Kathimerini.gr
Ενα εξαιρετικό ιστορικό ντοκουμέντο, μια μεγάλη τοιχογραφία του 1ου αιώνα π.Χ. που ρίχνει φως στα διονυσιακά μυστήρια κατά τη ρωμαϊκή αρχαιότητα, ήρθε στο φως χάρη στη σκαπάνη των Ιταλών αρχαιολόγων. Η επανέναρξη των ανασκαφών στη λεγόμενη Περιφέρεια IX της Πομπηίας –μία από τις εννέα συνοικίες στις οποίες υποδιαιρείται ο αρχαιολογικός χώρος– αποκάλυψε μια ζωφόρο σχεδόν φυσικού μεγέθους, γνωστή ως «μεγαλογραφία» σε μια ευρύχωρη αίθουσα δεξιώσεων. Η μεγαλογραφία διατρέχει τις τρεις πλευρές του δωματίου, ενώ η τέταρτη πλευρά του οδηγεί στον κήπο.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Πομπηίας, η ζωφόρος απεικονίζει την πομπή του Διονύσου: Βάκχες και βακχίδες απεικονίζονται ως χορευτές, αλλά και ως άγριοι κυνηγοί με σφαγμένα ζώα στους ώμους τους ή κρατώντας ένα σπαθί και τα σπλάχνα ενός ζώου, νεαροί Σάτυροι της μυθολογίας παίζουν αυλούς, ενώ άλλοι κάνουν σπονδές με κρασί σε ακροβατικές στάσεις. Στο κέντρο της σύνθεσης υπάρχει μια γυναίκα με έναν γέροντα Σειληνό που κρατάει μια δάδα, μια θνητή γυναίκα που, εν μέσω του νυχτερινού τελετουργικού, φαίνεται ότι πρόκειται να μυηθεί στα μυστήρια του Διονύσου. Ας θυμίσουμε ότι ο θεός Διόνυσος ήταν αρχικά ένας χθόνιος θεός του κυνηγιού και της αγροτικής ζωής, ένας θεός της φύσης και της βλάστησης, που εξασφάλιζε καλές σοδειές. Με το πέρασμα του χρόνου και ειδικά κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους, η μυστικιστική λατρεία του Ορφέα συνδέθηκε με αυτή του Διονύσου, οι δύο μύθοι συγχωνεύθηκαν και ο Διόνυσος έγινε ο θεός μυσταγωγός προς την αθανασία και την αναγέννηση.
Μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια της εξαιρετικά διατηρημένης ζωφόρου που ήρθε στο φως αποτελεί το γεγονός ότι όλες οι μορφές της απεικονίζονται σε βάθρα, σαν να ήταν αγάλματα, ενώ, ταυτόχρονα, οι κινήσεις, η χροιά του δέρματος και τα ρούχα των εικονιζομένων κάνουν την ακολουθία του Διονύσου να φαίνεται γεμάτη ζωή. Οι αρχαιολόγοι έχουν ονομάσει την κατοικία με τη ζωφόρο Casa del Tiaso (Οίκος του Θιάσου), μια αναφορά στη διονυσιακή πομπή, τον θίασο, από όπου αντλεί την καταγωγή του το αρχαιοελληνικό δράμα. Κατά την αρχαιότητα, υπήρχαν αρκετές λατρείες στις οποίες είχαν πρόσβαση μόνον οι μυημένοι. Αυτήν ακριβώς την τελετουργία μύησης εκτελούν οι ακόλουθοι του θεού στη ζωφόρο της Casa del Tiaso.
Το μοναδικό στο είδος του εύρημα έρχεται για να συμπληρώσει τις γνώσεις μας για το τελετουργικό των βακχικών τελετών έναν αιώνα μετά την ανακάλυψη στην Πομπηία της τοιχογραφίας στη Βίλα των Μυστηρίων. Η διονυσιακή σκηνή στον Οίκο του Θιάσου θα παρουσιάζεται στο κοινό στο πλαίσιο των ξεναγήσεων στους χώρους των ανασκαφών.
«Αυτές οι τοιχογραφίες έχουν μια σημαντική θρησκευτική σημασία, αν και σχεδιάστηκαν για να διακοσμήσουν αίθουσες για γιορτές και εκδηλώσεις», εξηγεί ο διευθυντής του Αρχαιολογικού Πάρκου της Πομπηίας, Γκάμπριελ Ζαχτρίγκελ, σε δηλώσεις του, προσθέτοντας ακόμη ότι «μπορούμε να διακρίνουμε τα σημάδια μιας θρησκευτικής κρίσης που επηρέαζε τον αρχαίο κόσμο».
