Του Λάρκου Λάρκου
Αποκαλυπτικό ρεπορτάζ στην ιστοσελίδα «Μπουγκιούν Κίπρις», μετάφραση, Ρ. Παπαγεωργίου, ΚΥΠΕ, 18/12: «Συστάσεις έκανε ο Τούρκος πρόεδρος στον Τ/κ ηγέτη, Ε. Τατάρ και τον “πρωθυπουργό”, Ο. Ουστέλ για το Κυπριακό και το ξέπλυμα μαύρου χρήματος στην παρουσία του αντιπροέδρου, Τ. Γιλμάζ, συνάντηση που «ήταν τεταμένη». Η «Κίπρις ποστασί» σημειώνει ότι ούτε οι εταίροι του ΚΕΕ είχαν ενημερωθεί γι’ αυτή την ξαφνική συνάντηση.
Συστάσεις για δύο:
1. «Προς τον Ε. Τατάρ λόγω των πολλών δηλώσεών του τελευταία για το Κυπριακό, της αχρείαστης γραμμής που ακολουθεί του ζητήθηκε να περιοριστεί. Του αναφέρθηκε ότι το θέμα θα συζητηθεί μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, γι’ αυτό τον προειδοποίησαν να μην κάνει πολλές δηλώσεις και να μην πει «κουβέντες που θα του δέσουν τα χέρια».
2. Προς τον Ο. Ουστέλ: «Σε έρευνα που πραγματοποίησε ο υπουργός Εσωτερικών της Τουρκίας για μαύρο χρήμα και μαφία, τέθηκε θέμα έμμεσων διασυνδέσεων του Ουστέλ με κάποιες από αυτές. Ζητήθηκε να υπάρξει αποφασιστική στάση της “κυβέρνησης” στο θέμα της πάταξης αυτών των φαινομένων».
Ο Ε. Τατάρ δήλωσε πως «το αίτημα για τη συνάντηση με τον Τ.Ε. προήλθε από τον ίδιο» και ότι ρώτησε τον Τ.Ε. αν προσκλήθηκε ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης στην Άγκυρα και πήρε την απάντηση ότι «τέτοια πρόσκληση δεν έγινε». Στην «Κίπρις Ποστασί» είπε ότι με τον κ. Ερντογάν είπαν πως «ισχύει η πολιτική μας στη βάση των δύο κρατών» και πως «άλλο πράγμα οι σχέσεις Τουρκίας - Ελλάδας και άλλο το Κυπριακό».
Θεωρώ ότι έχει σημασία αυτό το δημοσίευμα της «Μπουγκιούν Κίπρις»: Η τουρκική προεδρία ήταν η μόνη πηγή που είχε λόγους να δει το φως της δημοσιότητας αυτή η συνάντηση –όχι οι δύο Τ/κ πολιτικοί. Τι δείχνει το περιεχόμενο του δημοσιεύματος; Πρώτο, οι συστάσεις θα μπορούσαν να γίνουν και τηλεφωνικά. Ο Τ. Ερντογάν προτίμησε διά ζώσης, άρα μάλλον δεν είναι η πρώτη φορά που γίνονται τέτοιες «συστάσεις». Δεύτερο, δείχνει την προτεραιότητα που έχει η Τουρκία σε σχέση με το ολοένα και πιο ισχυρό διάλογό της με την Ελλάδα. Τρίτο, ότι ο Τατάρ δεν κατανοεί τις ευρύτερες αξιολογήσεις της Άγκυρας-Ελλάδα/Ε.Ε./Η.Ε. Τέταρτον, εκτιμώ ότι το τουρκικό ΥΠΕΞ έχει κρίνει ότι οι συνεχείς επαναλήψεις Τατάρ ζημιώνουν τη γενικότερη τουρκική θέση και ότι η πρωτοβουλία για τη συνάντηση των τεσσάρων στην Άγκυρα προήλθε από τον Χακάν Φιντάν. Μέσα στο ίδιο πλαίσιο και η απομάκρυνση του ντενκτασικού συμβούλου του Τατάρ για το Κυπριακό Εργκούν Ολγκιούν –στη θέση του ο Γκιουνές Ονάρ– (12/12). Πέμπτο, η απόφαση για απομάκρυνση Ολγκιούν επιχειρεί να βελτιώνει μερικώς την κακή εικόνα του Ε. Τατάρ, γενικότερα στη διεθνή σκηνή και ειδικότερα στα Η.Ε.
Στην ε/κ κοινωνία δίνουμε ελάχιστη σημασία στην πολιτική με «αποχρώσεις» –βολεύει την αμεριμνησία μας στο ασπρόμαυρο κουτί μας. Κατά κανόνα, αποφεύγουμε να κάνουμε αξιολόγηση, όταν κάτι δεν κολλά στα γνωστά μας στερεότυπα. Παραμονές ζυμώσεων, η Άγκυρα κάνει κινήσεις (συμβολικές, ήπιες στις αποχρώσεις τους, αλλά κινήσεις). Στην ε/κ κοινότητα η ηγεσία κάνει δηλώσεις για την κερκίδα, και όχι για να μπει στον στίβο των διαπραγματεύσεων. Η τουρκική διπλωματία «διαβάζει» πολύ εύκολα τις κινήσεις της Λευκωσίας και ειδικότερα τη «διπλή της προσέγγιση», όπως βεβαιώνουν τα στοιχεία σε σημαντικές φάσεις του Κυπριακού και εσχάτως στις ευρωτουρκικές σχέσεις. O πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (Ε.Σ.) Σ. Μισέλ μάς παρέχει ένα ακόμα παράδειγμα (15/12): «Το Ε.Σ. αποφάσισε να ξεκινήσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Ουκρανία και τη Μολδαβία», να χορηγήσει καθεστώς υποψήφιας χώρας στη Γεωργία, ενώ με τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη θα ξεκινήσει διαπραγματεύσεις μόλις επιτευχθεί ο απαραίτητος βαθμός συμμόρφωσης με τα κριτήρια ένταξης». Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Β. Όρμπαν διευκόλυνε διά της απουσίας του την απόφαση (26 παρόντες, 1 εκτός αίθουσας). Η απόφαση των 26 με την αυτοεξαίρεση Όρμπαν προκάλεσε σχόλιο από τον πρόεδρο Χριστοδουλίδη. Είπε: «Αντιλαμβάνεστε, γνωρίζετε όλοι τι έχει γίνει. Θεωρώ ότι δημιουργείται ένα αρνητικό προηγούμενο. Η επιτυχία της Ε.Ε. όλα αυτά τα χρόνια ήταν η λήψη αποφάσεων μέσα από μια διαδικασία και τα 27 κράτη-μέλη, όλα τα κράτη μέλη, σε μια κοινή προσέγγιση. Θεωρώ, επαναλαμβάνω, ότι δημιουργείται ένα αρνητικό προηγούμενο, το οποίο θα βρούμε μπροστά μας σε επόμενες συζητήσεις» (Πηγή: «Καθημερινή», 15/12).
Αν και ο ΠτΔ στη Σύνοδο του Ε.Σ. ψήφισε τη νέα μέθοδο, ο ίδιος παρατηρεί «αρνητικό προηγούμενο». Μάλλον συνδέεται με τη συζήτηση του ζητήματος της Τελωνειακής Ένωσης Ε.Ε.-Τουρκίας. Πώς;
α) Ισχυρά κράτη-μέλη (σε επόμενη σύνοδο του Ε.Σ.) θα την προωθήσουν και ίσως ζητήσουν από κάποιο κράτος-μέλος να εκφράσει τη διαφωνία του με κάποιο τρόπο, αλλά η ανανέωση να προχωρήσει κατά στάδια. Τεράστια οικονομική βάση καλύπτει τη σχέση Ε.Ε. - Τουρκίας. Η ανανέωση της Τ.Ε. είναι ένα ώριμο αίτημα, η νυν τρέχει από το 1996 και το μόνιμο «κατενάτσιο» προκαλεί μόνιμα αδιέξοδα.
β) Τι ζητάει η Λευκωσία; Οι βασικοί παίκτες στην Ε.Ε. μάλλον υποψιάζονται μόνο διαφωνία. Προφανώς αυτό μόνο του δεν αρκεί. Τι προτείνεις ώστε να έχεις συμμαχίες; Η απάντηση βρίσκεται στην «κοινοτική μέθοδο». Μια λύση η έκφραση διαφωνίας, άλλη λύση η συμφωνία με ανταλλάγματα σε συγκεκριμένα σημεία στο Κυπριακό. Αλλά για να γίνει αυτό σημαίνει «συνομιλίες, πλαίσιο Γκουτέρες, διασύνδεση ευρωτουρκικής σχέσης/επίλυσης». Αυτό δεν βρίσκεται στις προτεραιότητες της Λευκωσίας.
γ) Η Κύπρος κερδίζει μόνο με την αξιοποίηση της «διπλωματίας των διασυνδέσεων», αρχιτέκτονας της οποίας υπήρξε ο Γ. Κρανιδιώτης. Η Λευκωσία στο ζήτημα της Τ.Ε. Τουρκίας - Ε.Ε., ίσως γυρίσει στις «συνταγές» Τ. Παπαδόπουλου με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
