέση την μόρφωσίν της εις επιτελείον διδασκάλων ειδικώς δι’ αυτήν. Η Μάριον Κρώφορντ, διδασκάλισσά της από ηλικίας 6 ετών, ήτο η κυριωτέρα παιδαγωγός της, αλλά όταν η πριγκίπισσα έφθασεν εις τα 12, άλλοι διδάσκαλοι διωρίσθησαν διά να την διδάξουν ιστορίαν (το ευνοούμενόν της μάθημα), μαθηματικά (όχι και τόσον αγαπητά), γαλλικά (εις τα οποία είχεν εξαίρετον επίδοσιν), φιλολογίαν και το πολύπλοκον Βρεταννικόν Σύνταγμα.
Κατά την διάρκειαν του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, ο Βασιλεύς και η κυβέρνησις εθεώρησαν την ανατροφήν της πριγκιπίσσης ως περισσότερον ενδιαφέρουσαν από την έλλειψιν στρατιωτικών δυνάμεων, αλλ’ η πριγκίπισσα είχε διαφορετικήν γνώμην. Εις ηλικίαν 18 ετών ενεγράφη δι’ εθνικήν υπηρεσίαν, όπως ήσαν υποχρεωμένοι τότε να κάνουν όλοι οι Βρεταννοί υπήκοοι, και εντός ολίγου έπεισε τον πατέρα της να της δώση την τιμητικήν εντολήν του ανθυπασπιστού της Βοηθητικής Υπηρεσίας.
Παρά την ιδιότητά της, η νεαρά πριγκίπισσα διήλθε το στάδιον της βασιλικής εκπαιδεύσεως όπως οι άλλοι νεοσύλλεκτοι και έμαθε πώς να διαλύη και ν’ ανασυνθέτη μιαν μηχανήν νοσοκομειακού αυτοκινήτου, καθώς επίσης και να οδηγή. Κατά το τέλος της εκπαιδεύσεως ωδήγησε το αυτοκίνητόν της εις το Λονδίνον, όπου έφθασεν ακριβώς μετά την κοινοποίησιν κυβερνητικής αποτρεπτικής αποφάσεως.
Ο γάμος της με τον πρίγκιπα Φίλιππον, την 20 Νοεμβρίου 1947, ήτο, όπως κάθε τι άλλο σχετικόν με την ζωήν ενός Άγγλου μονάρχου, κοινόν ζήτημα. Επί μήνας ολοκλήρους προ του γάμου, ο βρεταννικός τύπος συνεζήτει εάν τον ηγάπα, εάν ήθελε να τον πανδρευθή και εάν θα της επετρέπετο αυτό. Ο πρίγκιψ Φίλιππος ήτο έκτος εις την σειράν διά την διαδοχήν του θρόνου της Ελλάδος, κατάστασις δυσάρεστος, διότι η πολιτική της κυβερνήσεως ως προς την Ελλάδα κατά την εποχήν εκείνην ήτο το αντικείμενον πικράς πολιτικής διαμάχης εις το Κοινοβούλιον.
Δεν επετρέπετο ουδεμία ανάμιξις της βασιλικής οικογενείας εις κάθε τι, το οποίον είχε σχέσιν με την πολιτικήν. Η παλιά βρεταννική παράδοσις διά τους μονάρχας και τους διαδόχους λέγει ότι πρέπει ούτοι να νυμφεύωνται με βασιλικάς προσωπικότητας, αλλ’ εις την σύγχρονον εποχήν η πολιτική και η σπανιότης των ξένων θρόνων κατέστησε τούτο αδύνατον. Ο πρίγκιψ Φίλιππος διηυκόλυνε την κατάστασιν διά της τυπικής παραιτήσεώς του από της διαδοχής του ελληνικού θρόνου και της αποκτήσεως της βρεταννικής υπηκοότητος. Ο πατέρας της πριγκιπίσσης συνέβαλεν επίσης εις τον γάμον, ανακηρύξας τον Φίλιππον δούκα του Εδιμβούργου. Ο τύπος του Λονδίνου συνεπέρανεν ότι οι δύο νέοι ηγαπώντο και έτσι ενυμφεύθησαν.
Η τελετή του γάμου έδωσε κάποιαν χαράν εις την Μεγάλην Βρεταννίαν κατά την εποχήν της μεταπολεμικής δυστυχίας της και 300.000 άτομα επλήρωσαν 1.500.000.000 δραχμάς διά να ιδούν τα δώρα των νεονύμφων. Τα χρήματα αυτά διετέθησαν διά φιλανθρωπικόν σκοπόν. Ο δουξ του Εδιμβούργου ειργάσθη ευσυνειδήτως διά να γίνη δημοφιλής, έμαθε να φορή ένα σφαιρικόν καπέλλο, αν και δεν το ήθελε, και έγινεν ένας εξαίρετος ομιλητής.
Το πρώτο παιδί των, ο πρίγκιψ Κάρολος Αρθούρος Γεώργιος του Εδιμβούργου, εγεννήθη την 14 Νοεμβρίου 1948, είναι δε ο πρώτος διάδοχος του αγγλικού θρόνου μετά την μητέρα του. Το δεύτερο παιδί, η πριγκίπισσα Άννα Ελισάβετ Αλίκη Λουίζα του Εδιμβούργου, γνωστή ως πριγκίπισσα Άννα, εγεννήθη την 15 Αυγούστου 1950 και ακολουθεί τον αδελφόν της εις την σειράν της διαδοχής. Αμέσως μετά τα δύο παιδιά έρχεται η πριγκίπισσα Μαργαρίτα, η νεωτέρα αδελφή της Ελισάβετ.
