Τους ΜΠΕΝ ΧΑΜΠΑΡΝΤ και ΖΟΛΑΝ ΚΑΝΟ ΓΙΑΝΓΚΣ
Τη στιγμή που η Ευρώπη και οι ΗΠΑ επιχειρούσαν να απομονώσουν τη Μόσχα, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αποκαλούσε τον πρόεδρο της Ρωσίας «ο φίλος μου». Κι ενώ οι ηγέτες του ΝΑΤΟ εργάζονταν για τη διεύρυνση της Συμμαχίας, ο Ερντογάν μπλόκαρε τη διαδικασία διεκδικώντας κέρδη υπέρ της χώρας του. Τελικά την περασμένη Δευτέρα άλλαξε αιφνίδια στάση έπειτα από έναν και πλέον χρόνο, κατά τον οποίο αντιμετωπιζόταν από τους δυτικούς συμμάχους ως ο εσωτερικός ταραχοποιός. Ηρε τις αντιρρήσεις του για τη Σουηδία και επέτρεψε στη σύνοδο της Τρίτης να συγκληθεί μέσα σε κλίμα ενότητας και ισχύος. Ο Ερντογάν δεν έχει εξηγήσει δημοσίως την απόφασή του και την αλλαγή στάσης του, μοιάζει όμως πως συμπέρανε ότι δεν έχει πολλά να κερδίσει αν συνεχίσει να μπλοκάρει την ένταξη της Σουηδίας. Παράλληλα συνειδητοποίησε πως δυνάμει θα κερδίσει πολύ περισσότερα αν γεφυρώσει τη σχέση του με τις ΗΠΑ και τους άλλους νατοϊκούς συμμάχους.
Συνειδητοποίησε πως έχει συμφέρον σε αυτή τη φάση να γεφυρώσει τη σχέση του με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους άλλους νατοϊκούς συμμάχους.
«Ολες οι προηγούμενες συναντήσεις ήταν σαν γύροι προθέρμανσης, αλλά αυτή τη στιγμή εγκαινιάζουμε μια νέα διαδικασία», είπε ο Ερντογάν κατά τη συνάντησή του με τον Τζο Μπάιντεν στο Βίλνιους της Λιθουανίας. Καθώς ο Ερντογάν προέβη σε χειρονομίες επαναπροσέγγισης, έδωσε επίσης ενδείξεις αποστασιοποίησης της Τουρκίας από τη Ρωσία, μια στροφή που θα τον καθιστούσε πολύ πιο δημοφιλή στα μάτια των δυτικών ηγετών και θα απομόνωνε περαιτέρω τον πρόεδρο Πούτιν.
«Δεν είναι η πρώτη, ούτε θα είναι η τελευταία στροφή του Ερντογάν», σχολίασε ο Οσμάν Σερτ, διευθυντής ερευνών του PanoramaTR, μιας τουρκικής εταιρείας ανάλυσης ρίσκου. «Ο Ερντογάν γνωρίζει ότι πρέπει να κάνει κάτι για να δημιουργήσει μια γέφυρα με τη Δύση».
Από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία πέρυσι, η Τουρκία υιοθέτησε μια πολιτική ίσων αποστάσεων μεταξύ Μόσχας και Δύσης. Ο Ερντογάν καταδίκασε την εισβολή και έκλεισε τα Στενά στα περισσότερα στρατιωτικά πλοία, περιορίζοντας τη δυνατότητα της Ρωσίας να ενισχύσει τον στόλο της στη Μαύρη Θάλασσα. Ταυτόχρονα όχι μόνο αρνήθηκε να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία, αλλά επέκτεινε τις εμπορικές σχέσεις, ενισχύοντας τις τουρκικές εξαγωγές στη Ρωσία και αγοράζοντας ρωσικό αέριο. Τούρκοι αξιωματούχοι ισχυρίζονται ότι η στάση της Τουρκίας την κατέστησε απαραίτητο διπλωματικό μεσολαβητή.
Τι κέρδισε από τη Σουηδία
Η στροφή 180 μοιρών στο ζήτημα της Σουηδίας είναι συνεπής με το πολιτικό στυλ του Ερντογάν. Συχνά πλειοδοτεί στις πολιτικές που θεωρεί ότι θα τον ευνοήσουν και στη συνέχεια τις αναιρεί εν μια νυκτί μόλις περιοριστεί η αξία τους, εκτιμούν αναλυτές. Η αλλαγή πλεύσης συμπίπτει με τη δοκιμασία της τουρκικής οικονομίας υπό την πίεση του πληθωρισμού, του υπέρογκου χρέους και του κόστους ανοικοδόμησης από τον καταστροφικό σεισμό. Η διατήρηση καλών σχέσεων και οικονομικών δεσμών με τις δυτικές χώρες θα μπορούσε να βοηθήσει τον Ερντογάν να αντιμετωπίσει τις κρίσεις. Από τη στιγμή που η Σουηδία κατέθεσε αίτημα για ένταξη στο ΝΑΤΟ πέρυσι, ο Ερντογάν υπήρξε το βασικό εμπόδιο, κατηγορώντας τη Σουηδία ότι υποθάλπει αντιφρονούντες, τους οποίους η Τουρκία θεωρεί τρομοκράτες. Υποσχέθηκε ότι θα αφήσει τη χώρα να μπει στο ΝΑΤΟ μόνο αν προχωρήσει σε διώξεις εναντίον τους. Και η Σουηδία ανταποκρίθηκε, μια νίκη για τον Ερντογάν. Η Σουηδία σκλήρυνε τους αντιτρομοκρατικούς νόμους της, τροποποίησε το Σύνταγμα και συμφώνησε να απελάσει έναν αριθμό ανθρώπων που ζήτησε η Τουρκία.
Ωστόσο, αυτό που αναμφισβήτητα έπαιξε τον βασικότερο ρόλο ήταν η υπόθεση των F-16. H Τουρκία προσπαθεί εδώ και καιρό να αγοράσει τα μαχητικά και άλλο εξοπλισμό από τις ΗΠΑ, αλλά τη συμφωνία εμποδίζει το Κογκρέσο, όπου ορισμένοι βουλευτές επιμένουν πως δεν θα την επικυρώσουν παρά μόνο αν η Τουρκία εγκρίνει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι είπαν στους Τούρκους ομολόγους τους πως θα ήταν ευκολότερο να μεταπείσουν το Κογκρέσο αν ο Ερντογάν συμφωνήσει πρώτα στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
