Ο Μπασάρ Αλ Ασαντ έφυγε από τη Συρία χωρίς να προλάβει να απευθύνει ένα «τελευταίο διάγγελμα» προς τον λαό της χώρας του. Λίγο μετά την απογείωση του αεροσκάφους που τον μετέφερε, ο πομπός του απενεργοποιήθηκε σκόπιμα. Ηταν τέτοια η ταχύτητα και η μυστικότητα της διαδικασίας ώστε πληροφορίες θέλουν τον αδερφό του πρώην Σύρου προέδρου να μην είχε ενημερωθεί για την αποχώρησή του.
Καθώς οι μονάδες των ισλαμιστών ανταρτών πλησίαζαν τη Δαμασκό από Nότο και Bορρά, η Ρωσία παρείχε στον Ασαντ μια οδό διαφυγής της τελευταίας στιγμής προς τη Μόσχα, η οποία ενορχηστρώθηκε από πράκτορες των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών. Σύμφωνα με δημοσίευμα του Bloomberg, ο Ασαντ χρειάστηκε χρόνο για να πειστεί ότι θα πρέπει να εγκαταλείψει άμεσα τη Συρία.
Γιατί στη Μόσχα;
Οταν τελικά η φυγή έμοιαζε δεδομένη, οι ταξιδιωτικές επιλογές του Ασαντ ήταν περιορισμένες. Ως παρίας στην παγκόσμια σκηνή, οι δύο σημαντικότεροι σύμμαχοί του, η Ρωσία και το Ιράν, ήταν και οι δύο πιο πιθανοί προορισμοί. Πηγαίνοντας στη Μόσχα, εκτιμούν αναλυτές, ο Ασαντ επέλεξε ένα μέρος που ευθυγραμμίζεται με τις σπάταλες συνήθειές του, ενώ παράλληλα εξασφαλίζεται μια σχετική γεωπολιτική σταθερότητα.
«Ο Μπασάρ και η οικογένειά του είναι κοσμικοί άνθρωποι. Επομένως, από αυτήν την άποψη η Ρωσία τους ήταν πάντα πιο συμπαθής», δήλωσε ο Ντέιβιντ Λετς, ειδικός σε θέματα Συρίας στο Πανεπιστήμιο Τρίνιτι του Τέξας. Ο ίδιος έχει συναντηθεί με τον Ασαντ πολλές φορές.
Ο Μπασάρ Αλ Ασαντ, η σύζυγός του Ασμα, στο κέντρο, και τα παιδιά τους σε επίσκεψη στο Χαλέπι το 2022 – Φωτ.: AP
«Στο μυαλό του Ασαντ, η Ρωσία και ο Βλαντιμίρ Πούτιν μπορούν να προστατεύσουν τον ίδιο και την οικογένειά του καλύτερα από οποιεσδήποτε προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας να τον φέρει ενώπιον της δικαιοσύνης», πρόσθεσε ο Λετς. Παράλληλα, όπως αναφέρει ο Λετς, η Ρωσία θεωρείται μια χώρα που μπορεί να παράσχει καλύτερη ιατρική περίθαλψη στη σύζυγο του Ασαντ, την Ασμα, η οποία διαγνώστηκε με λευχαιμία τον Μάιο.
Οι σχέσεις με τον Πούτιν και το «φάντασμα» του Καντάφι
Οι δεσμοί της Ρωσίας με την οικογένεια Ασαντ χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1970, όταν ο πατέρας του Ασαντ, Χαφέζ Αλ Ασαντ, ενέταξε τη Συρία πιο βαθιά στη σοβιετική σφαίρα επιρροής. Το 2015, η σχέση μεταξύ των δύο χωρών ενισχύθηκε μετά την κομβικής σημασίας παρέμβαση του Πούτιν στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας.
Ωστόσο, παρά την αυξανόμενη εξάρτηση της Συρίας από τη Ρωσία, η προσωπική σχέση μεταξύ του Ασαντ και του Πούτιν –τουλάχιστον μπροστά από τον φακό– έδειχνε πάντα κάπως ψυχρή. Ενώ ο Πούτιν δημιούργησε στο παρελθόν φιλίες με άλλους ηγέτες, όπως ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι τον οποίο είχε φιλοξενήσει στην Κριμαία, ο Ασαντ κρατούνταν πάντα σε μια σχετική απόσταση.
Συνάντηση του Πούτιν με τον Ασαντ κατά την περίοδο της κορύφωσης του εμφυλίου στη Συρία το 2015 – Φωτ.: AP
Οταν η πτώση του Ασαντ έδειχνε πλέον σίγουρη, τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης και οι κρατικοί αξιωματούχοι δεν δίστασαν να κατηγορήσουν τον Ασαντ ως υπεύθυνο για την ήττα στη Συρία. Παρ’ όλα αυτά, το Κρεμλίνο τόνισε ότι ήταν προσωπική απόφαση του Πούτιν να οργανωθεί επιχείρηση εξόδου του Ασαντ από τη Συρία.
Ενας πρώην Ρώσος διπλωμάτης δήλωσε στον Guardian ότι το βίντεο με τη μαζική δολοφονία του ηγέτη της Λιβύης, Μουαμάρ Καντάφι στον εμφύλιο πόλεμο του 2011 άφησε εξαιρετικά άσχημη εντύπωση στους Ρώσους αξιωματούχους και στον ίδιο τον Πούτιν. «Ακόμη και αν ο Πούτιν αντιπαθούσε τον Ασαντ, δεν επρόκειτο ποτέ να τον αφήσει να τον κατασπαράξουν οι αντάρτες», δήλωσε ο πρώην διπλωμάτης.
Ζωή σε έπαυλη με 2 δισ. δολάρια
Ο Ασαντ και η οικογένειά του είναι απίθανο να ακολουθήσουν έναν «δημόσιο» τρόπο ζωής στη Μόσχα. Αντ’ αυτού, υπό την αυστηρή επιτήρηση των Ρώσων αξιωματικών ασφαλείας, πιθανότατα θα μείνουν σχετικά μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας σε μια απομονωμένη έπαυλη. Για να υποστηρίξει οικονομικά την παραμονή του στη Ρωσία, ο Ασαντ πιθανότατα θα είναι επίσης σε θέση να αξιοποιήσει κάποια από τα 2 δισεκατομμύρια δολάρια που πιστεύεται ότι είναι κρυμμένα σε όλο τον κόσμο σε offshore λογαριασμούς και εταιρείες.
Η Μόσχα, από την πλευρά της, θεωρείται επίσης ότι θα διατηρήσει χαμηλό προφίλ απέναντι στη νέα ζωή της οικογένειας Ασαντ. Είναι ενδεικτικό ότι τα ρωσικά κρατικά μέσα ενημέρωσης δεν έχουν ακόμη δημοσιεύσει καμία φωτογραφία του Ασαντ εντός της χώρας. Η Μόσχα φαίνεται να επιδιώκει πλέον να αναπτύξει σχέσεις με τους νέους επικεφαλής της Συρίας, προκειμένου να εξασφαλίσει και τη διατήρηση των δύο κομβικής σημασίας στρατιωτικών βάσεων που διαθέτει εκει.
«Πιστεύω ότι ο Μπασάρ θα διατηρήσει ένα πολύ χαμηλό προφίλ, ίσως για το υπόλοιπο της ζωής του. Δεν τον βλέπω καθόλου να κάνει κάποιου είδους πολιτική επιστροφή στη Συρία ή οπουδήποτε αλλού», εκτίμησε ο Λετς.
