ΚΥΠΕ
Με προφορική τροπολογία που κατέθεσε ο Πρόεδρος της ΕΔΕΚ Μαρίνος Σιζόπουλος εγκρίθηκε σχέδιο ψηφίσματος της Βουλής για συμμετοχή των γυναικών στην ειρήνη και την ασφάλεια, το οποίο υποβλήθηκε από την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ίσων Ευκαιριών μεταξύ Ανδρών και Γυναικών.
Την σημερινή ολομέλεια παρακολούθησαν γυναίκες μέλη του διπλωματικού Σώματος, ακαδημαϊκοί και εκπρόσωποι του ΥΠΕΞ.
Για το συγκεκριμένο θέμα και πριν την ψηφοφορία προηγήθηκαν θυελλώδεις συζητήσεις και παρατηρήθηκε εμπλοκή κυρίως επί διαδικαστικών ζητημάτων και για την κατάθεση τροπολογιών, και τελικώς αποφασίστηκε απόσυρση της επιτροπής ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την αίθουσα της Ολομέλειας για να διαβουλευθεί και να καταλήξει σε συναίνεση, ώστε να τεθεί ενώπιον του Σώματος ένα συναινετικό ψήφισμα.
Το ψήφισμα εγκρίθηκε τελικώς με 32 ψήφους υπέρ και μια εναντίον, αυτή του βουλευτή του ΔΗΣΥ Ονούφριου Κουλλά ο οποίος δικαιολόγησε την ψήφο του λέγοντας ότι η θυελλώδης συζήτηση που προηγήθηκε δεν περιποιεί τιμή σε κανένα. Ο κ. Κουλλά είχε ζητήσει αναβολή μια βδομάδας για να εξεταστούν οι τροπολογίες αναλυτικά, ψύχραιμα και ήρεμα, όπως είχε πει. Πάντως τόνισε την καλή δουλειά που έγινε από την επιτροπή με την ετοιμασία του ψηφίσματος.
Το ΑΚΕΛ ζήτησε να καταγραφεί η διαφωνία του με την τροπολογία.
Η τροπολογία αφορά την αλλαγή της αναφοράς «διακοινοτικές ταραχές» σε «τουρκανταρσία του 1963-64».
Ο κ. Σιζόπουλος είπε ότι εφόσον γίνεται αναφορά σε σημαντικά ιστορικά γεγονότα από το ‘50 ως σήμερα, πρέπει να έχουν τον ορθό χαρακτηρισμό και έκανε αναφορά και στο ψήφισμα 186 του ΣΑ.
Ο ΓΓ του ΑΚΕΛ Στέφανος Στεφάνου διαφώνησε με την αναφορά και εξήγησε ότι έγινε αρχική αναφορά σε διακοινοτικές ταραχές γιατί αφορούν ολόκληρο το ‘60, όχι μόνο το ‘63-’64 και πρόσθεσε ότι ταραχές είχαμε και το ‘67-’68. Η τροπολογία, είπε, δεν αποδίδει αυτό που θέλαμε να τονίσουμε για όλη τη δεκαετία του ‘60 και για Τ/κ γυναίκες-θύματα.
Επίσης εξέφρασε την απαρέσκειά του για τον τρόπο με τον οποίο εξελίχθηκαν τα πράγματα που στο τέλος, όπως είπε, δεν εξυπηρετούν τον στόχο και κάλεσε όλους να προβληματιστούν. Ο ΓΓ του ΑΚΕΛ είπε ότι κάνουμε πάντα προσπάθεια για ομόφωνο ψήφισμα και πάντα καταλήγουμε σε καβγάδες.
Ξεκαθαρίζοντας ότι δεν αναφέρεται στο παρόν ψήφισμα, είπε ότι «παραξηλώσαμε το θέμα με τα ψηφίσματα» και ότι κάποτε ήταν λίγα και σημαντικά, για να κάνουν τη διαφορά.
Για τις αναφορές σε μικροπολιτικές σκοπιμότητες που ακούστηκαν, διερωτήθηκε αν η αναφορά στο πραξικόπημα είναι μικροπολιτική και αν υπάρχει άλλη ιστορική προσέγγιση ότι δεν είναι η χούντα που προκάλεσε το πραξικόπημα.
Η Ειρήνη Χαραλαμπίδου, Πρόεδρος της επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ίσων Ευκαιριών μεταξύ Ανδρών και Γυναικών αναφέρθηκε στη σημαντική δουλειά που έγινε με το ψήφισμα και εξήρε τη συμβολή όλων των βουλευτών και συνεργατών τους και άλλων μελών του προσωπικού της Βουλής.
Ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι η ίση συμμετοχή είναι θέμα εξουσίας και πρόσθεσε ότι με το ψήφισμα στέλνεται ισχυρό μήνυμα ότι οι γυναίκες της Κύπρου είναι δυνατές, ενωμένες και αποφασισμένες και ότι η γυναικεία εκπροσώπηση στις ειρηνευτικές διαδικασίες και στον τομέα της ασφάλειας είναι η καλύτερη τιμή για τη διεθνή μέρα της γυναίκας.
Τα κόκκινα γαρύφαλλα και τριαντάφυλλα μας περισσεύουν και δεν τα θέλουμε, είπε χαρακτηριστικά.
Η Ρίτα Σούπερμαν του ΔΗΣΥ είπε ότι αναγνωρίζονται οι αγώνες των γυναικών διαχρονικά και παγκοσμίως και οι αγώνες των γυναικών της Κύπρου. Είπε ότι η γυναίκα της Κύπρου υπέφερε και υποφέρει από το πραξικόπημα και την εισβολή, από τις διακοινοτικές ταραχές και από τα όσα έγιναν κατά τον αγώνα του ‘55-‘59. Είπε ότι θλίβεται γιατί το θέμα έτυχε εκμετάλλευσης από κάποιους άνδρες συναδέλφους. Ανέφερε ότι το κόμμα της δεν έχει πρόβλημα να γίνει αναφορά στο πραξικόπημα, αλλά διαμαρτύρεται για την προώθηση μικροπολιτικών σκοπιμοτήτων από άνδρες.
Ο Πρόεδρος του ΔΗΚΟ Νικόλας Παπαδόπουλος αναφερόμενος στο τι προηγήθηκε είπε ότι επιβάλλεται η επικέντρωση στην ουσία κα έδωσε συγχαρητήρια στην επιτροπή λέγοντας ότι έγινε μια σημαντική εργασία.
Ο Παύλος Μυλωνάς μίλησε για ένα εξαιρετικό ψήφισμα, αλλά εξέφρασε την άποψη ότι είναι ρατσιστικό να λέγεται ότι μόνο με τις γυναίκες επιτυγχάνεται η ειρήνη. Ανέφερε επίσης ότι από το ψήφισμα είναι έντονη η απουσία της πολύτεκνης μάνας, της αγρότισσας, της μάνας που παλεύει καθημερινά.
Ο Μιχάλης Γιακουμή της ΔΗΠΑ αναφέρθηκε σε σημαντικό ψήφισμα λέγοντας ότι η ιστορία μία είναι. Είπε ακόμη ότι δεν πρέπει να γίνονται τέτοιες συζητήσεις για διαδικαστικά ζητήματα γιατί βγαίνει ένα κακό πρόσωπο της Βουλής προς τα έξω.
Ο Σταύρος Παπαδούρης των Οικολόγων μίλησε για ανορθόδοξες συζητήσεις και διαφώνησε ότι όλοι οι άνδρες παριστάμενοι εκμεταλλεύτηκαν το ζήτημα. Για τα ιστορικά γεγονότα είπε ότι είναι εκεί και δεν αλλάζουν.
H Βουλευτής του VOLT Aλεξάνδρα Ατταλίδου εξέφρασε την έκπληξή της για το γεγονός ότι κάποιοι είχαν πρόβλημα να ενσωματωθούν στο ψήφισμα κάποια πράγματα που είναι απαραίτητα, υποδεικνύοντας ότι πρόκειται περί νομοθετικού κειμένου και άρα πρέπει να βασίζεται σε ιστορικά γεγονότα και στην αλήθεια. Ανέφερε ότι η ίδια είναι μέλος της Κίνησης «Οι Γυναίκες Επιστρέφουν» και τιμά όλες τις γυναίκες για όσα υπέφεραν και για τους αγώνες τους.
Τι λέει το ψήφισμα
Μεταξύ άλλων το ψήφισμα καταδικάζει τη σεξουαλική και έμφυλη βία, καθώς και το δυσανάλογο βάρος για τις γυναίκες της Κύπρου «κατά τη διάρκεια της ταραγμένης σύγχρονης ιστορίας της Κύπρου, και δη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ και ευρύτερα του αντι-αποικιακού αγώνα, της τουρκο-ανταρσίας του 1963-64 και της τραγωδίας του πραξικοπήματος της Χούντας και της ΕΟΚΑ Β’ και της τουρκικής εισβολής του 1974». Αναφέρει ότι η Βουλή αφουγκράζεται την απόγνωση και συναισθάνεται τον πόνο της Κύπριας γυναίκας ως μάνας, συζύγου, θυγατέρας, αδερφής πεσόντα, αγνοούμενου, παθόντα, εκφράζοντας σεβασμό για τη συμβολή των γυναικών της Κύπρου στην οικονομική ανάκαμψη και την κοινωνική ανασυγκρότηση μετά την τραγωδία του 1974.
Υπενθυμίζει ακόμη ότι μετά το πέρας των εχθροπραξιών της τουρκικής εισβολής του 1974 ομάδες γυναικών ήταν οι πρώτες που διοργάνωσαν αντικατοχικές πορείες, κάνοντας ειδική μνεία στην κίνηση «Οι Γυναίκες Επιστρέφουν», που οργάνωσαν τη μεγαλειώδη πορεία προς την Αμμόχωστο απαιτώντας την επιστροφή στην πόλη και έσπασαν τη διαχωριστική γραμμή στον Άρωνα (1987), στον Άγιο Παύλο (1987), στα Λύμπια (1988) και στην Άχνα (1988), και επισημαίνει ότι οι Κύπριες γυναίκες πρωτοστάτησαν επίσης στις διακοινοτικές συναντήσεις, στις συζητήσεις και στις δραστηριότητες με στόχο την επίτευξη της ειρήνης, της συμφιλίωσης και της επανένωσης, δημιουργώντας fora για συζήτηση επί κοινών ενεργειών και επί σημαντικών ιστορικών ζητημάτων και πιέζοντας για την επίτευξη προόδου.
Το ψήφισμα υπενθυμίζει εξάλλου τη θετική συνεισφορά γυναικών στις Τεχνικές Επιτροπές και επισημαίνει ότι στην ουσία οι διαπραγματεύσεις στο ανώτατο επίπεδο διεξάγονταν κυρίως από άνδρες, αναγνωρίζει την ανάγκη περαιτέρω ανάδειξης του ρόλου των γυναικών στην πρόληψη και στην επίλυση των συγκρούσεων, αλλά και στην οικοδόμηση της ειρήνης και εκφράζει απογοήτευση για τo γεγονός ότι, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Ισότητας των Φύλων που αποτελεί αυτόνομο οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), η Κύπρος κατέχει την 21η θέση στην ΕΕ στον Δείκτη Ισότητας των Φύλων.
Επιπλέον με το ψήφισμα εκφράζεται ανησυχία για τον μικρό αριθμό γυναικών στη Βουλή των Αντιπροσώπων, για το γεγονός ότι η γυναικεία εκπροσώπηση εξακολουθεί να υπολείπεται σημαντικά της πλήρους ισότητας σε επίπεδο εκτελεστικής εξουσίας και υπογραμμίζεται ο εξέχων ρόλος της κατάργησης πατριαρχικών στερεοτύπων στον τομέα της διεθνούς ασφάλειας.
Η Βουλή με το ψήφισμα εκφράζει αγανάκτηση για τη βία στην οποία υπόκεινται γυναίκες στο πλαίσιο των τρεχουσών συγκρούσεων στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, τον μαζικό εκτοπισμό τους και τους εγγενείς κινδύνους που προκύπτουν από αυτόν, τονίζει ότι η ενίσχυση των δικαιωμάτων των γυναικών ενισχύει παράλληλα την προσπάθεια για πλήρη και ουσιαστική ισότητα, η οποία αναμφίβολα συνεισφέρει στην ευημερία των κοινωνιών και στην οικονομική ανάπτυξη, δημιουργώντας τη βάση και τις προοπτικές για αειφόρο ανάπτυξη και καλωσορίζει την υιοθέτηση της Εθνικής Στρατηγικής για την Ισότητα των Φύλων 2024-2026, το Εθνικό Σχέδιο Δράσης 2021-2025 για την εφαρμογή του Ψηφίσματος 1325, την έκδοση Οδηγού Συμπεριφοράς για το Προσωπικό που Υπηρετεί σε Στρατιωτικές και Πολιτικές Αποστολές αναφορικά με τις υποχρεώσεις τους για τον σεβασμό των δικαιωμάτων των γυναικών και των κοριτσιών, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών που υπηρετούν στον στρατό κατά τη διάρκεια διενέξεων, διαδικασιών επίλυσης συγκρούσεων και ανοικοδόμησης της ειρήνης.
Μεταξύ άλλων σημειώνει την ανάγκη διαβούλευσης με την αρμόδια επιτροπή της Βουλής κατά την ετοιμασία του νέου εθνικού σχεδίου δράσης για το Ψήφισμα 1325 και προτρέπει για τη διευκόλυνση της πλήρους, ισότιμης και ουσιαστικής συμμετοχής των γυναικών ως συνομιλητών στις διαπραγματευτικές ομάδες για το Κυπριακό κατά τη σύστασή τους, στις Τεχνικές Επιτροπές και στον χειρισμό θεμάτων Κυπριακού σε όλα τα επίπεδα.
Επίσης το ψήφισμα υπογραμμίζει τη σημασία της έγκαιρης υποστήριξης των γυναικών προς ενίσχυση της συμμετοχής τους, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η άνιση εκπροσώπηση και συμμετοχή τους στην ατζέντα για την ειρήνη και την ασφάλεια και εισηγείται τη διεξαγωγή ελέγχου έμφυλης ισότητας (gender audit) στη Βουλή των Αντιπροσώπων, από το Γραφείο Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη.
Εξάλλου καλεί την Κυβέρνηση να ενισχύσει την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στον κρατικό προϋπολογισμό και να υποβάλει έμφυλο προϋπολογισμό και να ενισχύσει την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου σε όλες τις κρατικές πολιτικές.
