Kathimerini.com.cy
Η παρανομία που απορρέει από την εισβολή, την επιθετικότητα και τη χρήση βίας δεν μπορεί να αναγνωριστεί, το διεθνές δίκαιο δεν είναι à la carte, τόνισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης προσφωνώντας την 79η Σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.
Από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, ο Πρόεδρος απάντησε στον Τούρκο Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν, λέγοντας ότι ο αναθεωρητισμός δεν μπορεί να αλλάξει την πραγματικότητα και τον κάλεσε να χαράξει ένα νέο δρόμο, αυτόν της ειρήνης και της συνεργασίας.
Απευθυνόμενος προς τους Τουρκοκύπριους και Ελληνοκύπριους είπε ότι ακούει την έκκλησή τους για ειρήνη, λεγοντας ότι δεν έχει ξεθωριάσει με την πάροδο του χρόνου, έχει γίνει πιο δυνατή και πιο αποφασιστική.
«Έχω δεσμευτεί και είμαι έτοιμος να καθίσω σήμερα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Όχι αύριο. Σήμερα», τόνισε.
Εξέφρασε ανησυχία για τις πρόσφατες εξελίξεις στον γειτονικό Λίβανο, και τόνισε την ανάγκη για αυτοσυγκράτηση και αναζωογώνηση της ειρηνευτικής διαδικασίας στη Μέση Ανατολή και να επιτευχθεί πολιτική διευθέτηση.
Εξέφρασε την πεποίθηση ότι η Ανατολική Μεσόγειος και η ευρύτερη Μέση Ανατολή μπορούν να γίνουν κόμβος σταθερότητας, ειρήνης και συνεργασίας.
Αναφερόμενος στο Κυπριακό, είπε ότι 50 χρόνια από την τουρκική εισβολή, η φλόγα της δάδας της ειρήνης στην Κύπρο αναμένει να ανάψει. «Κι όμως, έχουν περάσει πενήντα χρόνια καρτερικότητας και ελπίδας από τους Κύπριους. Ελπίδα για ειρήνη. Ένας διακαής πόθος και μια βαθιά πεποίθηση του λαού μου, όλων των Κυπρίων, ότι αυτό δεν μπορεί να αποτελεί το μέλλον της Κύπρου. Δεν μπορεί να αποτελεί το μέλλον των παιδιών μας και των επόμενων γενεών», ανέφερε.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, εξέφρασε αποφασιστικότητα να εργαστεί άοκνα και γενναία για την ειρήνη στην Κύπρο. «Για να επανενώσω τη χώρα μου και τον λαό της, σε ένα σύγχρονο, βιώσιμο ευρωπαϊκό κράτος, χωρίς στρατεύματα κατοχής, χωρίς ξένες εγγυήσεις, οι οποίες δεν έχουν θέση σε μια ευρωπαϊκή χώρα. Ο αναχρονισμός δεν μπορεί να αποτελέσει το μέλλον», σημείωσε.
«Είμαι αποφασισμένος να εξασφαλίσω για όλους τους Κύπριους όλα τα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες που απολαμβάνουν οι άλλοι Ευρωπαίοι. Δεν τους αξίζει τίποτα λιγότερο. Είμαι αποφασισμένος να μην τους απογοητεύσω», τόνισε.
Απευθυνόμενος προς τους «Τουρκοκύπριους και Ελληνοκύπριους συμπατριώτες μου» είπε «ακούω την έκκλησή σας για ειρήνη. Δεν έχει ξεθωριάσει με την πάροδο του χρόνου. Έχει γίνει πιο δυνατή. Πιο αποφασιστική».
Προσβλέπουμε συνέχισε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, στον ΟΗΕ, στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, ο «οποίος κατανοεί την επιτακτική ανάγκη της επανένωσης για την εκπλήρωση της υπόσχεσης της ειρήνης. Την εκπλήρωση της υπόσχεσης του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών».
«Είμαι αποφασισμένος να συνεχίσω να καταβάλλω όλες τις προσπάθειες για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για μια βιώσιμη λύση του Κυπριακού εντός του μοναδικού πλαισίου: των σχετικών Ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που προνοούν μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, όπως ορίζεται από τα σχετικά Ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, και σε πλήρη συμμόρφωση με το δίκαιο, τις αξίες και τις αρχές της ΕΕ», είπε.
Ο Πρόεδρος σημείωσε ότι από την τελευταία φορά που βρέθηκε στην ΓΣ του ΟΗΕ «καταβάλαμε κάθε δυνατή προσπάθεια για την επανέναρξη της ειρηνευτικής διαδικασίας. Δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική στον δρόμο της ειρήνης. Έχω δεσμευτεί και είμαι έτοιμος να καθίσω σήμερα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Όχι αύριο. Σήμερα».
Απαντώντας στον Τούρκο Πρόεδρο είπε «η ιστορία θα μας κρίνει. Και η ιστορία είναι αμείλικτη ως προς το φως που ρίχνει στους ηγέτες που έχουν την ευκαιρία να προσφέρουν ειρήνη, και αντ’ αυτού επιλέγουν τον δρόμο του αναθεωρητισμού και της περιφρόνησης του διεθνούς δικαίου. Αυτοί που θέλουν να ηγούνται πρέπει να ηγούνται δίνοντας το παράδειγμα».
Είπε ότι η φωνή της ηθικής δεν μπορεί να έχει επιλεκτική ιστορική αμνησία ή επιλεκτική ευαισθησία στις παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου. «Ο επιτιθέμενος, ο παραβάτης του διεθνούς δικαίου, δεν μπορεί να υπερασπίζεται τη νομιμότητα ούτε να δείχνει με το δάχτυλο τους άλλους», τόνισε.
Σε αυτό το βήμα, είπε, ακούσαμε χθες τον κ. Ερντογάν «να καλεί σε περιφρόνηση του Καταστατικού Xάρτη των ΗΕ, σε παραβίαση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, του διεθνούς δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας».
«Και η απάντησή μου, η απάντηση της διεθνούς κοινότητας είναι σαφής: Η παρανομία που απορρέει από την εισβολή, την επιθετικότητα και τη χρήση βίας δεν μπορεί να αναγνωριστεί. Το διεθνές δίκαιο δεν είναι à la carte. Η ερμηνεία του δεν αλλάζει ανάλογα με το ποιος είναι ο παραβάτης. Εφαρμόζεται ισότιμα σε όλες τις συγκυρίες, σε όλες τις χώρες. Εφαρμόζεται στην Τουρκία, μια χώρα που πριν από 50 χρόνια χρησιμοποίησε βία κατά παράβαση του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ, εισέβαλε σε ένα κυρίαρχο κράτος και είναι κατοχική δύναμη στην Κύπρο», τόνισε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης.
Αποτελεί προσβολή για την παρούσα ολομέλεια, πρόσθεσε, να ονομάζεται μια εισβολή ειρηνευτική επιχείρηση.
«Ο αναθεωρητισμός δεν μπορεί να αλλάξει την πραγματικότητα. Ούτε τώρα ούτε ποτέ», σημείωσε.
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης συνέχισε λέγοντας «στον κ. Ερντογάν λέω επίσης: Τώρα είναι η ώρα να τηρήσετε τη διακηρυγμένη δέσμευσή σας στο διεθνές δίκαιο και στην ειρήνη. Καμία χώρα που πιστεύει στην ηθική ανωτερότητα της θέσης της δεν αρνείται να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων».
Πιστεύω ακράδαντα, είπε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, πως μπορούμε να χαράξουμε έναν νέο δρόμο, αυτόν της ειρήνης και της συνεργασίας. «Δεν μπορούμε να αλλάξουμε τη γεωγραφία. Αποτελεί ευκαιρία, όχι κατάρα. Η Τουρκία και η Κύπρος θα παραμείνουν πάντα γείτονες», επισήμανε.
«Ας αλλάξουμε το αφήγημα. Ας μετατρέψουμε την εγγύτητα σε υπόσχεση. Ας οικοδομήσουμε μαζί μια παρακαταθήκη ειρήνης, που μπορεί να μεταμορφώσει ολόκληρη την περιοχή. Ας υλοποιήσουμε αυτή την υπόσχεση», προέτρεψε.
Στην ομιλία του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναφέρθηκε και στην τεταμένη κατάσταση στη Μέση Ανατολή και υπενθύμισε την πρωτοβουλία της Κύπρου για ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα.
«Ο ανθρωπιστικός διάδρομος της Κύπρου ενσαρκώνει το πνεύμα και το γράμμα του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών: Συνεργασία και Πολυμερισμός. Επιδεικνύει εύστοχα τη δύναμη της διπλωματίας, ένα από τα πιο ισχυρά εργαλεία μας», είπε.
Η Κύπρος συνεργάστηκε στενά με περιφερειακούς και διεθνείς εταίρους –με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τις Ηνωμένες Πολιτείες– με τη σταθερή στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των Ηνωμένων Εθνών, ενωμένοι γύρω από ένα κοινό όραμα είπε και πρόσθεσε ότι αυτές οι κατευθυντήριες αρχές είναι ο φάρος της δέσμευσής μας στις διεθνείς σχέσεις –η δύναμη της διπλωματίας ως Δύναμης για το Καλό.
«Έχουμε συστηματικά δηλώσει αυτή τη δέσμευση και θα συνεχίσουμε να το πράττουμε. Η Κύπρος έχει ενεργήσει επανειλημμένως ως περιφερειακός κόμβος εκκένωσης σε περιόδους κρίσης. Μια ασφαλής γέφυρα, ένα ασφαλές καταφύγιο για τους πολίτες», είπε.
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ανέφερε ότι η Κύπρος έχει επανειλημμένως υπογραμμίσει και ενεργήσει με βάση την επιτακτική ανάγκη αποφυγής περαιτέρω κλιμάκωσης και αποσταθεροποίησης στην περιοχή, καθώς και τη ζωτική σημασία της πρόληψης της περιφερειακής κλιμάκωσης.
Μας ανησυχούν έντονα, τόνισε, οι πρόσφατες εξελίξεις στον γειτονικό Λίβανο, και τονίζουμε την ανάγκη για αυτοσυγκράτηση.
«Πρέπει να γίνει ένα βήμα πίσω από το χείλος του γκρεμού», υπογράμμισε.
Εξέφρασε επίσης την πεποίθηση ότι η Ανατολική Μεσόγειος και η ευρύτερη Μέση Ανατολή μπορούν να προχωρήσουν αποφασιστικά πέρα από το κυρίαρχο αφήγημα, ότι είναι μια περιοχή σε αναταραχή, και να γίνουν κόμβος σταθερότητας, ειρήνης και συνεργασίας.
«Υπάρχει επείγουσα ανάγκη να αναζωογονηθεί η ειρηνευτική διαδικασία στη Μέση Ανατολή και να επιτευχθεί πολιτική διευθέτηση, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος να πορευθούμε», είπε.
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης αναφέρθηκε και στην πρώτη υποψηφιότητα της Κύπρου για το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για την περίοδο 2025-2027, με τις εκλογές να διεξάγονται αυτό το Φθινόπωρο.
«Η υποψηφιότητά μας απορρέει από τη βαθιά μας αφοσίωση στην προώθηση, προστασία και εφαρμογή των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων για όλους, καθώς και στην προώθηση και ενίσχυση των διεθνών ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο πλαίσιο του συστήματος των ΗΕ», επισήμανε.
Αναφερόμενος στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, επανέλαβε ότι η Κύπρος έχει σταθεί αταλάντευτα, από την πρώτη ημέρα της ρωσικής εισβολής, στη σωστή πλευρά της ιστορίας.
«Η Κύπρος, θύμα και αυτή εισβολής και της συνεχιζόμενης κατοχής, υποστήριξε σθεναρά την ενότητα, την εδαφική ακεραιότητα και την κυριαρχία της Ουκρανίας», κατέληξε ο Πρόεδρος.
Αυτούσια η ομιλία:
«Στάθηκα ταπεινά σε αυτό το βήμα για πρώτη φορά πέρυσι. Η πεποίθηση μου ήταν ότι ο Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών δεν είναι πραγματικότητα. Είναι μια υπόσχεση. Μια ιερή υπόσχεση που κληρονομήσαμε από τους προκατόχους μας.
Από εκείνους που είχαν το αξιοσημείωτο θάρρος, τη διαύγεια να πιάσουν μολύβι και χαρτί, να κάνουν το όραμα πράξη, και να δηλώσουν επίσημα: Ποτέ ξανά.
Αυτοί οι μεγάλοι οραματιστές, που είχαν την τόλμη να οικοδομήσουν ειρήνη πάνω στις στάχτες του πολέμου, ανέλαβαν την τεράστια ευθύνη να κοιτάξουν πέρα από τη φρίκη του παρελθόντος. Να μάθουν από την ιστορία, ανεξάρτητα από το πόσο οδυνηρό ήταν αυτό, και να θέσουν τα θεμέλια για έναν κόσμο εδραιωμένο στην ειρήνη και τη σταθερότητα, τον σεβασμό του διεθνούς δικαίου, την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα των κρατών.
Έναν κόσμο που δεν αφήνει κανέναν πίσω. Που εξασφαλίζει ευημερία και ανθρώπινη αξιοπρέπεια για όλους.
Σαν δάδα αναμμένη από αυτές τις στάχτες, αυτή η υπόσχεση πέρασε σε μας. Οι φωνές τους αντηχούν στις αίθουσες αυτού του κτηρίου, το οποίο στέκεται ως φάρος και σύμβολο του μοναδικού μονοπατιού προς την υιοθέτηση του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, τον οποίο κάθε κράτος, ο καθένας από εμάς, ανέλαβε να τηρήσει: Πολυμερισμός και Σεβασμός στο Διεθνές Δίκαιο.
Διπλωματία, ειρηνική επίλυση των διενέξεων, συνεργασία αντί χρήση βίας και επιθετικότητα. Κατάθεση των όπλων.
Μια παγκόσμια τάξη που δεν κατευνάζει τον επιτιθέμενο, τον παραβάτη της διεθνούς νομιμότητας.
Μόλις λίγες εβδομάδες μετά τη Γενική Συνέλευση του περασμένου έτους, στις 7 Οκτωβρίου, ο κόσμος συγκλονίστηκε από την αδιανόητη, φρικιαστική βαρβαρότητα της τρομοκρατικής επίθεσης εναντίον αθώων αμάχων.
Κανείς δεν γλίτωσε από τη σκληρότητα του τυφλού τρόμου εκείνο το πρωινό της Παρασκευής.
Γυναίκες βιάστηκαν.
Παιδιά σκοτώθηκαν και απήχθησαν.
Οι ηλικιωμένοι έγιναν μάρτυρες της φωτιάς που έκαιγε τους αγαπημένους τους· το μέλλον τους έσβησε μπροστά στα μάτια τους.
Οι κραυγές διαπέρασαν τις καρδιές τους, αλλάζοντας για πάντα τη ζωή τους. Διαπέρασαν τη συνείδηση της ανθρωπότητας.
Δεν υπάρχει ποτέ, μα ποτέ, καμία δικαιολογία για την τρομοκρατία.
Δεν υπάρχει ποτέ, μα ποτέ, καμία δικαιολογία για μια τέτοια κατάφωρη αδιαφορία για την ανθρώπινη ζωή και αξιοπρέπεια.
Δεν έχει σημασία από πού προέρχεται ή ποιον αφορά. Μας αφορά όλους.
Όταν ο βιασμός χρησιμοποιείται ως όπλο πολέμου κατά των γυναικών και των κοριτσιών, όταν τα παιδιά γίνονται θύματα απαγωγής, η φωνή μας πρέπει να είναι Δυνατή, Καθαρή, Ενωμένη, Κατηγορηματική.
Αυτές είναι οι κόρες μας.
Αυτά είναι τα παιδιά μας.
Και τους απογοητεύσαμε.
Επιτρέψτε μου να είμαι σαφής, η αποστολή μας υπηρετεί τους αθώους. Η αθωότητα δεν γνωρίζει καμία χώρα, ηλικία, φυλή, ούτε θρησκεία.
Ο ανθρώπινος πόνος και η ανθρώπινη αξιοπρέπεια είναι ίδια για όλους. Και αυτό πρέπει να τηρείται πάντα, σε κάθε πλαίσιο.
Αμέσως μετά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου και καθώς η ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα επιδεινώθηκε, η Κυπριακή Δημοκρατία ενήργησε. Αναλάβαμε την ηθική μας ευθύνη να βοηθήσουμε τους αθώους πολίτες της Γάζας –άνδρες, γυναίκες, παιδιά– που υποφέρουν σε απεχθείς συνθήκες που κανένας άνθρωπος δεν θα έπρεπε ποτέ να υπομείνει.
Ως χώρα που αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της περιοχής, η Κύπρος βασίστηκε στους μακροχρόνιους δεσμούς φιλίας και εμπιστοσύνης με τους γείτονές μας. Εκπληρώνοντας το καθήκον μας ως σημείου σταθερότητας σε μια ταραχώδη θάλασσα, ως φάρος της ΕΕ στην Ανατολική Μεσόγειο, παραδώσαμε τον θαλάσσιο διάδρομο Αμάλθεια στη διεθνή κοινότητα. Μια σανίδα σωτηρίας, ελπίδας και ανθρωπιάς.
Ο ανθρωπιστικός διάδρομος της Κύπρου ενσαρκώνει το πνεύμα και το γράμμα του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών: Συνεργασία και Πολυμερισμός. Επιδεικνύει εύστοχα τη δύναμη της διπλωματίας, ένα από τα πιο ισχυρά εργαλεία μας.
Η Κύπρος συνεργάστηκε στενά με περιφερειακούς και διεθνείς εταίρους –με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τις Ηνωμένες Πολιτείες– με τη σταθερή στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των Ηνωμένων Εθνών, ενωμένοι γύρω από ένα κοινό όραμα.
Αυτές οι κατευθυντήριες αρχές είναι ο φάρος της δέσμευσής μας στις διεθνείς σχέσεις –η δύναμη της διπλωματίας ως Δύναμης για το Καλό.
Έχουμε συστηματικά δηλώσει αυτή τη δέσμευση και θα συνεχίσουμε να το πράττουμε. Η Κύπρος έχει ενεργήσει επανειλημμένως ως περιφερειακός κόμβος εκκένωσης σε περιόδους κρίσης. Μια ασφαλής γέφυρα, ένα ασφαλές καταφύγιο για τους πολίτες.
Τα παιδιά των Παλαιστινίων, που είναι ορφανά, που αναγκάζονται να ζουν σε σκηνές, χωρίς πρόσβαση στα βασικά είδη επιβίωσης –τροφή, στέγη, εκπαίδευση, ασφάλεια– είναι επίσης τα παιδιά μας.
Κανένα παιδί δεν πρέπει ποτέ να υπομένει τέτοιο εφιάλτη. Δεν προκάλεσαν αυτόν τον πόλεμο. Δεν το αξίζουν.
Υποφέρουν σιωπηρά. Οι κραυγές τους στοιχειώνουν τη συνείδησή μας.
Και εμείς τους απογοητεύσαμε.
Η κατάσταση στη Γάζα είναι μια κραυγή απελπισίας, για να δράσουμε αποφασιστικά. Πρέπει να κάνουμε ό,τι είναι στο χέρι μας, πρέπει να δράσουμε –ως ηγέτες, ως κράτη, ως διεθνείς και περιφερειακοί οργανισμοί.
Η χώρα μου έχει τονίσει εμφατικά την ανάγκη σεβασμού του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, προστασίας των αμάχων, ταχείας, ασφαλούς και απρόσκοπτης ροής ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα. Για την άμεση και άνευ όρων απελευθέρωση όλων των ομήρων.
Αυτός ο πόλεμος πρέπει να τελειώσει τώρα. Ο πόνος πρέπει να σταματήσει τώρα.
Έχουμε, επίσης, επανειλημμένως υπογραμμίσει και ενεργήσει με βάση την επιτακτική ανάγκη αποφυγής περαιτέρω κλιμάκωσης και αποσταθεροποίησης στην περιοχή, καθώς και τη ζωτική σημασία της πρόληψης της περιφερειακής κλιμάκωσης. Μας ανησυχούν έντονα οι πρόσφατες εξελίξεις στον γειτονικό Λίβανο, και τονίζουμε την ανάγκη για αυτοσυγκράτηση. Πρέπει να γίνει ένα βήμα πίσω από το χείλος του γκρεμού.
Η ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της ευρύτερης Μέσης Ανατολής –η γειτονιά της Κύπρου– είναι αναμφίβολα μια ταραχώδης περιοχή, που αντιμετωπίζει πλήθος πολύπλοκων προκλήσεων.
Και όμως, αυτή η γειτονιά είναι κάτι πολύ περισσότερο από το κυρίαρχο αφήγημα.
Ποτέ δεν θα δεχτώ το αφήγημα που επικρατεί για μια περιοχή σε αναταραχή. Είναι ένα αφήγημα που αγνοεί την πολυπλοκότητα, αλλά και τη βαθιά υπόσχεση της περιοχής και των λαών της. Τη δυναμική των ευκαιριών και των αλλαγών που εκτυλίσσονται. Έχω δει αυτό το ταξίδι από κοντά, έχω δει τον καρπό της συνεργασίας στην περιοχή, έχω βιώσει από πρώτο χέρι τι μπορούν να επιτύχουν οι χώρες της περιοχής, όταν μαζευτούν γύρω από ένα κοινό όραμα για το μέλλον, προσηλωμένες στον πολυμερισμό, πάντα με σεβασμό στη διεθνή νομιμότητα.
Και είμαι πεπεισμένος ότι η Ανατολική Μεσόγειος και η ευρύτερη Μέση Ανατολή μπορούν να προχωρήσουν αποφασιστικά πέρα από το κυρίαρχο αφήγημα, ότι είναι μια περιοχή σε αναταραχή, και να γίνουν κόμβος σταθερότητας, ειρήνης και συνεργασίας.
Για να εκπληρώσει η περιοχή την υπόσχεσή της, πρέπει να χαραχθεί ένα μονοπάτι διαρκούς ειρήνης. Υπάρχει επείγουσα ανάγκη να αναζωογονηθεί η ειρηνευτική διαδικασία στη Μέση Ανατολή και να επιτευχθεί πολιτική διευθέτηση, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος να πορευθούμε. Από την τραγωδία και τα δεινά του περασμένου έτους, ας καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια, για να διασφαλίσουμε ότι θα υπάρξει μια σανίδα σωτηρίας για την ειρήνη.
Δεν υπάρχουν εύκολοι δρόμοι, εναλλακτικές λύσεις ή υποκατάστατα μιας διαρκούς ειρήνης. Δεν υπάρχουν παγωμένες συγκρούσεις. Το κενό που δημιουργείται ελλείψει βιώσιμης ειρήνης γίνεται πρόσφορο έδαφος για κρίση και συγκρούσεις.
Δεν μπορούμε ποτέ να εφησυχάσουμε. Αυτό είναι ένα επώδυνο μάθημα που διδάσκει η πρόσφατη ιστορία ξανά και ξανά.
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ένα κυρίαρχο έθνος, ήρθε ως μια ακόμη έντονη υπενθύμιση του τι διακυβεύεται, αν δεν υπερασπιστούμε και δεν τηρήσουμε τις αρχές που κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.
Η Κύπρος καταδικάζει απερίφραστα κάθε παραβίαση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας που διαπράττεται μέσω στρατιωτικής δράσης από οποιοδήποτε κράτος, κατά της ανεξαρτησίας, της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας άλλου κράτους.
Η χώρα μου έχει σταθεί αταλάντευτα, από την πρώτη ημέρα της ρωσικής εισβολής, στη σωστή πλευρά της ιστορίας. Η Κύπρος, θύμα και αυτή εισβολής και της συνεχιζόμενης κατοχής, υποστήριξε σθεναρά την ενότητα, την εδαφική ακεραιότητα και την κυριαρχία της Ουκρανίας.
Η φλόγα της δάδας της ειρήνης στην Κύπρο αναμένει να ανάψει.
Φέτος, στις 20 Ιουλίου, θρηνήσαμε τα 50 χρόνια από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Με τη χρήση βίας η Τουρκία κατέχει ένα κυρίαρχο ευρωπαϊκό κράτος. Παραβιάζει την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα ενός κράτους μέλους της ΕΕ.
Πενήντα χρόνια, μισός αιώνας, συνεχιζόμενης τουρκικής κατοχής περίπου του 37% του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας, συνεχούς παραβίασης του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, του διεθνούς δικαίου, συμπεριλαμβανομένου του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Πενήντα χρόνια που οι εκτοπισμένοι περιμένουν στωικά να επιστρέψουν στις πατρογονικές τους εστίες.
Πενήντα χρόνια που οι μητέρες των αγνοουμένων περιμένουν στωικά τα λείψανα των αγαπημένων τους προσώπων, για να τα εναποθέσουν, για να αναπαυθούν εν ειρήνη.
Μισός αιώνας κατάφωρης περιφρόνησης των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Ψηφίσματα που, επίσης, ζητούν την επιστροφή της περιφραγμένης πόλης των Βαρωσίων στους νόμιμους κατοίκους της και τη μεταβίβασή της στη διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών.
Κι όμως, έχουν περάσει πενήντα χρόνια καρτερικότητας και ελπίδας από τους Κύπριους.
Ελπίδα για ειρήνη. Ένας διακαής πόθος και μια βαθιά πεποίθηση του λαού μου, όλων των Κυπρίων, ότι αυτό δεν μπορεί να αποτελεί το μέλλον της Κύπρου. Δεν μπορεί να αποτελεί το μέλλον των παιδιών μας και των επόμενων γενεών. Αξίζουν να ζήσουν, να ευημερήσουν με συνύπαρξη και συνδημιουργία σε μια επανενωμένη χώρα, σε συνθήκες βιώσιμης ειρήνης. Με την ασφάλεια που μόνο το κοινό τους σπίτι –η Ευρωπαϊκή Ένωση, ο δικός τους χώρος ασφάλειας και προοπτικής– μπορεί να τους προσφέρει.
Συχνά με ρωτάνε αν είμαι αισιόδοξος για την ειρήνη στην Κύπρο, έπειτα από 50 χρόνια. Επιτρέψτε μου να ανακαλέσω τα λόγια του Jean Monnet, ενός από τους εμπνευσμένους πρωτεργάτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης: «Δεν είναι καιρός για τυφλή αισιοδοξία ή παραλυτική απαισιοδοξία. Τώρα πρέπει να είμαστε αποφασισμένοι.»
Ως εκ τούτου, η απάντηση είναι ότι είμαι αποφασισμένος να εργαστώ άοκνα και γενναία για την ειρήνη στην Κύπρο. Για να επανενώσω τη χώρα μου και τον λαό της, σε ένα σύγχρονο, βιώσιμο ευρωπαϊκό κράτος, χωρίς στρατεύματα κατοχής, χωρίς ξένες εγγυήσεις, οι οποίες δεν έχουν θέση σε μια ευρωπαϊκή χώρα. Ο αναχρονισμός δεν μπορεί να αποτελέσει το μέλλον.
Είμαι αποφασισμένος να εξασφαλίσω για όλους τους Κύπριους όλα τα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες που απολαμβάνουν οι άλλοι Ευρωπαίοι. Δεν τους αξίζει τίποτα λιγότερο.
Είμαι αποφασισμένος να ΜΗΝ τους απογοητεύσω.
Προς τους Τουρκοκύπριους και Ελληνοκύπριους συμπατριώτες μου, ακούω την έκκλησή σας για ειρήνη. Δεν έχει ξεθωριάσει με την πάροδο του χρόνου. Έχει γίνει πιο δυνατή. Πιο αποφασιστική.
Προσβλέπουμε στον ΟΗΕ, στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, ο οποίος κατανοεί την επιτακτική ανάγκη της επανένωσης για την εκπλήρωση της υπόσχεσης της ειρήνης. Την εκπλήρωση της υπόσχεσης του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.
Είμαι αποφασισμένος να συνεχίσω να καταβάλλω όλες τις προσπάθειες για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για μια βιώσιμη λύση του Κυπριακού εντός του μοναδικού πλαισίου: των σχετικών Ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που προνοούν μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, όπως ορίζεται από τα σχετικά Ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, και σε πλήρη συμμόρφωση με το δίκαιο, τις αξίες και τις αρχές της ΕΕ.
Από την τελευταία φορά που βρέθηκα ενώπιόν σας σε αυτή την αίθουσα, καταβάλαμε κάθε δυνατή προσπάθεια για την επανέναρξη της ειρηνευτικής διαδικασίας. Δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική στον δρόμο της ειρήνης.
Έχω δεσμευτεί και είμαι έτοιμος να καθίσω σήμερα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Όχι αύριο. Σήμερα.
Έχω ξεκάθαρο όραμα για το μέλλον της Κύπρου, για το μέλλον των παιδιών μας σε ένα επανενωμένο, ευημερούν, βιώσιμο ευρωπαϊκό κράτος.
Προς τον κ. Erdogan – η ιστορία θα μας κρίνει.
Και η ιστορία είναι αμείλικτη ως προς το φως που ρίχνει στους ηγέτες που έχουν την ευκαιρία να προσφέρουν ειρήνη, και αντ’ αυτού επιλέγουν τον δρόμο του αναθεωρητισμού και της περιφρόνησης του διεθνούς δικαίου.
Αυτοί που θέλουν να ηγούνται πρέπει να ηγούνται δίνοντας το παράδειγμα.
Η φωνή της ηθικής δεν μπορεί να έχει επιλεκτική ιστορική αμνησία ή επιλεκτική ευαισθησία στις παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου.
Ο επιτιθέμενος, ο παραβάτης του διεθνούς δικαίου, δεν μπορεί να υπερασπίζεται τη νομιμότητα ούτε να δείχνει με το δάχτυλο τους άλλους.
Σε αυτό το βήμα ακούσαμε χθες τον κ. Erdogan να καλεί σε περιφρόνηση του Καταστατικού Xάρτη των ΗΕ, σε παραβίαση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, του διεθνούς δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας.
Και η απάντησή μου, η απάντηση της διεθνούς κοινότητας είναι σαφής:
Η παρανομία που απορρέει από την εισβολή, την επιθετικότητα και τη χρήση βίας ΔΕΝ μπορεί να αναγνωριστεί.
Το διεθνές δίκαιο δεν είναι à la carte. Η ερμηνεία του δεν αλλάζει ανάλογα με το ποιος είναι ο παραβάτης. Εφαρμόζεται ισότιμα σε όλες τις συγκυρίες, σε όλες τις χώρες.
Εφαρμόζεται στην Τουρκία, μια χώρα που πριν από 50 χρόνια χρησιμοποίησε βία κατά παράβαση του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ, εισέβαλε σε ένα κυρίαρχο κράτος και είναι κατοχική δύναμη στην Κύπρο.
Αποτελεί προσβολή για την παρούσα ολομέλεια, να ονομάζεται μια εισβολή ειρηνευτική επιχείρηση. Ο αναθεωρητισμός δεν μπορεί να αλλάξει την πραγματικότητα. Ούτε τώρα ούτε ποτέ.
Στον κ. Erdogan λέω επίσης: Τώρα είναι η ώρα να τηρήσετε τη διακηρυγμένη δέσμευσή σας στο διεθνές δίκαιο και στην ειρήνη. Καμία χώρα που πιστεύει στην ηθική ανωτερότητα της θέσης της δεν αρνείται να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Πιστεύω ακράδαντα πως μπορούμε να χαράξουμε έναν νέο δρόμο, αυτόν της ειρήνης και της συνεργασίας. Δεν μπορούμε να αλλάξουμε τη γεωγραφία. Αποτελεί ευκαιρία, όχι κατάρα. Η Τουρκία και η Κύπρος θα παραμείνουν πάντα γείτονες.
Ας αλλάξουμε το αφήγημα. Ας μετατρέψουμε την εγγύτητα σε υπόσχεση. Ας οικοδομήσουμε μαζί μια παρακαταθήκη ειρήνης, που μπορεί να μεταμορφώσει ολόκληρη την περιοχή.
Ας υλοποιήσουμε αυτή την υπόσχεση.
Στην «Κοινή μας Ατζέντα» ο Γενικός Γραμματέας επεσήμανε ότι η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει μια σκληρή και επείγουσα επιλογή – «κατάρρευση ή υπέρβαση».
Χαιρετίζω τη «Νέα Ατζέντα για την Ειρήνη» του Γενικού Γραμματέα και στηρίζω της πολυμερείς προσπάθειες για την ειρήνη και την ασφάλεια.
Απαιτείται επειγόντως συλλογική δράση για την αντιμετώπιση της μεταβαλλόμενης φύσης των συγκρούσεων, συμπεριλαμβανομένων και των προκλήσεων που θέτουν οι νέες τεχνολογίες, η κλιματική κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, οι αυξανόμενες ανισότητες και η υποχώρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Στο μέσο της προθεσμίας, είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι ο κόσμος μας βρίσκεται εκτός πορείας για την επίτευξη της Ατζέντας 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη. Παρά τις κάποιες αχτίδες ελπίδας, απαιτούνται επειγόντως δράσεις, καινοτόμες λύσεις και ολοκληρωμένες μεταρρυθμίσεις.
Οι Ατζέντες και τα ψηφίσματα είναι έτοιμα. Δεν χρειαζόμαστε άλλα λόγια. Χρειαζόμαστε δράση.
Τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του πολυμερούς συστήματος. Και αποτελούν κορυφαία προτεραιότητα της κυπριακής εξωτερικής πολιτικής. Με οδηγό τη μακροχρόνια δέσμευσή μας για την προώθηση, προστασία και εφαρμογή όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως και για την προώθηση και ενίσχυση των διεθνών ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών, η Κύπρος ανακοίνωσε την πρώτη της υποψηφιότητα για το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για την περίοδο 2025-2027, με τις εκλογές να διεξάγονται αυτό το Φθινόπωρο.
Η υποψηφιότητά μας απορρέει από τη βαθιά μας αφοσίωση στην προώθηση, προστασία και εφαρμογή των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων για όλους, καθώς και στην προώθηση και ενίσχυση των διεθνών ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο πλαίσιο του συστήματος των ΗΕ.
Ο κόσμος βρίσκεται σε ένα σημείο καμπής.
Τα παιδιά μας, οι επόμενες γενιές παρακολουθούν. Και θα μας καταστήσουν υπεύθυνους. Οι αποφάσεις που λαμβάνουμε σήμερα, το θάρρος και το όραμα που μετατρέπουμε σε δράση έχουν τη δυνατότητα να αλλάξουν την τροχιά του κόσμου.
Έχουμε την ευκαιρία να ενωθούμε και μέσω του πολυμερισμού, διατηρώντας την πρωτοκαθεδρία του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ, να οικοδομήσουμε έναν ασφαλέστερο και πιο προστατευμένο κόσμο.
Η φύση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε είναι τέτοια που καμία χώρα δεν μπορεί να τις αντιμετωπίσει μόνη της.
«Εμείς, οι λαοί των Ηνωμένων Εθνών, είμαστε ΑΠΟΦΑΣΙΣΜΕΝΟΙ.»
