Του Λάρκου Λάρκου
Όλες οι παθογένειες της ε/κ μικροπολιτικής σε μια ομιλία. Η τελευταία ομιλία Ν. Αναστασιάδη στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 23/9. Γενικολογίες, καταγγελτική ρητορεία, εσωτερική κατανάλωση. Ο Ν. Αναστασιάδης δήλωσε πως «για χάρη της ιστορίας να παραθέσω κάποιες αλήθειες που οδηγούν σε σταδιακή απώλεια της αξιοπιστίας του ΟΗΕ». Ωστόσο, για χάρη της ιστορίας σημειώνω ότι ο πρόεδρος γνώριζε ευθύς εξαρχής πολύ καλά ποιος ήταν ο ΟΗΕ και ποια τα όριά του. Με αυτόν τον ΟΗΕ μπορούσε να λύσει το Κυπριακό και για να το αποφύγει σηκώθηκε και έφυγε από τις Συνόδους για την Κύπρο δύο φορές, Μον Πελεράν, Κραν Μοντάνα. Είπε επίσης πως «γνωρίζω ότι μπορεί να θεωρηθώ ως ένας ρομαντικός ιδεολόγος, παρά τη λήψη τολμηρών, αλλά αναγκαίων αποφάσεων για τον εκσυγχρονισμό του ΟΗΕ». Όχι, δεν νομίζω να κινδυνεύει. Δεν νομίζω να υπάρχει κανένας στον πλανήτη που θα μπορούσε να τον θεωρήσει έτσι. Σε άλλο σημείο της ομιλίας του ανέφερε πως «δυστυχώς αυτός ήταν ο μακροχρόνιος στόχος της Τουρκίας, από το 1956». Αλλά, τότε, γιατί ο ίδιος έκανε συνομιλίες για επίλυση; Τότε γιατί ο ίδιος στήριξε προηγούμενο σχέδιο λύσης του ΟΗΕ, αφού η Τουρκία είχε άλλο στόχο από το 1956; Το βασικό ερώτημα: από πότε ο Ν. Αναστασιάδης ανακάλυψε τις ανοησίες περί Νιχάτ Ερίμ; Ο Ν. Αναστασιάδης επέμενε ότι «ο λόγος της ανεπιτυχούς έκβασης των συνομιλιών στο Κραν Μοντάνα ήταν η επιμονή της Τουρκίας στη διατήρηση της αναχρονιστικής Συνθήκης Εγγυήσεων, του δικαιώματος επέμβασης και της μόνιμης παρουσίας στρατευμάτων». Ο Α. Γκουτέρες διαψεύδει τον Ν. Αναστασιάδη μέσω Αϊντε: «Από τις διάφορες διμερείς επαφές είδαμε τη δυνατότητα να φτάσουμε σε ένα συνολικό πακέτο με πολλά στοιχεία σε αυτό, ένα από τα οποία θα ήταν το τέλος των εγγυήσεων» (πηγή, ΚΥΠΕ, 22/7/2017).
Σημείωσε επίσης πως «η Τουρκία τον Απρίλιο 2021 παρουσίασε τη θέση της για λύση δύο κρατών». Αυτή είναι μια σωστή επισήμανση, μόνο που προηγήθηκε η δική του στροφή στα «δύο κράτη», οι δύο συναντήσεις του ιδίου με τον Τσαβούσογλου και η «ιδεοθύελλα» επί του ιδίου θέματος, επίσης.
Μετά την τελευταία ομιλία Αναστασιάδη, μπορούμε να δούμε τη σούμα. Τι παραδίδει στο τέλος της θητείας του; Ποιος είναι ο συνολικός απολογισμός της πολιτικής του; Τα δεδομένα μιλούν από μόνα τους:
1. Το Κυπριακό βρίσκεται εκτός διεθνούς ατζέντας –οι βασικοί παίκτες (ΟΗΕ, Ε.Ε.) το θεωρούν «παγωμένη διένεξη, εκτός και εάν οι κάλπες το 2023 αποφασίσουν διαφορετικά. Επειδή ο Ν. Αναστασιάδης γνωρίζει τι ακριβώς παραδίδει, κάνει ό,τι μπορεί για να ρίξει στάχτη στα μάτια των πολιτών. Δήλωσε πως «αυτό που ο γ.γ. έχει αφήσει να εννοηθεί και μάλλον ήταν ξεκάθαρος, έδωσε οδηγίες ώστε η βοηθός γ.γ. κα Ρόζμαρι ντι Κάρλο επισκεφθεί το φθινόπωρο την Κύπρο για μια διερευνητική αποστολή» (23/9). Το ζήτημα είναι τι ακριβώς θα διερευνήσει!
2. Θεαματική αλλαγή στάσης στο Συμβούλιο της Ευρώπης (ΣτΕ) γύρω από την υπόθεση Τιτίνας Λοϊζίδου. Το 2003 η μεγάλη νομική και πολιτική νίκη, η τρίτη σημαντικότερη νίκη μετά την ένταξη στην Ε.Ε. και την Ευρωζώνη. Η Επιτροπή Υπουργών, αναγνωρίζοντας το δικαίωμα στην περιουσία, υποχρέωσε την Τουρκία να πληρώσει αποζημιώσεις. Στις 22/9/22 το ίδιο ΣτΕ αποφάσισε να τερματίσει τη διαδικασία επιτήρησης και επίβλεψης στην εφαρμογή της απόφασης του ΕΔΑΔ. Το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας ήταν:
• 25 ψήφοι υπέρ του τερματισμού της διαδικασίας από Αλβανία, Ολλανδία, Μαυροβούνιο, Πολωνία, Λετονία, Ιταλία, Ισπανία, Τουρκία, Ελβετία, Δανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Αζερμπαϊτζάν, Λιχτενστάιν, Σουηδία, Ισλανδία, Εσθονία, Νορβηγία, Λιθουανία, Βέλγιο, Φινλανδία, Βόρεια Μακεδονία, Κροατία, Τσεχία, Πορτογαλία
• 16 αποχές από Ρουμανία, Μάλτα, Σλοβενία, Ανδόρα, Αυστρία, Λουξεμβούργο, Ουκρανία, Μονακό, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Μολδαβία, Γεωργία, Σαν Μαρίνο, Βοσνία Ερζεγοβίνη, Σλοβακία, Γαλλία
• 5 ψήφοι κατά του τερματισμού από Κύπρο, Ελλάδα, Σερβία, Βουλγαρία, Αρμενία, (Πηγή, «Καθημερινή» 23/9).
3. Μέσα σε έναν αλληλεξαρτώμενο κόσμο, έχει μεγάλη σημασία η αξιοπιστία και η εγκυρότητα μιας ηγεσίας. Επιπρόσθετα, αγνοούμε τις ικανότητες και τα συμφέροντα των άλλων. Οι πέντε ψήφοι δείχνουν πως η τακτική της στρουθοκαμήλου κάποια στιγμή αξιολογείται. Η κούζα πάει πολλές φορές στη βρύση. Κάποια στιγμή θα έσπαζε. Η Κύπρος, κράτος-μέλος της Ε.Ε. με πέντε ψήφους στο ΣτΕ!
Η συνέχεια στη Λευκωσία. Ο ειδικός αντιπρόσωπος του γ.γ. του ΟΗΕ στην Κύπρο, Κόλιν Στιούαρτ, μίλησε (29/9) τη γλώσσα της πραγματικότητας. Είπε πως «είμαι εξαιρετικά ανήσυχος ότι η επιλογή μιας αμοιβαία συμφωνημένης διευθέτησης του προβλήματος, με άλλα λόγια μια φόρμουλα για επανένωση του νησιού αποδεκτή και στις δύο πλευρές, ξεθωριάζει και δεν θα είναι διαθέσιμη για πολύ ακόμα».
Οι εξαιρετικά σοβαρές αυτές επισημάνεις δεν απέκτησαν θέση στον δημόσιο διάλογο. Άλλοι καιροί, άλλες προτεραιότητες, προέχουν οι συσπειρώσεις.
Μιλώντας στο Cyprus Forum ο Κόλιν Στιούαρτ σημείωσε, επίσης, πως «μεγαλύτερη εξάρτηση του βορρά από την Τουρκία, ειδικά οικονομική, σημαίνει απαραίτητα λιγότερη αλληλεξάρτηση μεταξύ των δύο πλευρών στο νησί. Και η αλληλεξάρτηση είναι η συγκολλητική ύλη που μπορεί να κρατήσει το νησί μαζί. Εάν συνεχιστούν οι υφιστάμενες τάσεις, η ιδέα μιας αμοιβαία συμφωνημένης λύσης θα καταστεί σύντομα μη βιώσιμη».
Ο Κ. Στιούαρτ άνοιξε θέματα: εξάρτηση, αλληλεξάρτηση, συγκολλητική ύλη, το νησί μαζί, υφιστάμενες τάσεις. Αυτά τα θέματα κανονικά οι Ε/κ πολιτικοί έπρεπε πρώτοι, και από καιρό, να είχαν συζητήσει και επεξεργαστεί. Αλλά, πρώτοι στα «μικρά» (Δένεια), σιωπηλοί στα «μεγάλα» (εξάρτηση, αλληλεξάρτηση). Αγέρωχοι στις εξαγγελίες (άρση του εμπάργκο), απόντες και σιωπηλοί στα μεγάλα και τα σημαντικά (μη συνομιλίες για πέντε χρόνια, Κυπριακό εκτός διεθνούς ατζέντας, «ξεθωριάζει μία φόρμουλα για επανένωση του νησιού αποδεκτή και στις δύο πλευρές»)!
