ΚΥΠΕ
Η εντατικοποίηση των παραβιάσεων από τουρκικά στρατιωτικά αεροσκάφη και drones στο FIR Λευκωσίας και στον εθνικό εναέριο χώρο της Κυπριακής Δημοκρατίας και το γεγονός ότι τον Ιούνιο του 2022 η Τουρκία χαρακτήρισε παράνομα το αεροδρόμιο της Τύμπου ως εσωτερικό αεροδρόμιο, καταδεικνύει εντονότερα την επιθετική και παράνομη συμπεριφορά της Τουρκίας προς την Κυπριακή Δημοκρατία, κράτος μέλος της ΕΕ, τόνισε ο Υπουργός Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων Γιάννης Καρούσος, σε ομιλία του το απόγευμα της Τρίτης σε συνέδριο του Μεσογειακού Ιδρύματος Ασφάλειας Πτήσεων (FSF – MED), στη Λευκωσία.
Ταυτόχρονα, ο κ. Καρούσος διαβεβαίωσε ότι η αεροπορική συνδεσιμότητα της Κύπρου αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα, ενώ τόνισε πως με την απελευθέρωση της αγοράς υπηρεσιών εδάφους στα αεροδρόμια και την εφαρμογή νέων κινήτρων ύψους €165 εκατομμυρίων για την περίοδο 2023 - 2027, αναμένουμε ότι η επιβατική κίνηση θα αυξηθεί κατά 52% έως το 2027 (από 9,1 εκατομμύρια σε 13,7 εκατομμύρια).
Εξάλλου, σε ομιλία του, ο πρώην Γενικός Γραμματέας του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO) Ρέιμοντ Μπέντζαμιν εξέφρασε την ανάγκη τα διεθνή και ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα να καταβάλουν νέες προσπάθειες για εξεύρεση λύσης σε σχέση με το γεγονός ότι δεν υπάρχει επικοινωνία μεταξύ των Κέντρων Ελέγχου Άγκυρας και Λευκωσίας, λόγω του ότι η Τουρκία δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία.
Συγκεκριμένα, στην ομιλία του, την οποία ανέγνωσε ο Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Γιάννης Νικολαϊδης, ο κ. Καρούσος είπε ότι από το 1974 μέχρι σήμερα, η Τουρκία παραβιάζει όλες τις Διεθνείς Συμφωνίες και τις υποχρεώσεις της που απορρέουν από αυτές, στις οποίες συμβαλλόμενο μέρος είναι και η Κυπριακή Δημοκρατία (π.χ. Συμφωνία αεροπορικής διέλευσης), απαγορεύοντας πτήσεις πάνω από τουρκικό έδαφος από αερομεταφορείς που έχουν άδεια στην Κυπριακή Δημοκρατία, με αποτέλεσμα την αναγκαστική αλλαγή δρομολογίων πολύ μεγαλύτερων αποστάσεων πτήσεων, ιδίως για βόρειους προορισμούς και ως εκ τούτου οδηγεί σε υψηλότερο λειτουργικό κόστος για τους κυπριακούς αερομεταφορείς σε σύγκριση με τους ανταγωνιστές τους.
«Οι κυπριακές αερομεταφορείς, όπως και άλλοι αερομεταφορείς που είναι εγκατεστημένοι σε οποιοδήποτε άλλο κράτος μέλος, έχουν το δικαίωμα σε άνευ διακρίσεων πρόσβαση στις αεροπορικές γραμμές σύμφωνα με την αρχή του ‘προσδιορισμού ΕΕ’ , όπως ορίζεται από το δίκαιο της ΕΕ», υπογράμμισε.
Επιπλέον, ανέφερε ότι η Τουρκία αρνείται να εφαρμόσει τις διατάξεις της Σύμβασης του Σικάγου του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας (Σύμβαση ICAO του Σικάγου), στην οποία η Τουρκία είναι συμβαλλόμενο μέρος, και συγκεκριμένα του Παραρτήματος 11.
Ο Υπουργός Μεταφορών διαβεβαίωσε ότι το Υπουργείο προωθεί διάφορες πολιτικές που θα βοηθήσουν «να οικοδομήσουμε ισχυρά θεμέλια στον τομέα των αεροπορικών μεταφορών».
«Αναγνωρίζουμε ότι πρέπει να συνεχίσουμε να βελτιώνουμε τις υπηρεσίες μας και να σχεδιάζουμε ένα εναλλακτικό τουριστικό προϊόν που θα ξεχωρίζει μεταξύ άλλων», τόνισε και σημείωσε πως «εργαζόμαστε για να εξασφαλίσουμε ένα ελκυστικό περιβάλλον για τις αεροπορικές εταιρείες ώστε να συμπεριλάβουν την Κύπρο στο πρόγραμμά τους και να αυξήσουν την αεροπορική συνδεσιμότητα της Κύπρου», αλλά και «για τη διασφάλιση της μέγιστης ασφάλειας».
Παρά τους οικονομικούς περιορισμούς που εισήχθησαν σε επίπεδο ΕΕ στο κόστος των υπηρεσιών αεροναυτιλίας, σύμφωνα με τον κ. Καρούσος, «το Υπουργείο Μεταφορών συμμετείχε σε ένα επενδυτικό πρόγραμμα που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τη μετάβαση σε ένα νέο κτίριο ACC που φιλοξενεί ένα νέο σύστημα ATM, την ανάπτυξη ραντάρ για εξυπηρέτηση του αεροδρομίου Λάρνακας και την ολοκληρωμένη αναβάθμιση του εξοπλισμού πλοήγησης του αεροδρομίου.
Σχεδιάζοντας για το μέλλον, συνέχισε, το Υπουργείο συνεργάζεται με τον Eurocontrol και τα σωματεία προσωπικού για να φέρει σε πέρας την καλύτερη δυνατή διευθέτηση για τη διαχείριση των Υπηρεσιών Αεροναυτιλίας ώστε να λειτουργούν σε ένα πιο ευέλικτο πλαίσιο.
Αεροπορικές μεταφορές και οικονομία
Ο Υπουργός Μεταφορών τόνισε πως η κυπριακή οικονομία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις αεροπορικές μεταφορές, με τις αερομεταφορές και τον τουρισμό να συνεισφέρουν περισσότερο από το 20% του ΑΕΠ της Κύπρου.
Ο κ. Καρούσος διαβεβαίωσε πως «η αεροπορική συνδεσιμότητα, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα» και στο πλαίσιο αυτό, όπως είπε, το Υπουργείο έχει αναλάβει με επιτυχία την πρωτοβουλία, σε επίπεδο ΕΕ, για τη Διακήρυξη για Αεροπορική Συνδεσιμότητα.
«Στοχεύουμε στη βελτίωση της συνδεσιμότητας της Κύπρου δημιουργώντας ένα ελκυστικό περιβάλλον για τις αεροπορικές εταιρείες που θα τις υποστηρίξουν στις αποφάσεις τους να επεκτείνουν τα δρομολόγια των πτήσεων τους ειδικά με νέα δρομολόγια και εντός της χειμερινής περιόδου», υπογράμμισε.
Παρά την απώλεια πτήσεων από Ρωσία και Ουκρανία, σύμφωνα με τον κ. Καρούσο, καταφέραμε, με συντονισμένες ενέργειες μαζί με το Υφυπουργείο Τουρισμού και την Hermes airport να πετάξουν το 2022 περίπου 9,1 εκατομμύρια επιβάτες από τα αεροδρόμια της Κύπρου.
Τα διεθνή όργανα να βρουν λύση στη μη επικοινωνία των Κέντρων Ελέγχου Άγκυρας και Λευκωσίας, τονίζει ο πρώην ΓΓ του ICAO
Εξάλλου, σε ομιλία του, ο πρώην Γενικός Γραμματέας του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO) Ρέιμοντ Μπέντζαμιν τόνισε πως τα διεθνή και ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, καθώς και τα ενδιαφερόμενα κράτη, θα πρέπει να καταβάλουν νέες προσπάθειες για την εξεύρεση λύσης σε σχέση με το γεγονός ότι «δεν υπάρχει επικοινωνία μεταξύ των Κέντρων Ελέγχου Άγκυρας και Λευκωσίας», λόγω του ότι η Τουρκία δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία.
«Η κατάσταση δεν μπορεί να συνεχιστεί, ούτε πιστεύω ότι οι πολιτικές σκοπιμότητες πρέπει να είναι πάνω από την ασφάλεια εκατομμυρίων ανθρώπινων ζωών», είπε ο κ. Μπέντζαμιν σε ομιλία του, με θέμα «Το διεθνές νομικό και θεσμικό πλαίσιο στις αερομεταφορές - η περίπτωση της Κύπρου».
Συγκεκριμένα, στην ομιλία του ο πρώην ΓΓ του ICAO είπε ότι η υπηρεσία πολιτικής αεροπορίας της Κύπρου συνεργάζεται σε καθημερινή βάση με τις αντίστοιχες αρχές της Ελλάδας, του Ισραήλ, του Λιβάνου, της Συρίας και της Αιγύπτου, σημειώνοντας ότι η Κύπρος συμμετέχει ως μέλος στο ICAO, το EUROCONTROL, το ECAC, τον EASA και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, «συμβάλλοντας έτσι στις αποφάσεις που επηρεάζουν την παγκόσμια αεροπορία».
«Επί του παρόντος, ο ICAO έχει 193 κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης φυσικά της Κύπρου. Η συμμετοχή στον ICAO δεν είναι δυνατή για οντότητες που δεν είναι κυρίαρχα κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών», υπογράμμισε.
Πρόσθεσε ότι η Πολιτική Αεροπορία της Κύπρου παρέχει υπηρεσίες ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας σε περίπου 400.000 πτήσεις ετησίως, καθιστώντας έτσι το FIR Λευκωσίας στρατηγικής σημασίας για τη διεθνή κυκλοφορία.
Ανέφερε, ωστόσο, ότι υπάρχουν περιπτώσεις, ευτυχώς ελάχιστες, όπως σημείωσε, που η πολιτική επηρεάζει την κανονική εφαρμογή όλων των κανονισμών και προτύπων του ICAO, προσθέτοντας ότι «τέτοια παραδείγματα είναι η περίπτωση της Κριμαίας όπου εμπλέκονται Ρωσία και Ουκρανία, η περίπτωση της Ταϊβάν και της Κίνας και φυσικά η περίπτωση της Κύπρου».
Αναφερόμενος στην περίπτωση της Κύπρου, ο κ. Μπέντζαμιν είπε ότι όπως αναγνωρίζεται από τον ICAO, τον Οργανισμό Ασφάλειας της Αεροπορίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης – EASA, την Διεθνή Ομοσπονδία Πιλότων IFALPA, τη Διεθνή Ομοσπονδία Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας IFATCA, καθώς και από τη Διεθνή Ένωση Αεροπορικών εταιρειών IATA, «υπάρχουν κίνδυνοι στο FIR Λευκωσίας λόγω του γεγονότος ότι ορισμένοι σημαντικοί κανονισμοί του ICAO δεν εφαρμόζονται ως αποτέλεσμα της πολιτικής κατάστασης μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου».
Συγκεκριμένα, ο κ. Μπέντζαμιν είπε ότι «δεν υπάρχει επικοινωνία μεταξύ των Κέντρων Ελέγχου Άγκυρας και Λευκωσίας, για τις χιλιάδες πτήσεις που εισέρχονται και εξέρχονται από τα δύο αντίστοιχα FIR, λόγω του ότι η Τουρκία δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία», ενώ «γίνονται συχνές παραβιάσεις του κυπριακού εναέριου χώρου από τις τουρκικές Αερογραμμές που προσγειώνονται στο μη αναγνωρισμένο αεροδρόμιο ERCAN ή TYMBOU, καθώς και από στρατιωτικά αεροσκάφη, χωρίς κανένα συντονισμό με το Κέντρο Ελέγχου Λευκωσίας, το μόνο αναγνωρισμένο από τον ICAO».
Ανέφερε επίσης ότι υπάρχει παρεμβολή στις υπερπτήσεις με χρήση του FIR Λευκωσίας από το μη αναγνωρισμένο Κέντρο Ελέγχου που υπάρχει στα κατεχόμενα της Κύπρου και πρόσθεσε πως «αυτές οι ανωμαλίες δημιουργούν αναπόφευκτα σοβαρούς κινδύνους για τις 400.000 πτήσεις που χρησιμοποιούν το FIR Λευκωσίας».
Αυτοί οι κίνδυνοι αναγνωρίζονται από όλους τους προαναφερθέντες φορείς και οργανισμούς, οι οποίοι τους συμπεριλαμβάνουν τακτικά στις ετήσιες εκθέσεις τους, πρόσθεσε.
Επομένως, σύμφωνα με τον κ. Μπέντζαμιν, «είναι κατανοητό να αναρωτηθεί κάποιος αφού είναι γενικά αναγνωρισμένο ότι υπάρχουν κίνδυνοι για ανθρώπινες ζωές, γιατί επιτρέπεται να συνεχιστεί αυτή η ανώμαλη κατάσταση».
«Φοβάμαι ότι η απάντηση είναι η ίδια όπως σε πολλές άλλες περιπτώσεις στην ανθρώπινη ιστορία, όπου η πολιτική υπερισχύει της κοινής λογικής και την διάσωση ανθρώπινων ζωών», πρόσθεσε.
Αναφερόμενος στις προσπάθειες που κατέβαλε ως ΓΓ του ICAO για να βρεθεί μια λύση που τουλάχιστον θα επίλυε μερικώς το θέμα της ασφάλειας και που θα μπορούσε να ξεπεράσει τις πολιτικές ευαισθησίες, ο κ. Μπέντζαμιν είπε ότι τον Νοέμβριο του 2012, συνοδευόμενος από τον εκτελεστικό διευθυντή του FSF – MED Χρήστο Πέτρου είχε συνάντηση με τον τότε Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, κατά την οποία έκανε μια προφορική πρόταση, η οποία θεώρησε ότι θα μείωνε σημαντικά τους κινδύνους για την ασφάλεια των πτήσεων και πρόσθεσε πως «αυτή η προσπάθεια δεν υλοποιήθηκε για διάφορους λόγους και η κατάσταση παραμένει όπως ήταν τότε».
Ανέφερε, ωστόσο, ότι είναι ενθαρρυντικό που υπάρχουν περιπτώσεις όπου επικρατούν άλλες σκέψεις έναντι των πολιτικών, έστω λόγω ανάγκης ή λόγω ευθύνης και ευαισθησίας για την ασφάλεια ορισμένων επαγγελματιών της.
Συγκεκριμένα, ο πρώην ΓΓ του ICAO είπε ότι οι χιλιάδες υπερπτήσεις των Turkish Airlines που χρησιμοποιούν το FIR Λευκωσίας για άλλους προορισμούς, για παράδειγμα Αφρική, πληρώνουν μέσω του EUROCONTROL τα απαραίτητα τέλη διαδρομής προς την Κυπριακή Δημοκρατία (περίπου 12 εκατομμύρια ευρώ ετησίως).
«Αυτό φυσικά γίνεται από ανάγκη, καθώς αυτές οι αεροπορικές εταιρείες γνωρίζουν ότι εάν δεν πληρώσουν, σύμφωνα με τη Σύμβαση EUROCONTROL, ένα από τα αεροσκάφη της μπορεί να κατασχεθεί σε αεροδρόμιο άλλου κράτους μέλους μέχρι να γίνει η πληρωμή», πρόσθεσε.
Είπε ακόμη ότι σε αντίθεση με το Κέντρο Ελέγχου της Άγκυρας που αρνείται να επικοινωνήσει με το Κέντρο Λευκωσίας, οι πιλότοι των χιλιάδων υπερπτήσεων των Turkish Airlines που χρησιμοποιούν το FIR Λευκωσίας, επικοινωνούν με το Κέντρο Ελέγχου Λευκωσίας εφαρμόζοντας επιχειρησιακές διαδικασίες, πιθανότατα από επαγγελματική ευθύνη και σεβασμό στην ασφάλεια.
«Αυτή φυσικά δεν είναι η κατάλληλη διαδικασία που προβλέπεται από τους σχετικούς κανονισμούς τον ICAO, αλλά τουλάχιστον μειώνουν μέχρι ενός σημείου τους κινδύνους», σημείωσε.
Τέλος, ο πρώην ΓΓ του ICAO εξέφρασε την εκτίμηση ότι η μελλοντική ανάπτυξη της διεθνούς πολιτικής αεροπορίας μπορεί να βοηθήσει πολύ στη δημιουργία και διατήρηση της φιλίας και της κατανόησης μεταξύ των εθνών και των λαών ασφάλεια και πρόσθεσε ότι 45 εκατομμύρια πτήσεις πραγματοποιούνται κάθε χρόνο παγκοσμίως και το 2019 μετάφεραν πάνω από 4,2 δισεκατομμύρια άτομα.
Είπε ακόμη ότι «σε αυτή τη σύνθετη αλλά ασφαλή παγκόσμια λειτουργία», 333.000 πιλότοι πέταξαν 25.000 αεροσκάφη που βρίσκονται σε λειτουργία (αναμένεται να αυξηθούν σε 40.000 έως το 2030) σε 42.000 αεροδρόμια, ενώ η αεροπορία συνεισφέρει κατά μέσο όρο κατά 4-5% στο παγκόσμιο ΑΕΠ ή περίπου 4 τρισεκατομμύρια δολάρια και απασχολεί περίπου 70 εκατομμύρια άτομα.
Εξάλλου, ο εκτελεστικός Διευθυντής του FSF MED Χρήστος Πέτρου είπε αναφορικά με τον δυνητικό περιφερειακό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Κύπρος, ότι το Ίδρυμα προέβη σε αρκετές προτάσεις προς την Κυβέρνηση, ενώ εξέφρασε την ανάγκη να εγείρονται, παγκοσμίως, σε όλα τα διεθνή φόρα οι ενέργειες της Τουρκίας στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου, στην νεκρή ζώνη, στην Αμμόχωστο, αλλά και για την παραβίαση του εθνικού εναέριου χώρου της Κύπρου.
«Όλα αυτά τα περίπλοκα ζητήματα δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν σε καθημερινή βάση, αλλά στο πλαίσιο μιας εθνικής στρατηγικής που φοβάμαι ότι δεν έχουμε», πρόσθεσε.
Ο κ. Πέτρου είπε ακόμη ότι αν «μπορέσουμε να ανακτήσουμε μέρος του πνεύματος και της αυτοπεποίθησης που επιδείξαμε μετά την καταστροφική τουρκική εισβολή, μπορούμε να καταφέρουμε να αναπτύξουμε την μικρή μας χώρα και να την τοποθετήσουμε εκεί όπου δυνητικά μπορεί να είναι», κατέληξε.
