ΠΗΓΗ: Ανακοινώσεις
Αναχωρεί από την Κύπρο μετά από κάτι περισσότερο από δύο χρόνια ως Βρετανός Ύπατος Αρμοστής ο Ιρφάν Σιντίκ, αναφέροντας σε γραπτή του δήλωση τις βασικές του παρατηρήσεις.
Αυτούσια η ανακοίνωση
Πρώτον, η παράνομη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία είχε σημαντικές επιπτώσεις στην Κυπριακή Δημοκρατία. Οδήγησε σε μια στρατηγική στροφή μακρία από την πολιτική των ίσων αποστάσεων μεταξύ δύσης και Ρωσίας, προς έναν αδιαμφισβήτητο δυτικό προσανατολισμό. Η επιλογή αυτή επέτρεψε τη μείωση της εισροής ρωσικών κεφαλαίων αλλά και της επιρροής της Μόσχας στην Κύπρο, ενώ εμβάθυνε αισθητά τη συνεργασία με της χώρας με τους εταίρους σας σε Ευρώπη και Ατλαντικό. Έτσι, καταγράφηκε σημαντική προόδος στην καταπολέμηση του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος, των εκστρατειών παραπληροφόρησης και των υπόλοιπων εργαλείων που χρησιμοποιά η Ρωσία για να υπονομεύσει τις δυτικές δημοκρατίες.
Δεύτερον, η διακοπή των σχέσεων με τη Ρωσία δημιούργησε άνοιγμα για βαθύτερη συνεργασία με τους εταίρους στη Δύση. Η νέα αμυντική συνεργασία της ΚΔ με τις ΗΠΑ έχει πολυδιαφημιστεί. Όμως και η ανάπτυξη της αμυντικής συνεργασίας μεταξύ ΗΒ και ΚΔ έχει επίσης ανθίσει και βρίσκεται σε σημείο στο οποίο αναζητούμε περαιτέρω ευκαρίες. Πρόκειται για μια κρίσιμη εξέλιξη, όχι μόνο επειδή παρέχει στην Κύπρο εγγυήσεις ότι δεν βρίσκεται σε δεινότερη θέση λόγω της απομάκρυνσής της από τη Ρωσία, αλλά ιδιαίτερα λαμβάνοντας υπόψη και την περιφερειακή αστάθεια.
Τρίτον, μόνο με λύση του Κυπριακού θα επέλθει πραγματική σταθερότητα στην Κύπρο. Κατά τη διάρκεια της θητείας μου, υπήρξε ακόμα μια προσπάθεια υπό την αιγίδα της προσπωπικής απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Μαρία Άνχελα Ολγκίν. Το γεγονός ότι αυτή δεν καρποφόρησε δεν οφείλεται σε έλλειψη γνώσεων ή δημιουργικότητας εκ μέρους της. Η έλλειψη προόδου οφείλεται περισσότερο στην μη επίδειξη πραγματικής ευελιξίας από τις δύο πλευρές. Είμαστε σε αδιέξοδο, με τη μία πλευρά να επιμένει στην εφαρμογή του διεθνώς συμφωνημένου πλαισίου ως βάση για επίτευξη προόδου, και την άλλη πλευρά να τοα απορρίπτει, ισχυριζόμενη ότι δεν συνανεί πλέον σε αυτό. Το αδιέξοδο αυτό δεν πρόκειται να σπάσει αν και οι δύο πλευρές παραμείνουν στις καταγεγραμμένες και αντίθετες θέσεις τους. Οι απαιτήσεις που έθεσε η τουρκοκυπριακή ηγεσία σχετικά με τα τρία άλφα (απευθείας πτήσεις, εμπόριο και διεθνείς επαφές) δεν είναι αποδεκτές από την ελληνοκυπριακή ηγεσία ως προϋποθέσεις για συνέχιση των διαπραγματεύσεων. Κανένα μέρος οποιασδήποτε διαπραγματευτικής διαδικασίας δεν θέλει να κάνει παραχωρήσεις απλά για να υπάρξει πρόοδος επί της διαδικασίας.Αυτά, όμως, παραμένουν θέματα που πρέπει να συζητηθούν σε πρώτη φάση. Στην τελική, είναι τα ίδια σημεία που πρότεινε προς συζήτηση ο πρώην πρόεδρος Αναστασιάδης ως μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) το 2022. Η δυναμική που δημιούργησε το άτυπο δείπνο που παρέθεσε ο ΓΓ των ΗΕ στους δύο ηγέτες μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική πρόοδο σε ουσιώδη ΜΟΕ, ώστε να σπάσει το αδιέξοδο και να βρεθούμε πιο κοντά σε συμφωνία επί του πλαισίου για τη λύση.
Ωστόσο, αυτά τα ζητήματα παραμένουν διαπραγματευτικά χαρτιά. Η μεγαλύτερη, στρατηγική εικόνα παραμένει ότι μετά από 50 ή 60 χρόνια διαίερεσης (ανάλογα με την οπτική), το νησί είναι ντε φάκτο διχοτομημένο. Όσο διαρκεί αυτή η διαίρεση, τόσο δυσκολότερη είναι η αναστροφή της. Η ανάλυση αυτή είναι κατανοητή και έχει εκφραστεί από πολλούς ηγέτες. Ωστόσο, οι δυνητικές συνέπειες δεν οδηγούν στην αντίστοιχη δράση. Αν πλησιάζουμε στο τέλος του δρόμου για την επανένωση, τότε πρέπει να υπάρξει μεγαλύτερη ενσυναίσθηση του κατεπείγοντος και περισσότερη δημιουργικότητα στις προσπάθειες για αλλαγή πλεύσης. Μέχρι στιγμής όμως, οι κυρίαρχες, κορεσμένες ιδεολογικές προσεγγίσεις επικρατούν, και ο φόβος της κριτικής αφήνει ελάχιστα περιθώρια παρεκκλίσεων. Το κόστος οποιασδήποτε σημαντικής πρωτοβουλίας πάντα προσμετράται. Δεν συμβαίνει το ίδιο με το κόστος της αδράνειας. Η ανθρώπινη φύση είναι τέτοια, που βρίσκει ευκολότερο να υπολογίσει την απώλεια ενός κεκτημένου, παρά να φανταστεί το δυνητικό όφελος από κάτι το οποίο ακόμα δεν απολαμβάνει. Αν δεν αλλάξει αυτός ο τρόπος σκέψης, φοβάμαι ότι δεν θα δούμε πρόοδο.
Στο διμερές επίπεδο, οι σχέσεις Ηνωμένου Βασιλείου – Κύπρου έχουν βελτιωθεί. Απολαμβάνουμε εδώ και χρόνια δεσμούς μέσω διαπροσωπικών σχέσεων, τουρισμού, επιχειρήσεων και εκπαίδευσης. Ωστόσο, η συνεργασίας μας στις πρόσφατες περιφερειακές κρίσεις – από την απομάκρυνση αμάχων από το Σουδάν, το Ισραήλ και τον Λίβανο μέχρι την κοινή μας προσπάθεια για υλοποίηση του θαλάσσιου ανθρωπιστικού διαδρόμου προς τη Γάζα – ενεργοποίησε μιαν ακόμα ισχυρότερη πολιτική σχέση. Ωστόσο, η δυναμική αγάπης μίσους που χαρακτηρίζει τις απόψεις των Κυπρίων για το ΗΒ παραμένει. Αυτή δεν πρόκειται να αλλάξει αν δεν υπάρχει αναλύσουμε συλλογικά και από κοινού το ιστορικό τραύμα της περιόδου 1955-1959. Το θέμα όμως είναι ευαίσθητο και χρειάζεται ενδοσκόπης και αυτοκριτική και από τις δύο πλευρές, κάτι που μέχρι στιγμής δεν έχει συμβεί. Το γεγονός ότι δεν καταφέραμε να αντιμετωπίσουμε αμεσότερα αυτό το ζήτημα είναι κάτι που με λυπεί από τη θητεία μου.
Το άλλο που με λυπεί ιδιαίτερα είναι η αδυναμία μας να βρούμε λύση για τους/ις Κύπριους/ες φοιτητές/φοιτήτριες που χρεώνονται πλέον ακριβότερα δίδακτρα για να σπουδάσουν στο ΗΒ μετά το Brexit. Η εξέλιξη αυτή έχει οδηγήσει σε σημαντική μείωση των Κυπρίων φοιτητών/φοιτητριών στο ΗΒ. Πρόκειται για ένα ζήτημα συνδεδεμένο με την ευρύτερη σχέση μεταξύ ΗΒ και ΕΕ, την οποία η νέα βρετανική κυβέρνηση προτίθεται να αναθεωρήσει. Η εξεύρεση λύσης, είτε ως μέρος ενός ευρύτερου πακέτου με την ΕΕ, είτε συγκεκριμένα για την Κύπρο, πρέπει να παραμείνει προτεραιότητα. Είμαι βέβαιος ότι ο διάδοχός μου θα το πετύχει.
Απόλαυσα τη θητεία μου σε αυτό το νησί - κόσμημα. Το κλίμα, η φύση και το φαγητό ήταν υπέροχα. Αυτό, όμως, που θα μου λείψει περισσότερο είναι η ζεστασιά και η φιλικότητα των Κυπρίων. Αποτελεί παραδοξότητα, την οποία έχω παρατηρήσει σε πολλά μέρη του κόσμου όπου υπάρχουν συγκρούσεις και μίση, που σε προσωπικό επίπεδο οι άνθρωποι παραμένουν τόσο φιλικοί, ζεστοί, φιλόξενοι και γενναιόδωροι. Ελπίζω οι Κύπριοι/ες να είναι εξίσου γενναιόδωροι/ες και προσιτοί/ες μεταξύ τους, όπως είναι και με φιλοξενούμενους σαν εμένα. Με αυτό τον τρόπο, τα προβλήματα και οι διαιρέσεις της Κύπρου θα είχαν λυθεί στη στιγμή.
