ΚΥΠΕ
Κυκλοφόρησαν ως επίσημα έγγραφα της Γενικής Συνέλευσης και του Συμβουλίου Ασφαλείας του Διεθνούς Οργανισμού, δύο επιστολές του μονίμου αντιπροσώπου της Κύπρου, πρέσβη Ανδρέα Μαυρογιάννη, προς τον ΓΓ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες.
Η πρώτη – ημερομηνίας 24 Απριλίου 2020 – απαντά στις επιστολές του Μονίμου Αντιπροσώπου της Τουρκίας, ημερομηνίας 27 Φεβρουαρίου και 18 Μαρτίου, μέσω των οποίων επιχειρήθηκε η έμμεση κατάθεση στον ΟΗΕ του κειμένου της τουρκο-λιβυκής Συμφωνίας και του αντίστοιχου χάρτη με την παράνομη οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών.
Στη δεύτερη επιστολή – ημερομηνίας 30 Απριλίου 2020 – ο πρέσβης Ανδρέας Μαυρογιάννης καταγγέλλει τις νέες παράνομες γεωτρήσεις που επιχειρεί η Τουρκία εντός της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας της Κύπρου.
ΤΟΥΡΚΟ-ΛΙΒΥΚΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ
Στην επιστολή της 24ης Απριλίου, ο Κύπριος μόνιμος αντιπρόσωπος παραπέμπει σε παλαιότερες επιστολές του προς τον ΓΓ του ΟΗΕ. Στην επιστολή της 2Οης Ιανουαρίου, ο κ. Μαυρογιάννης αποδείκνυε – μεταξύ άλλων - ότι η υποβολή γεωγραφικών συντεταγμένων από την Τουρκία δεν έχει νομική βάση και βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση προς το διεθνές δίκαιο, εθιμικό και συμβατικό. Και στην επιστολή ημερομηνίας 5 Δεκεμβρίου, όπου ανέφερε ότι η Κυπριακή Κυβέρνηση καταδικάζει την υπογραφή του «Μνημονίου Συνεννόησης μεταξύ της Κυβέρνησης της Τουρκίας και της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας της Λιβύης».
Στην επιστολή της 24ης Απριλίου, ο Κύπριος Μόνιμος Αντιπρόσωπος σημειώνει ότι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, παραβιάζει τα νομικά δικαιώματα στις θαλάσσιες ζώνες άλλων παράκτιων κρατών της Ανατολικής Μεσογείου. Οι ισχυρισμοί της Τουρκίας ότι τα νησιά δεν έχουν δικαίωμα θαλάσσιων ζωνών όπως έχουν οι ηπειρωτικές περιοχές, δεν ευσταθούν γιατί είναι αντίθετοι προς το διεθνές δίκαιο περιλαμβανομένου του άρθρου 121 (2) της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS).
Με την ίδια προσέγγιση, η Τουρκία προσπαθεί να οριοθετήσει τις θαλάσσιες ζώνες με άλλα κράτη με παρακείμενες ή έναντι ακτές με βάση τη μέση γραμμή, σαν να έχουν «σβηστεί» πλήρως από τον χάρτη τα υπάρχοντα νησιά. Το άρθρο 121 (2) της Σύμβασης του ΟΗΕ, προσθέτει, προβλέπει ρητά το δικαίωμα των νησιών σε πλήρεις θαλάσσιες ζώνες, Χωρική Θάλασσα, Συνορεύουσα Ζώνη, Αποκλειστική Ζώνη και Υφαλοκρηπίδα. Aυτή η διάταξη αποτελεί κανόνα του εθιμικού δικαίου και, ως εκ τούτου, τυγχάνει εφαρμογής και είναι υποχρεωτικό και έναντι κρατών που δεν είναι συμβαλλόμενα μέρη στην Σύμβαση, όπως η Τουρκία και η Λιβύη.
Ο κ. Μαυρογιάννης, εκφράζει την έκπληξη του με την ευκολία που η Τουρκία επιλέγει να βασίσει τις θέσεις της με «επιλεκτικό» τρόπο, στις διατάξεις του διεθνούς δικαίου και σε συγκεκριμένα άρθρα της Σύμβασης ως κανόνες του εθιμικού διεθνούς δικαίου, εκδηλώνοντας για άλλη μια φορά την κυνική και αντιφατική στάση της έναντι στις καθιερωμένες αρχές του διεθνούς δικαίου. Καλεί παράλληλα τον Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών να καταδικάσει τις ύπουλες προσπάθειες της Τουρκίας που αγνοεί το διεθνές δίκαιο και διαμορφώνει τη γεωγραφία.
Ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος τονίζει ότι οι αναφορές της Τουρκίας στα παραρτήματα του προαναφερθέντος μνημονίου συνεννόησης και της επιστολής της ημερομηνίας 18 Μαρτίου, που απεικονίζουν την Κύπρο ως ένα διαιρεμένο νησί με ονόματα «τδβκ» και «Ελληνοκυπριακή Διοίκηση της Νότιας Κύπρου» είναι σε αντίθεση με το ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ 541 (1983) και 550 (1984). Η Κυπριακή Κυβέρνηση, συνεχίζει, αποτελεί τη μόνη νόμιμη αναγνωρισμένη κυβέρνηση στο νησί, και θα συνεχίσει να προστατεύει όλα τα δικαιώματα και τα νόμιμα συμφέροντα της Κύπρου σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, σε ολόκληρη την επικράτεια της, το θαλάσσιο και εναέριο χώρο της συμπεριλαμβανομένων και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της υφαλοκρηπίδας της.
O κ. Μαυρογιάννης υπογραμμίζει επίσης, ότι οι συνεχιζόμενες παράνομες γεωτρήσεις και σεισμικές έρευνες στις θαλάσσιες ζώνες της Κύπρου, παραβιάζουν την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου, τόσο εντός μιας θαλάσσιας περιοχής την οποία παρανόμως διεκδικεί, όσο και εντός των υπόλοιπων θαλάσσιων ζωνών της Κύπρου, ενεργώντας «για λογαριασμό» της παράνομης αποσχιστικής οντότητας που εγκαθίδρυσε η ίδια η Τουρκία στο βορρά. Η «τδβκ» δεν είναι έγκυρη στη βάση του διεθνούς δικαίου και δεν μπορεί να έχει τα δικαιώματα του παράκτιου κράτους στην Κύπρο, ούτε υπάρχει οποιαδήποτε νομική βάση για τη διενέργεια γεωτρήσεων σε σχέση με τους φυσικούς πόρους της Κύπρου.
Υπενθυμίζει επίσης, ότι η Κυπριακή Δημοκρατία κήρυξε την ΑΟΖ της το 2004 και έχει εγγενή δικαιώματα επί της υφαλοκρηπίδας του νησιού. Τα εξωτερικά όρια και των δύο ζωνών καθορίζονται με βάση τη μέση γραμμή μεταξύ των ακτών της Κύπρου και των απέναντι κρατών, όπως η Αίγυπτος, ο Λίβανος και το Ισραήλ και έχουν συμφωνηθεί στις αντίστοιχες διμερείς συμφωνίες οριοθέτησης, που είναι συμφωνίες μεταξύ των μονίμων αρμοδίων χωρών, όπως προβλέπει το διεθνές δίκαιο.
Καταλήγοντας, ο πρέσβης Ανδρέας Μαυρογιάννης επισημαίνει ότι η Τουρκία συνεχίζει να επιμένει ότι οι ενέργειες της είναι σύμφωνες με το διεθνές δίκαιο. Ωστόσο, υπογραμμίζει την άρνηση της Τουρκίας όχι μόνο να διαπραγματευτεί με την Κυπριακή Δημοκρατία αλλά και να δεχθεί την πρόταση να συνάψει μια ειδική συμφωνία για την αντιμετώπιση της θαλάσσιας οριοθέτησης μεταξύ των ακτών της Κύπρου και της Τουρκίας, από το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑ ΤΟΥΡΚΙΚΩΝ ΓΕΩΤΡΗΣΕΩΝ
Στην επιστολή του με ημερομηνία 30 Απριλίου, ο πρέσβης Ανδρέας Μαυρογιάννης διαμαρτύρεται για τις νέες παράνομες γεωτρήσεις που θα αναλάβει η Τουρκία στην αποκλειστική οικονομική ζώνη και στην ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα της Κύπρου, περιοχές στις οποίες η Κύπρος έχει εγγενώς και νομίμως αποκλειστικά κυρίαρχα δικαιώματα. Σημειώνει ότι η νέα γεώτρηση είναι προγραμματισμένη να ξεκινήσει λίγες μόνο ημέρες μετά την ολοκλήρωση της προηγούμενης παρόμοιας επιχείρησης από την τουρκική εξέδρα γεώτρησης Yavuz και θα είναι η έκτη σε λιγότερο από ένα χρόνο.
«Αναμένεται να λάβει χώρα 51 ναυτικά μίλια νοτιοδυτικά των ακτών της Κύπρου και 154 ναυτικά μίλια από την πλησιέστερη τουρκική ακτή», αναφέρει ο Κύπριος πρέσβης, παραπέμποντας σε χάρτη που επισυνάπτεται στην επιστολή, τονίζοντας ότι το μέρος είναι «βαθιά στην καρδιά μιας περιοχής που ανακηρύχθηκε από την κυβέρνησή μου ως αποκλειστική οικονομική ζώνη, σύμφωνα με την καθιερωμένη πρακτική και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, και της οποίας τα εξωτερικά όρια καθορίστηκαν στη συνέχεια σε συμφωνία με την Αραβική Δημοκρατία της Αιγύπτου, το μόνο γειτονικό κράτος με το οποίο η Κύπρος έχει αντίθετες ακτές σε αυτήν την περιοχή».
Καταθέτοντας νέο χάρτη ως παράρτημα της επιστολής, δείχνει αναλυτικά που έχουν πραγματοποιηθεί χωρίς διακοπή τους τελευταίους 12 μήνες – από τις 4 Μαΐου 2019 - οι παράνομες επιχειρήσεις της Τουρκίας σε διάφορα μέρη των θαλάσσιων ζωνών της Κύπρου.
«Η Τουρκία δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι έχει οποιοδήποτε έννομο συμφέρον στις θαλάσσιες περιοχές όπου υποβάλλει αξιώσεις, είτε για την ίδια είτε για λογαριασμό άλλων. Η επίκληση των δικαιωμάτων των Τουρκοκυπρίων για τις ενέργειες της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο είναι μια βολική εργαλειοποίηση οργάνωση της τουρκοκυπριακής κοινότητας από την Τουρκία για την επίτευξη των ίδιων σκοπών με διαφορετικά μέσα και δεν πρέπει να ξεγελάσει κανέναν. Αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι υπάρχει ένα μόνο Κυπριακό Κράτος, η Κυπριακή Δημοκρατία, το οποίο είναι το μοναδικό αντικείμενο του διεθνούς δικαίου στο νησί και έχει κυριαρχία σε ολόκληρο το νησί της Κύπρου και όλα τα δικαιώματα που είναι σημαντικά για την κυριαρχία του».
Ο πρέσβης Ανδρέας Μαυρογιάννης τονίζει στην επιστολή του προς τον ΓΓ ότι οι ενέργειες της Τουρκίας αποτελούν άμεση παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων και δικαιοδοσίας της Κύπρου βάσει του διεθνούς δικαίου, τόσο του εθιμικού διεθνούς δικαίου όσο και της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Επιπλέον, η χρήση από ένα κράτος μέλος της ισχύος του, προκειμένου να σφετεριστεί την κυριαρχία ενός άλλου κράτους μέλους και να αποτρέψει την άσκηση των κυριαρχικών του δικαιωμάτων, αποτελεί άμεση παραβίαση του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.
«Γνωρίζοντας την έλλειψη νομικής βάσης για τις ιμπεριαλιστικές φιλοδοξίες της, η Τουρκία προσπαθεί να δημιουργήσει τετελεσμένα γεγονότα προκειμένου να επιβάλει μια πραγματικότητα που ενσαρκώνει τις πιο ακραίες απαιτήσεις της. Παραβλέποντας τις προσπάθειες των Ηνωμένων Εθνών να μειώσουν τις συγκρούσεις μέσω παγκόσμιας κατάπαυσης του πυρός εν μέσω σοβαρής παγκόσμιας κρίσης υγείας, η Τουρκία επιλέγει να κλιμακώσει τις εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο για άλλη μια φορά, σύμφωνα με τους άξονες της μακροχρόνιας πολιτικής της: επεκτατισμό περιφερειακή ηγεμονία, άρνηση και σφετερισμό των δικαιωμάτων άλλων κρατών στην περιοχή και νομικό και γεωγραφικό ρεβιζιονισμό».
Ο Κύπριος μόνιμος αντιπρόσωπος καταγγέλλει ακόμη την συνεχιζόμενη στρατικοποίηση από μέρους της Τουρκίας του θαλάσσιου χώρου γύρω από την Κύπρο και την διεξαγωγή παρανόμων σεισμικών ερευνών στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της Κύπρου. Εκτός από τα τουρκικά ναυτικά πλοία και τα μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα που συνοδεύουν τα τουρκικά τρυπάνια, οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις πραγματοποιούν στρατιωτικές ασκήσεις στον θαλάσσιο χώρο της Κύπρου σε καθημερινή βάση. Κι αυτό επιπλέον από τις συνεχείς παραβιάσεις του κυρίαρχου εναέριου και του FIR από την Τουρκία, τις αυξημένες παραβιάσεις από τις τουρκικές δυνάμεις του στρατιωτικού status quo επί του εδάφους κα, φυσικά, της συνεχιζόμενης στρατιωτικής κατοχής στο βόρειο τμήμα της Κύπρου από την εισβολή της Τουρκίας το 1974.
Ολοκληρώνοντας την επιστολή του, ο πρέσβης Ανδρέας Μαυρογιάννης υπογραμμίζει ότι η κυπριακή κυβέρνηση θα συνεχίσει να ασκεί και να υπερασπίζεται αυτά τα δικαιώματα με κάθε μέσο που διαθέτει και καλεί όλα τα κράτη μέλη και όλα τα όργανα των Ηνωμένων Εθνών που φέρουν την ευθύνη για την τήρηση του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας για την εκπλήρωση της ευθύνης τους. «Η πλήρης παραβίαση, από ένα κράτος μέλος, των καθιερωμένων κανόνων που πρέπει να διέπουν τις διεθνείς σχέσεις απειλεί την ίδια την πολυμέρεια και την επικράτηση μιας βασισμένης σε κανόνες διεθνούς τάξης, αντί μιας προσανατολισμένης στην ισχύ», καταλήγει.
