ΚΥΠΕ
Αισιοδοξία ότι θα κερδίσουν το στοίχημα της διαχείρισης των έκτακτων καταστάσεων που προκλήθηκαν λόγω της εξάπλωσης του κορωνοϊού, εκφράζουν στελέχη του Εθνικού Κέντρου Διαχείρισης Κρίσεων στο Υπουργείο Εξωτερικών. Το Κέντρο ενεργοποιήθηκε από την αρχή της κρίσης για να σηκώσει το βάρος του συντονισμού των διαφόρων υπηρεσιών, τμημάτων και πρεσβειών και να ανταποκριθεί σε χιλιάδες τηλεφωνήματα Κυπρίων πολιτών που βρέθηκαν εγκλωβισμένοι στο εξωτερικό, λόγω των πρόσφατων εξελίξεων.
Ο κορωνοϊός «είναι η μεγαλύτερη κρίση την οποία βιώνουμε», δήλωσε στο ΚΥΠΕ, που βρέθηκε στον χώρο του Εθνικού Κέντρου Διαχείρισης Κρίσεων, ο Συντονιστής του Πάρης Σαμούτης, κάνοντας λόγο για «μοναδικές στιγμές», ενώ εκτίμησε ότι η κατάσταση με τους εγκλωβισμένους στο εξωτερικό θα εκτονώνεται σταδιακά. Από την πλευρά του ο Διευθυντής Σένγκεν, Προξενικών Υποθέσεων και Διαχείρισης Κρίσεων στο ΥΠΕΞ, Δημήτρης Χατζηαργυρού, εξέφρασε την αισιοδοξία ότι «είναι ένα στοίχημα που μάλλον θα το κερδίσουμε».
Σύμφωνα με τον κ. Χατζηαργυρού, το Κέντρο είναι ανοικτό καθημερινά από τις 8 το πρωί μέχρι τα μεσάνυχτα, εργάζεται με δυο βάρδιες, και έχει δεχθεί πέραν των 1000 ίσως και 1500 τηλεφωνημάτων και 1600 ηλεκτρονικά μηνύματα. "Παίρνουμε πληροφόρηση συνεχώς από διάφορους πολίτες και μη, από διάφορα Υπουργεία, από τις διπλωματικές μας αποστολές", ανέφερε στο ΚΥΠΕ.
Εξάλλου, όπως είπε ο κ. Σαμούτης, εκδόθηκαν 1400 βεβαιώσεις, από διπλωματικές αποστολές και το κέντρο, για Κύπριους που επιθυμούσαν να επιστρέψουν στο νησί, με βάση τις εξαιρέσεις που περιλαμβάνονταν στο δεύτερο διάταγμα που εκδόθηκε.
Υπάρχουν επίσης και 50-60 Κύπριοι που βρίσκονται εγκλωβισμένοι λόγω της κατάστασης σε τρίτες χώρες, εκτός ΕΕ όπως, σύμφωνα με τον κ. Χατζηαργυρού στη Νέα Ζηλανδία, στην Αυστραλία, την Ινδία, τα ΗΑΕ. Μεταξύ άλλων, ο κ. Χατζηαργυρού αναφέρθηκε στο παράδειγμα 19 αθλητών οι οποίοι μετέβησαν για αγώνες και εγκλωβίστηκαν στην Ταΐλάνδη και για τους οποίους αναζητείται τρόπος επαναπατρισμού.
Σε ανάρτησή του στο Twitter, ο Υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Χριστοδουλίδης, εξήρε το έργο του Κέντρου και των στελεχών του ΥΠΕΞ, αναφέροντας: «Ένα μεγάλο ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ σε όλα τα μέλη του προσωπικού του Υπουργείου Εξωτερικών, στο Κέντρο και στις Διπλωματικές μας Αποστολές, που εργάζονται νυχθημερόν για την επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι συμπατριώτες μας στο εξωτερικό».
Ο κ. Χατζηαργυρού είπε πως «πριν ένα με ενάμισι μήνα όταν αρχίσαμε και παρακολουθούσαμε την υπόθεση του κορωνοϊού. Άρχισαν και έρχονταν στο Κέντρο κυρίως από τις διπλωματικές μας αποστολές διάφορες εκθέσεις ως προς το πού βρίσκεται το θέμα και αρχίσαμε καταγραφή της κατάστασης όπως ήταν παγκόσμια».
Επεσήμανε πως στην παρούσα φάση, στην οποία ο κορωνοϊός κτύπησε και την πόρτα της Κύπρου, ενεργοποιήθηκε αμέσως το Εθνικό Κέντρο Διαχείρισης Κρίσεων, το οποίο στελεχώθηκε από λειτουργούς του Υπουργείου Εξωτερικών, όπως επίσης και λειτουργούς από άλλες υπηρεσίες όπως την Εθνική Φρουρά, την Αστυνομία, το Υπουργείο Εσωτερικών, το Υπουργείο Υγείας και το Υπουργείο Μεταφορών. «Έχουμε δυο βάρδιες καθημερινά από την περασμένη Κυριακή οι οποίες δουλεύουν από τις 8 το πρωί μέχρι τα μεσάνυχτα», ανέφερε.
Μετά την έκδοση διαταγμάτων της Κυβέρνησης υπάρχει διαρκής συντονισμός με τις υπηρεσίες και τα εμπλεκόμενα Υπουργεία, ενώ το Υπουργείο Εξωτερικών έχει συγκαλέσει από την αρχή της εβδομάδας πέντε ή έξι συσκέψεις, για να δούμε πώς εξελίσσεται η κατάσταση, πρόσθεσε.
Ο κ. Χατζηαργυρού ανέφερε επίσης ότι από την αρχή της κρίσης, το προσωπικό όλων των Διευθύνσεων του ΥΠΕΞ τέθηκε στη διάθεση του Τμήματος Διαχείρισης Κρίσεων. Έχουμε πάρει με τη στήριξη του Γενικού Διευθυντή και του Υπουργού από όλες τις Διευθύνσεις, άτομα τα οποία εν μια νυκτί έγιναν τηλεφωνητές, ψυχολόγοι κοκ, ανέφερε.
«Όλοι οι λειτουργοί του Υπουργείου Εξωτερικών ανεξαρτήτως βαθμού δούλεψαν σαν μια ομάδα» είπε από την πλευρά του ο κ. Σαμούτης, συγχαίροντας παράλληλα τους εκπροσώπους των διαφόρων Υπουργείων και Υπηρεσιών που στελεχώνουν το Κέντρο.
Σημείωσε πως σε ό,τι αφορά το Υπουργείο Εξωτερικών κινητοποιήθηκαν 30-40 λειτουργοί για τη στελέχωση του Κέντρου, οι οποίοι εργάζονται σε βάρδιες, αριθμός που αντιστοιχεί περίπου στο ένα τρίτο του ανθρώπινου δυναμικού του ΥΠΕΞ.
Ο κ. Σαμούτης είπε πως το θέμα που υπήρχε ήταν κυρίως με τους Κύπριους που βρίσκονταν στο Ηνωμένο Βασίλειο γιατί δεν υπήρχαν πτήσεις. «Από την Ελλάδα βρήκαν τρόπο να επιστρέψουν», σημείωσε. «Υπάρχει και κόσμος που χρειάζεται βοήθεια, υπάρχουν και οι φοιτητές μας. Δόθηκαν οδηγίες στις πρεσβείες να στηρίξουν και οικονομικά αφού εξετάσουν τα αιτήματα των Κυπρίων που θα μείνουν στο εξωτερικό. Έχει άτομα τα οποία εγκλωβίστηκαν μακριά, έξω από την Ευρώπη σε τρίτες χώρες και δεν μπορούν να έλθουν», ανέφερε.
Ερωτηθείς αν παλαιότερες κρίσεις που είχαν να αντιμετωπίσουν τους έχουν προετοιμάσει για μια κρίση τέτοιου μεγέθους, ο κ. Σαμούτης είπε πως είχαν χρόνο να προετοιμαστούν βλέποντας ότι έρχεται η επιδημία.
«Εμείς από την αρχή είδαμε αυτό το πράγμα να έρχεται. Ήταν κάτι το οποίο φάνηκε από τη στιγμή που δεν ελεγχόταν και είχαμε και τις πρώτες διαρροές κρουσμάτων στην Ιαπωνία, στην Κορέα κτλ είπαμε ότι είναι σοβαρό και κάτι πρέπει να γίνει. Και το Υπουργείο Εξωτερικών που έχει την ευθύνη να παρακολουθεί την κατάσταση στο εξωτερικό εξέδωσε τις πρώτες ταξιδιωτικές οδηγίες», ανέφερε.
«Χρησιμοποιήσαμε τους μηχανισμούς μας. Υπάρχουν οι ομάδες, υπάρχουν οι υπηρεσίες που συνεργάζονται μεταξύ τους, μας βοήθησαν οι ασκήσεις που κάνουμε κάθε χρόνο», όπως η άσκηση «Αργοναύτης», στο επίκεντρο της οποίας είναι η εκκένωση αμάχων, είπε, για να προσθέσει ότι «αυτή τη στιγμή γίνεται μια μικρή εκκένωση Κυπρίων προς την Κύπρο».
Πρόσθεσε πως υπάρχουν σχέδια έκτακτης ανάγκης ένα από τα οποία είναι αυτό για τις επιδημίες. «Το Υπουργείο Υγείας έχει να ελέγξει ολόκληρο το κράτος με τους περιορισμούς, με τα διατάγματα και όλα αυτά. Το Υπουργείο Εξωτερικών ήταν από την αρχή δίπλα τους. Έχουμε την εμπειρογνωμοσύνη και μπορούσαμε να σταθούμε από την αρχή δίπλα τους για να συμπορευτούμε», ανέφερε.
Υπογράμμισε πως υπάρχει ανάγκη οι υπηρεσίες να συνεργάζονται μεταξύ τους, αλλά και με ιδιωτικούς φορείς όπως η Hermes και τα λιμάνια, για να συμπληρώσει ότι «υπήρξε όντως συνεργασία».
Ο κ. Σαμούτης αναφέρθηκε και στο Συντονιστικό Κέντρο «Ζήνων» του ΚΣΕΔ Λάρνακα,ς λέγοντας ότι υπάρχει συνεργασία και επικοινωνία σε όλα τα επίπεδα, από τον Διοικητή και τους λειτουργούς μέχρι τον Υπουργό Μεταφορών, ενώ και ο κ. Χατζηαργυρού έκανε λόγο για αγαστή συνεργασία.
Είπε ακόμη πως όταν τέθηκαν οι περιορισμοί έγιναν πάρα πολύ δύσκολα τα πράγματα. «Εκεί υπήρξε μια στοίβα με ερωτηματικά για το τί δικαιούται κάποιος» και κάθε υπόθεση έπρεπε να επιλύεται ξεχωριστά, συνέχισε. Όλες οι υπηρεσίες ήταν απαραίτητες και είχαμε τη δυνατότητα να ζητήσουμε τη συνδρομή τους, είπε ,για να προσθέσει πως «εννοείται ότι υπήρξαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν προβλήματα».
Μεταξύ των προκλήσεων που κλήθηκε να διαχειριστεί το Κέντρο στην παρούσα κρίση είναι και θέματα που άπτονται των Βρετανικών Βάσεων, αλλά και των οδοφραγμάτων, με τον κ. Σαμούτη να λέει ότι αυτό είναι ένα ακόμη στοιχείο που αποδεικνύει τη σημασία του να στεγάζεται το Εθνικό Κέντρο στο Υπουργείο Εξωτερικών, με τις διάφορες Διευθύνσεις του, όπως η Διεύθυνση Κυπριακού.
Σε ό,τι αφορά τις Βάσεις, είπε ότι αξιολογήθηκαν διάφορα θέματα σε σχέση με την εφαρμογή των μέτρων για τον κορωνοϊό, που επηρεάζουν και τους Κύπριους πολίτες που εργάζονται εκεί. Και σε αυτό το θέμα χρειάστηκε να αναλωθεί χρόνος και να γίνουν διάφορες παραστάσεις, είπε ο κ. Σαμούτης.
Σε σχέση με τον ρόλο της ΕΕ, επεσήμανε ότι γίνονται σχεδόν καθημερινές τηλεδιασκέψεις με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας, αναζητώντας τρόπους για τον επαναπατρισμό Ευρωπαίων υπηκόων από τρίτες χώρες.
Μέσω του μηχανισμού, οι ενδιαφερόμενες χώρες υποβάλλουν αίτημα για να λάβουν χρηματοδότηση έως και 75% από την Κομισιόν για ναύλωση αεροσκαφών. Σύμφωνα με τον κ. Σαμούτη, μεγάλα κράτη μέλη αναμένεται να δρομολογήσουν τέτοια αεροσκάφη που θα επαναπατρίσουν τους πολίτες διαφόρων κρατών μελών, μεταφέροντας τους σε προορισμούς «όπως ένα λεωφορείο». Από τη διαδικασία αυτή αναμένεται να επωφεληθούν και Κύπριοι που έχουν εγκλωβιστεί σε τρίτες χώρες, με το Κέντρο Διαχείρισης Κρίσεων να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις.
Από την πλευρά του, ο κ. Χατζηαργυρού αναφέρθηκε στο «ΟΙΚΑΔΕ», το ηλεκτρονικό σύστημα στο οποίο μπορούν να εγγραφούν Κύπριοι που ταξιδεύουν ή διαμένουν στο εξωτερικό. Στην αρχή της κρίσης ήταν εγγεγραμμένοι 20 ταξιδιώτες, ενώ σήμερα έχουν φτάσει στους 650, είπε και πρόσθεσε ότι από το σύστημα αυτό αντλούνται στοιχεία, τα οποία μπορεί να χρησιμεύσουν σε περίπτωση που χρειαστεί να γίνει κάποια επιχείρηση εκκένωσης.
Ερωτηθείς για τα διδάγματα που προκύπτουν από την διαχείριση της κρίσης που προκαλεί η πανδημία του κορωνοϊού, ο κ. Σαμούτης είπε ότι πάντοτε υπάρχει χώρος βελτίωσης για τους υφιστάμενους μηχανισμούς, και έφερε ως παράδειγμα την ιδέα για μια μόνιμη εγκατάσταση για το Εθνικό Κέντρο Διαχείρισης Κρίσεων.
Ανέφερε ότι τα προηγούμενα χρόνια έχουν γίνει ενέργειες ώστε να εξοπλιστεί το Κέντρο με τον απαιτούμενο εξοπλισμό. Μετά από αυτή την κρίση, συνέχισε, έχει έρθει η ώρα να αναβαθμιστεί το Κέντρο σε ένα άλλο επίπεδο, για παράδειγμα μέσα από τη στελέχωσή του με προσωπικό από διάφορες υπηρεσίες, ακόμη και σε μόνιμη σύνθεση και με τη δημιουργία ξεχωριστού τηλεφωνικού κέντρου.
Λειτουργοί ΥΠΕΞ και Υπ. Υγείας που εργάζονται στο Κέντρο
Ο λειτουργός στο Τμήμα Πολυμερών Σχέσεων και Διεθνών Οργανισμών του Υπουργείου Εξωτερικών, Νίκος Αργυρίδης, ο οποίος εργάζεται αυτή τη στιγμή στο Κέντρο, είπε πως το περασμένο Σάββατο χρειάστηκε να επανδρωθεί το Κέντρο και από τότε απάντησε εκατοντάδες τηλεφωνήματα.
«Την Κυριακή μετά το καινούργιο διάγγελμα υπήρξε σημαντικός αριθμός τηλεφωνημάτων από τουρίστες που είχαν εγκλωβιστεί, από φοιτητές, από συγγενείς τους. Προσπαθούσαμε να ενημερώσουμε τον κόσμο για το τί ισχύει, να τους προσφέρουμε όσο το δυνατό πιο επικαιροποιημένη ενημέρωση γιατί συνέχεια τα δεδομένα μεταβάλλονται, και όταν την Τρίτη ανακοινώθηκε ότι μπορούν χωρίς το ιατρικό πιστοποιητικό να έρχονται κάποιοι που είχαν πάει για ολιγοήμερες διακοπές, ή για ιατρικούς λόγους μετά αρχίσαμε να τους βοηθούμε και σε σχέση με τα πιστοποιητικά που τους επιτρέπουν και χωρίς την ιατρική βεβαίωση ότι δεν έχουν κορωνοϊό να επιστρέψουν», ανέφερε.
«Ο κόσμος ανησυχεί. Υπήρχαν άνθρωποι, κυρίως γονείς, οι οποίοι ξέφυγαν λίγο από τα όρια λόγω της ανησυχίας τους για τα παιδιά τους. Ακόμα υπάρχουν. Κυρίως οι γονείς των φοιτητών ανησυχούν πάρα πολύ. Υπάρχει άγχος, ανησυχία, υπάρχει κόσμος που είναι απελπισμένος. Οι γονείς των φοιτητών ανησυχούν πιο πολύ από τους ίδιους τους φοιτητές. Είναι μια δύσκολη κατάσταση. Απαιτείται ψυχραιμία και να ακολουθούνται οι οδηγίες ούτως ώστε να ξεπεράσουμε αυτό τον σκόπελο. Προσπαθούμε να ενθαρρύνουμε τον κόσμο, τους δίδουμε τα δεδομένα», είπε.
Η Λειτουργός Υγειονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας, Αναστασία Ζαχαριάδου, εργάζεται στο Κέντρο, λειτουργώντας ως σύνδεσμος με το Υπουργείο της. Όπως είπε, η ίδια δεν έχει ξαναζήσει παρόμοια εμπειρία στο παρελθόν. «Αισθάνομαι ότι θέλω να βοηθήσω, ζω τον παλμό της όλης κατάστασης», ανέφερε.
Είπε ότι συνδράμει τους συναδέλφους της στο Κέντρο, καθώς ο όγκος εργασίας είναι τεράστιος, ενώ αποτείνεται στους προϊσταμένους της για απαντήσεις στα διάφορα προβλήματα που τυγχάνουν χειρισμού. Αν και απεύχεται να ξανασυμβεί μια παρόμοια κρίση, λέει ότι η εμπειρία θα της φανεί χρήσιμη και στο μέλλον.
