ΚΥΠΕ
Η Κύπρος μπορεί να είναι παράδειγμα όσον αφορά την υδατοκαλλιέργεια, η οποία θα πρέπει να αναπτυχθεί σε όλη την ΕΕ, ενώ αναμένεται να επωφεληθεί από τη στήριξη της Κομισιόν προς τη μικρής κλίμακας αλιεία, σημείωσε μεταξύ άλλων ο Κύπριος Επίτροπος Αλιείας και Ωκεανών, Κώστας Καδής, σε συνέντευξη του στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων, με την ευκαιρία της ανάληψης των καθηκόντων του στις αρχές Δεκεμβρίου.
Ο κ. Καδής αναφέρθηκε στην εν εξέλιξη αξιολόγηση της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής και της προσπάθειας διασφάλισης της ανταγωνιστικότητας για την ευρωπαϊκή αλιεία, σημειώνοντας πως επιδίωξη είναι προς το τέλος του 2025 να παρουσιάσουν τις προτάσεις για πιθανή αναθεώρησή της. Μνεία έκανε και στο γεγονός πως το 70% των αλιευμάτων που καταναλώνονται στην ΕΕ προέρχονται από εισαγωγές.
Ειδικότερα για την Κύπρο, ο Επίτροπος αναφέρθηκε στους στόχους στήριξης της αλιείας μικρής κλίμακας, κάτι που αφορά σε σημαντικό βαθμό τη χώρα, αλλά και την υδατοκαλλιέργεια και την ιχθυοκαλλιέργεια όπου η Κύπρος είναι εξαιρετικό παράδειγμα σταθερής αύξησης και ανάπτυξης των πρακτικών αυτών.
Ο Κύπριος Επίτροπος μίλησε ακόμα για την πρόοδο που έχει κάνει η Κύπρος στην οριοθέτηση των περιοχών Natura, αναφερόμενος στην πρόοδο που έγινε επί θητείας του ως Υπουργός, και εκτιμώντας πως το Υπουργείο Γεωργίας έχει αντίληψη του τι πρέπει να γίνει.
Εξήγησε επίσης τη σημασία του Συμφώνου για τους Ωκεανούς αλλά και του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού, μεταξύ άλλων ώστε οι ανθρώπινες δραστηριότητες να λειτουργούν αρμονικά και χωρίς αρνητικές συνέπειες για το περιβάλλον ή υποβάθμιση των ωκεανών.
Δήλωσε, επίσης στη συνέντευξη στο ΚΥΠΕ ότι φιλοδοξία είναι το Σύμφωνο για τους Ωκεανούς να ανακοινωθεί μέχρι το καλοκαίρι.
Αλιεία και υδατοκαλλιέργεια
Ερωτηθείς για τις κύριες προτεραιότητες του χαρτοφυλακίου ειδικά όσον αφορά την αλιεία και την εξισορρόπηση των μεγάλων συμφερόντων με τις ανάγκες του αλιευτικού τομέα, ο κ. Καδής ανέφερε πως θα κινηθεί σε δύο άξονες, με τον πρώτο να αφορά την αξιολόγηση και τις πιθανές βελτιώσεις στην Κοινή Αλιευτική Πολιτική (ΚΑλΠ).
Όπως σημείωσε, η ΚΑλΠ είναι «μια από τις πέντε μόνο πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις οποίες έχει αποκλειστική αρμοδιότητα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και όχι τα κράτη μέλη», και πως έχουν περάσει 11 χρόνια από την αναδιάρθρωσή της το 2013. «Σίγουρα έχουν αναδειχθεί σημαντικές νέες προκλήσεις, οι οποίες είμαι βέβαιος ότι θα αναδειχθούν και μέσα από την αξιολόγηση η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη», επεσήμανε ο κ. Καδής.
Πρόσθεσε πως την επόμενη χρονιά θα επιδιώξει «μέσα από μια ευρεία διαβούλευση» και «συστηματική αξιολόγηση» όλων των πτυχών της, «να παρουσιάσουμε προς το τέλος του 2025 τις προτάσεις μας για πιθανές διαφοροποιήσεις, πιθανή αναθεώρηση» της ΚΑλΠ. Υπογράμμισε πως «θέλουμε να χτίσουμε πάνω στα θετικά» της ΚΑλΠ τα οποία χαρακτήρισε αδιαμφισβήτητα, αλλά και «να διορθώσουμε τις όποιες στρεβλώσεις αναδειχθούν».
Ο δεύτερος πυλώνας όπως δήλωσε στο ΚΥΠΕ ο κ. Καδής έχει να κάνει με μια αίσθηση που υπάρχει στον τομέα της αλιείας, και την οποία έχει διαπιστώσει σε συναντήσεις με ευρωβουλευτές και εκπροσώπους των αλιέων, ότι ο τομέας «δέχεται αθέμιτο ανταγωνισμό από τρίτες χώρες». «Θέλουμε να δούμε πώς ακριβώς αντιμετωπίζεται αυτό το φαινόμενο», ώστε να διασφαλιστεί ότι «τα πράγματα λειτουργούν ορθολογικά και οι αλιείς μας και οι υδατοκαλλιεργητές μας ανταγωνίζονται επί ίσοις όροις τους αντίστοιχους αλιείς τρίτων χωρών», είπε.
Κληθείς να εξηγήσει πώς εντάσσεται η κυπριακή αλιεία και ιχθυοκαλλιέργεια σε αυτή τη συζήτηση, ο Επίτροπος Καδής εκτίμησε πως ο τομέας αυτός αντιμετωπίζει και στην Κύπρο τις συνέπειες αθέμιτου ανταγωνισμού, φέρνοντας ως παράδειγμα το ότι «μας έχουν θέσει πολύ έντονα οι αλιείς μας το γεγονός ότι δεν μπορούν να αλιεύσουν στο 60% των παράκτιων περιοχών της Κύπρου».
Επεσήμανε πως σε ολόκληρη την Ευρώπη, οι ανάγκες σε κατανάλωση ψαριού καλύπτονται μόλις κατά 30% από την ευρωπαϊκή αλιεία και υδατοκαλλιέργεια και πως «το 70% των αλιευμάτων που καταναλώνουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση προέρχεται από εισαγωγές», προσθέτοντας πως θα εργαστεί για τα θέματα που αφορούν τις εισαγωγές σε συνεργασία μεταξύ άλλων με τον Επίτροπο Εμπορίου.
Οι πολιτικές της ΕΕ θα επηρεάσουν θετικά και την Κύπρο, καθώς στις προτεραιότητες της Κομισιόν περιλαμβάνεται «να στηρίξουμε και την αλιεία μικρής κλίμακας» που αποτελεί την κυπριακή αλιεία «σχεδόν στο σύνολό της», εκτίμησε. «Εδώ θα υπάρξουν και συνέργειες» και με άλλους Επιτρόπους», σημείωσε, όπως ο Επίτροπος για τις μεταφορές και ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής για τα θέματα συνοχής, ώστε «να στηρίξουμε περιοχές όπως είναι οι παράκτιες περιοχές, νησιωτικές περιοχές στις οποίες βέβαια εντάσσεται και η Κύπρος».
Αναφερόμενος στον τομέα της υδατοκαλλιέργειας γενικότερα, που περιλαμβάνει και την ιχθυοκαλλιέργεια, ο κ. Καδής σημείωσε πως η ανάπτυξη της στην Ευρώπη βρίσκεται «πολύ ψηλά στις προτεραιότητες», καθώς «θα μειώσει την πίεση πάνω στα φυσικά αλιευτικά αποθέματα», αλλά και επειδή τη στιγμή που «μόλις το 30% των αναγκών μας καλύπτεται από εγχώρια προϊόντα» η «υδατοκαλλιέργεια συνεισφέρει μόνο το 10%».
«Αντιλαμβάνεστε ότι υπάρχει τεράστια προοπτική στον τομέα και πάνω σε αυτό θα επενδύσουμε» τόνισε, επισημαίνοντας ότι «στην Κύπρο έχουμε το εξαιρετικό παράδειγμα να έχουμε μία σταθερή αύξηση της υδατοκαλλιέργειας και μάλιστα με πολύ ποιοτικά προϊόντα» και πως η Κύπρος μπορεί να αξιοποιηθεί ως «πετυχημένο παράδειγμα».
«Σε ολόκληρο τον κόσμο ο τομέας της υδατοκαλλιέργειας είναι ο πιο ταχέως αναπτυσσόμενος τομέας παραγωγής τροφίμων, ενώ στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει κολλήσει στο 10%», σημείωσε ο Επίτροπος, εν μέρει λόγω «της επιφυλακτικότητας που χαρακτηρίζει το κοινό σε σχέση με τα προϊόντα της υδατοκαλλιέργειας».
«Θεωρώ ότι στην Κύπρο το έχουμε ξεπεράσει αυτό και είναι λόγω και της ψηλής ποιότητας των προϊόντων» σημείωσε. «Μία από τις πρώτες ενέργειες που θα προωθήσουμε μέσα στο 2025 είναι και μια πανευρωπαϊκή καμπάνια για τη σημασία και την αξία και την ποιότητα των προϊόντων υδατοκαλλιέργειας στην Ευρώπη», πρόσθεσε.
Natura και Κύπρος
Απαντώντας σε ερώτηση του ΚΥΠΕ σε σχέση με τα δημοσιεύματα σε ευρωπαϊκά ΜΜΕ για τον ΟΕΔΑ Πεντακώμου αλλά και τις διαδικασίες επί παραβάσει κατά της Κύπρου για τη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών του δικτύου Natura 2000, καθώς και πώς μπορεί ως Επίτροπος να συμβάλει στη συμμόρφωση της Κύπρου, ο κ. Καδής σημείωσε πως «δεν θα ήθελα να σχολιάζω και με τη νέα μου ιδιότητα τις δράσεις ή τις ενέργειες της κυβέρνησης οποιουδήποτε κράτους σε τομέα που δεν είναι και άμεσα σχετικός με το δικό μου».
Ωστόσο, αναφέρθηκε σε σχέση με τις προστατευόμενες περιοχές πως την περίοδο της υπουργικής θητείας του «έγινε ίσως η μεγαλύτερη πρόοδος από την περίοδο δημιουργίας του δικτύου Natura 2000 στην Κύπρο».
«Μπήκαν αν δεν κάνω λάθος οκτώ νέες περιοχές, συμπεριλαμβανομένων και θαλάσσιων περιοχών. Ενσωματώθηκαν λοιπόν αυτά που έπρεπε να ενσωματωθούν και σε μεγάλο βαθμό το δίκτυο θεωρείται ολοκληρωμένο, ιδιαίτερα σε σχέση με τη δομή του» σημείωσε.
«Αυτό που χρειάζεται να γίνει και όντως δεν έγινε, αλλά επαναλαμβάνω, ήταν πάρα πάρα πολλά που έπρεπε να γίνουν, είναι να προχωρήσει και η σωστή διαχείριση αυτών των περιοχών» πρόσθεσε, εκφράζοντας βεβαιότητα ότι η Υπουργός Γεωργίας και οι αρμόδιες υπηρεσίες «έχουν αντίληψη του τι πρέπει να γίνει». Πρόσθεσε πως κατά τη θητεία του η κυπριακή Κυβέρνηση διεκδίκησε και πήρε έργο Life αξίας 17 εκατομμυρίων ευρώ «το οποίο ακριβώς στόχευε στην ορθολογική διαχείριση του δικτύου Natura 2000».
«Είμαι βέβαιος ότι με την αξιοποίηση και αυτού του προγράμματος, αλλά και με την εποπτεία και την διαχείριση που γίνεται από την κυπριακή Κυβέρνηση, τα ζητήματα αυτά θα διευθετηθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο» πρόσθεσε, και δήλωσε πως η Κομισιόν είναι έτοιμη να στηρίξει την Κύπρο και σε θέματα προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος.
Υγεία ωκεανών και θάλασσας
Ο κ. Καδής αναφέρθηκε εκτενώς και στις αρμοδιότητες του όσον αφορά την πολιτική της ΕΕ για τους ωκεανούς, απαντώντας σε ερώτηση για τους στόχους για τη θαλάσσια βιοποικιλότητα και το πώς επηρεάζει την Κύπρο αλλά και θαλάσσιες δραστηριότητες όπως ενεργειακά έργα και γεωτρήσεις.
«Οι ωκεανοί, οι θάλασσες γενικότερα τα τελευταία χρόνια λαμβάνουν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία στο παγκόσμιο πολιτικό γίγνεσθαι, και αυτό έχει να κάνει με το ρόλο των ωκεανών ως πηγή για διατροφή, ως χώρος διακίνησης εμπορευμάτων, λιμανιών, ναυπηγείων, χώρων εγκατάστασης υποδομών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, χωρών οι οποίοι συνδέονται με τον τουρισμό και τις υπηρεσίες», σημείωσε ο κ. Καδής.
Επισημαίνοντας πως «συνεχώς αυξάνεται και ο ανταγωνισμός ανάμεσα σε όλες αυτές τις δραστηριότητες για την κατάληψη θαλάσσιου χώρου», ο Κώστας Καδής τόνισε πως πρέπει «να δούμε πώς αυτές οι δραστηριότητες μπορεί να λειτουργήσουν αρμονικά και χωρίς να έχουν αρνητικές συνέπειες στο περιβάλλον διότι εάν υποβαθμιστούν οι ωκεανοί, τότε πολλές από αυτές τις δραστηριότητες θα καταρρεύσουν».
Κεντρικός στόχος της πολιτικής της Κομισιόν, συνέχισε, είναι αυτές όλες οι πολιτικές «να μπουν κάτω από την ίδια ομπρέλα», κάτι που θα γίνει «μέσα από το Σύμφωνο για τους Ωκεανούς το οποίο φιλοδοξούμε να ανακοινώσουμε μέχρι το καλοκαίρι». Η διαβούλευση, συνέχισε, είναι σε εξέλιξη με συναντήσεις με Υπουργούς, εκπροσώπους του τομέα και μη κυβερνητικούς οργανισμούς.
«Θεωρώ ότι θα είναι ένα συνεκτικό πλαίσιο μέσα από το οποίο θα μπορεί να γίνεται ολιστικά η διαχείριση του θαλάσσιου περιβάλλοντος», συνέχισε, εκτιμώντας πως το Σύμφωνο, που θα παρουσιαστεί το καλοκαίρι στη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τον Ωκεανό στη Νίκαια, μπορεί «να αποτελέσει παράδειγμα και για τις άλλες περιοχές του πλανήτη».
Εξηγώντας περαιτέρω τι αφορά η πολιτική του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού, τι αναμένεται από τα κράτη μέλη και ειδικότερα από την Κύπρο, ο κ. Καδής έκανε λόγο για μια πολιτική εξαιρετικής σημασίας, καθώς οι διάφορες δραστηριότητες στη θάλασσα πρέπει «να χωροθετηθούν με τρόπο που να επηρεάζουν όσο γίνεται λιγότερο η μία την άλλη». Όπως σημείωσε, υπάρχουν περιπτώσεις συνδυασμού περισσότερης από μιας δραστηριότητας, όπως για παράδειγμα στη Γαλλία όπου συνδυάζονται αιολικά πάρκα με υδατοκαλλιέργεια.
Οι διάφορες δραστηριότητες χωροθετούνται μέσω ενός σχεδίου που προβλέπεται από την οδηγία της ΕΕ για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό, κάτι με το οποίο «μέχρι στιγμής η συντριπτική πλειονότητα των κρατών μελών έχει εναρμονιστεί, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου».
«Μέσα στην επόμενη περίοδο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αξιολογήσει κατά πόσο η υλοποίηση των σχεδίων αυτών προχωρά κανονικά και σύμφωνα με τα σχέδια, τα οποία έχουν υποβληθεί και έχουν εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή» σημείωσε.
Αναφορικά με την Κύπρο, κομμάτι του παζλ αφορά και τις μεταφορές για τις οποίες υπάρχει πρόνοια στο σχέδιο, ενώ μέσω του σχεδίου προνοείται ακόμα για παράδειγμα «ο χώρος που θα αναπτύσσεται υδατοκαλλιέργεια, ο χώρος που θα γίνουν ενεργειακές υποδομές στο Βασιλικό, ο χώρος που θα έχουμε τα λιμάνια μας, τις αλιευτικές δραστηριότητες, ακόμη και οι προστατευόμενες περιοχές στις οποίες δεν μπορούν να λαμβάνουν χώρα ενδεχομένως άλλες δραστηριότητες ή δεν μπορούν να λαμβάνουν χώρα όλες οι δραστηριότητες».
Απαντώντας σε ερώτηση για το πώς διασφαλίζεται η περιβαλλοντική βιωσιμότητα και προστατεύεται το θαλάσσιο περιβάλλον από σχεδιασμούς που σχετίζονται με την ενέργεια και τις γεωτρήσεις, ο κ. Καδής σημείωσε πως λαμβάνεται υπόψη, αν και «η δραστηριότητα αυτή ρυθμίζεται και από άλλες νομοθεσίες».
«Είναι εδώ που θα έρθει το Σύμφωνο για τους ωκεανούς, για να τα βάλει όλα κάτω από την ίδια ομπρέλα» σημείωσε, προσθέτοντας πως «κάτω από αυτό το πρίσμα μπορούμε να έχουμε μία αρμονική και επωφελή συνύπαρξη για όλες τις δραστηριότητες». Δεν θα ήταν λύση να εξαιρεθούν από τον θαλάσσιο χώρο επωφελείς δραστηριότητες όπως τα αιολικά πάρκα, η συνδεσιμότητα ή τα λιμάνια, υπογράμμισε παράλληλα.
Αυτό που γίνεται σε περιπτώσεις όπου κάποιες δραστηριότητες μπορούν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις σε ένα τομέα, για παράδειγμα όταν «μέσα από τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό περιοριστεί το αλιευτικό πεδίο», δίνεται μια «αποζημίωση στους αλιείς ώστε να τους δοθεί χρόνος να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα», μέσω των εργαλείων της ΚΑλΠ και του σχετικού ταμείου, είπε, τέλος, ο Ευρωπαίος Επίτροπος.
