Το περασμένο φθινόπωρο, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν είχε αφήσει ανοικτό το ενδεχόμενο να «τιμωρήσει» τη Σαουδική Αραβία για την απόφασή της να μειώσει την παραγωγή πετρελαίου εν μέσω υψηλών τιμών ενέργειας.
Επισήμως, η σαουδαραβική κυβέρνηση είχε υπερασπιστεί τις ενέργειές της μέσω διπλωματικών καναλιών. Ιδιωτικά όμως, ο πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν είχε απειλήσει να αλλάξει ριζικά τη σχέση ΗΠΑ – Σαουδικής Αραβίας. Σύμφωνα με απόρρητο έγγραφο που περιήλθε στην κατοχή της Washington Post, ο πρίγκιπας διάδοχος ανέφερε ότι «θα προκαλούσε σημαντική οικονομική ζημιά στις Ηνωμένες Πολιτείες», εάν προχωρούσαν σε αντίποινα για τις περικοπές πετρελαίου.
Ο Μπιν Σαλμάν φέρεται να είχε υποστηρίξει ότι «δεν θέλει καμία σχέση πλέον με την αμερικανική κυβέρνηση», αναφέρει το έγγραφο, προαναγγέλοντας «σημαντικές οικονομικές συνέπειες για την Ουάσινγκτον».
Οκτώ μήνες μετά, ο Τζο Μπάιντεν δεν έχει «απαντήσει» στην αραβική χώρα και ο Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν συνεχίζει να συζητά με κορυφαίους Αμερικανούς αξιωματούχους, όπως έκανε με τον υπουργό Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν στην παραθαλάσσια σαουδαραβική πόλη Τζέντα αυτή την εβδομάδα.
Δεν είναι σαφές αν η απειλή του πρίγκιπα μεταφέρθηκε στους Αμερικανούς αξιωματούχους ή αν διέρρευσε μέσω υποκλοπών, αλλά αποκαλύπτει με τον πλέον εμφατικό τρόπο την ένταση σε μια σχέση που βασιζόταν επί μακρόν στη λογική «quid pro quo».
Έγγραφο των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών φέρεται να δημοσιεύτηκε στην πλατφόρμα ανταλλαγής μηνυμάτων Discord, αλλά εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας δήλωσε «δεν γνωρίζουμε τίποτα σχετικό». Άλλο έγγραφο των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών που είχε διαρρεύσει τον Δεκέμβριο προειδοποιούσε ότι η Σαουδική Αραβία σχεδιάζει να επεκτείνει τη σχέση της με την Κίνα, με προμήθεια μη επανδρωμένων αεροσκαφών, βαλλιστικών πυραύλων, πυραύλων κρουζ και συστημάτων μαζικής επιτήρησης από το Πεκίνο. Αλλά Αμερικανοί αξιωματούχοι σχολιάζουν ότι αυτές οι προειδοποιήσεις ήταν υπερβολικές και δεν επαληθεύτηκαν.
Ο 37χρόνος Μπιν Σαλμάν είναι ο de facto ηγέτης της Σαουδικής Αραβίας, αφότου ο πατέρας του βασιλιάς Σαλμάν τον διόρισε πρωθυπουργό το 2022. Προτού εκλεγεί, ο Μπάιντεν ανέφερε πως η Σαουδική Αραβία θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται ως κράτος «παρίας» εξαιτίας της δολοφονίας του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι στο προξενείο του βασιλείου στην Κωνσταντινούπολη.
Αφότου ανέλαβε την εξουσία, ο Δημοκρατικός πρόεδρος έδωσε στη δημοσιότητα, τον Φεβρουάριο του 2021, την έκθεση των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών οι οποίες κατηγορούσαν ευθέως τον νεότερο Σαλμάν για την δολοφονία. Η Ουάσιγκτον έκανε λόγο τότε για «αναθεώρηση» της σχέσης με τον προνομιακό εταίρο της στον Κόλπο, για αλλαγές στη διμερή συνεργασία που ίσχυε επί προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ, χωρίς όμως τα πράγματα να φθάσουν στη ρήξη.
Το περιβάλλον του Μπάιντεν εξηγούσε πως ο Αμερικανός πρόεδρος θα συζητούσε πλέον μόνο με τον βασιλιά Σαλμάν και όχι με τον πρίγκιπα.
Την ίδια ώρα, η Σαουδική Αραβία προσπαθεί να παρουσιαστεί ως παγκόσμιος παίκτης που δεν είναι προσδεδεμένος στο «άρμα» της Ουάσιγκτον. Τους τελευταίους μήνες, το Ριάντ σύμφωνησε να τερματίσει τις εχθροπραξίες στην Υεμένη, αποκαθιστώντας τις σχέσεις του με τον «άσπονδο» εχθρό του Ιράν, προσκάλεσε τον πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ στον Αραβικό Σύνδεσμο μετά από μια δεκαετία και τερμάτισε την περιφερειακή διαμάχη του με το Κατάρ.
«Το Ριάντ επιστρέφει σε μια πιο παραδοσιακή εξωτερική πολιτική που αποφεύγει τις συγκρούσεις και ευνοεί τη διευθέτηση με τους αντιπάλους», δήλωσε ο Μπρους Ραιντέλ, ειδικός σε θέματα Μέσης Ανατολής στο Ινστιτούτο Brookings.
Οι αλλαγές στην εξωτερική πολιτική της Σαουδικής Αραβίας έρχονται καθώς η Ουάσινγκτον ζητά τη βοήθεια της σε ορισμένα περιφερειακά ζητήματα. Λίγες ημέρες πριν από την άφιξη του υπουργού Εξωτερικών Μπλίνκεν στη χώρα, η Σαουδική Αραβία ανακοίνωσε ότι θα συνεχίσει τις περικοπές στην παραγωγή πετρελαίου τον Ιούλιο, μια κίνηση στην οποία αντιτίθεται η κυβέρνηση Μπάιντεν.
Το πιο δύσκολο από όλα φαίνεται να είναι η εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και του Ισραήλ, δεδομένου ότι οι ισραηλινο-παλαιστινιακές σχέσεις έχουν επιδεινωθεί υπό την κυβέρνηση συνασπισμού του πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου.
«Ο Μπάιντεν έχει θέσει ως μεγάλη προτεραιότητα την εξασφάλιση της δημόσιας αναγνώρισης του Ισραήλ από τη Σαουδική Αραβία. Αυτό είναι απίθανο χωρίς σοβαρή πρόοδο στο παλαιστινιακό μέτωπο», δήλωσε ο Ραιντέλ.
Ορισμένες κινήσεις της σαουδαραβικής κυβέρνησης έχουν ικανοποιήσει τους Αμερικανούς αξιωματούχους, όπως η βοήθειά της προς την Ουκρανία που ανακοινώθηκε κατά τη διάρκεια επίσκεψης του υπουργού Εξωτερικών στο Κίεβο τον Φεβρουάριο, καθώς και τα σχέδιά της για μια μεγάλη παραγγελία αεροσκαφών Boeing.
Πηγή: Washington Post
