Το νέο νομοσχέδιο για τη διαδικασία αναδοχής προστατεύει τα δικαιώματα και την ευημερία των παιδιών, διασφαλίζοντας ότι όλα τα παιδιά σε ανάδοχη φροντίδα λαμβάνουν την κατάλληλη υποστήριξη για την ανάπτυξη, ανέφερε την Παρασκευή η Επίτροπος Νομοθεσίας Λουίζα Ζαννέτου Χριστοδουλίδου, στην ομιλία της κατά τη διάρκεια του Διεθνούς Συνεδρίου για την Αναδοχή που διοργάνωσε το HOPE FOR CHILDREN υπό την αιγίδα του Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας, με αφορμή την παγκόσμια ημέρα αναδοχής.
Όπως ανέφερε, η αναδοχή είναι μια διαδικασία εναλλακτικής φροντίδας και προστασίας παιδιών, τη νομική ευθύνη των οποίων έχει το κράτος και μέσω της οποίας, ένα παιδί τοποθετείται προσωρινά σε μια οικογένεια που δεν είναι η βιολογική του με σκοπό την αποϊδρυματοποίηση των παιδιών και την τοποθέτησή τους σε ένα ασφαλές και σταθερό περιβάλλον.
Πρόσθεσε ότι μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης η αναδοχή παιδιών ρυθμίζεται από νομικά πλαίσια που διασφαλίζουν τα δικαιώματα και την προστασία των παιδιών, ενώ παράλληλα προάγουν την αλληλεγγύη και τη συνεργασία μεταξύ των χωρών, με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2019/1111 να θεσπίζει ενιαίους κανόνες δικαιοδοσίας για το διαζύγιο, τον δικαστικό χωρισμό και την ακύρωση του γάμου καθώς και για τις διαφορές επί θεμάτων γονικής μέριμνας με διεθνή διάσταση.
Σύμφωνα με την Επίτροπο, στην Κύπρο η αναδοχή εφαρμόστηκε το 1956 με τον περί Παιδιών Νόμο Κεφ 352, ένα νομοθέτημα το οποίο χαρακτήρισε ως απαρχαιωμένο και στο οποίο υπάρχει σχετική πρόνοια που προβλέπει την φροντίδα παιδιών από το κράτος, η οποία στην πράξη γίνεται με εσωτερικές διαδικασίες, προσθέτοντας ότι οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας (ΥΚΕ), που υπάγονται στο Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας, είναι υπεύθυνες για την εφαρμογή του νόμου και τη διαχείριση των περιπτώσεων αναδοχής.
Το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων αναφέρει στην πρότασή του προς το Υπουργικό Συμβούλιο ότι ο αριθμός των παιδιών υπό την φροντίδα της Διευθύντριας Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας ανέρχεται στα 1.500 περίπου παιδιά, εκ των οποίων τα 1.200 είναι ασυνόδευτοι ανήλικοι, αιτητές διεθνούς προστασίας, οι οποίοι φιλοξενούνται είτε σε συγγενικές ανάδοχες οικογένειες είτε σε ιδρύματα εφηβικής προστασίας, συνέχισε η κ. Ζαννέτου Χριστοδουλίδου, προσθέτοντας ότι από τα υπόλοιπα παιδιά που τίθενται υπό τη γονική μέριμνα της Διευθύντριας Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, το 29% είναι τοποθετημένο σε ιδρύματα παιδικής και εφηβικής προστασίας, το 65% φιλοξενείται σε εγκεκριμένες ανάδοχες οικογένειας και το 6% είναι ενταγμένο στο πρόγραμμα ημιανεξάρτητης διαβίωσης.
Ακολούθως, η Επίτροπος ανέφερε ότι στη σύνταξη του νέου εκσυγχρονιστικού νομοσχέδιου που της ανατέθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο, σε συνεργασία με τις ΥΚΕ, ελήφθησαν υπόψη οι σύγχρονες ανάγκες των παιδιών αλλά και παραδείγματα άλλων χωρών, όπως η Ελλάδα, με σκοπό του νομοσχεδίου να αποτελεί η ρύθμιση της φροντίδας και προστασίας παιδιού, η γονική μέριμνα ή επιμέλεια του οποίου ασκεί ο Διευθυντής δυνάμει νόμου ή απόφασης Δικαστηρίου ή η φροντίδα παιδιού με τη συγκατάθεση των γονέων ή ασκούντων τη γονική μέριμνα, η διαδικασία έγκρισης καταλληλότητας των ανάδοχων γονέων και των υποχρεώσεών τους, η τήρηση Μητρώων, η παροχή φροντίδας στους αναδεχόμενους και η εποπτεία της αναδοχής.
Συμπλήρωσε ότι το νέο νομοσχέδιο ενισχύει περαιτέρω την αρχή του συμφέροντος του παιδιού και της μοναδικότητάς του, εισάγοντας τη δημιουργία του Ατομικού Σχεδίου Φροντίδας, Προστασίας και Αποκατάστασης, για κάθε παιδί, ενώ εντός τριών μηνών από τη λήψη της γονικής μέριμνας ή επιμέλειας ή φροντίδας παιδιού, ο Διευθυντής ετοιμάζει και συντονίζει την υλοποίηση του Ατομικού Σχεδίου Φροντίδας, Προστασίας και Αποκατάστασης με τη συμβολή διεπαγγελματικής ομάδας, στο οποίο περιλαμβάνονται στοιχεία για την κατάσταση του παιδιού, μέτρα παρέμβασης στους τομείς της υγείας, εκπαίδευσης, κοινωνικής ενσωμάτωσης καθώς και μέτρα ομαλής μετάβασης στην ενηλικίωση, ενώ εκτός από το εξατομικευμένο σχέδιο φροντίδας, για κάθε παιδί ορίζεται σταθερός εκπρόσωπος κάθε υπηρεσίας ή φορέα, στο μέτρο του δυνατού, για εκπροσώπηση στην διεπαγγελματική ομάδα.
Σημείωσε ότι για τα παιδιά που βρίσκονται υπό την φροντίδα του κράτους, η Διευθύντρια θα μπορεί να τα τοποθετήσει σε ανάδοχους γονείς οι οποίοι θα πρέπει να είναι εγκεκριμένοι σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται, ή σε ημιανεξάρτητη διαβίωση με παροχή υπηρεσιών που να υποβοηθούν τη μετάβαση στην ανεξάρτητη διαβίωση κατά την ενηλικίωση ή σε μονάδα παιδικής προστασίας και φροντίδας.
Είπε επίσης ότι στους αναδόχους ή στους φορείς θα παραχωρούνται χορηγήματα για να καλύπτουν τις ανάγκες των παιδιών, με τη φροντίδα του προσώπου για το οποίο παρείχε φροντίδα ο Διευθυντής όταν αυτό ήταν παιδί να μπορεί να συνεχίσει να παρέχεται και μετά την ενηλικίωση και μέχρι την ηλικία των 21 ετών.
Σύμφωνα με την κ. Ζαννέτου Χριστοδουλίδου, η αναδοχή δύναται να αφορά συγγενική ανάδοχη οικογένεια, παραδοσιακή ανάδοχη οικογένεια, που παρέχει φροντίδα σε μη συγγενικά παιδιά, διημερεύουσα ανάδοχη φροντίδα σε παιδιά με στόχο τη στήριξη οικογενειών υψηλού κινδύνου ώστε να προληφθεί η απομάκρυνση των παιδιών από τους γονείς τους, έκτακτη ανάδοχη φροντίδα σε παιδιά που οι γονείς, λόγω έκτακτων γεγονότων, αδυνατούν να παρέχουν επαρκή φροντίδα στα παιδιά τους, επαγγελματική ανάδοχη παρέχεται σε παιδιά με αναπηρία, σοβαρό πρόβλημα σωματικής ή ψυχικής υγείας ή συμπεριφοράς και αναδοχή σε ομάδα τριών τουλάχιστον αναδεχόμενων παιδιών με ανώτατο τα μέχρι έξι παιδιά.
Συμπλήρωσε ότι η αίτηση για διεξαγωγή έρευνας καταλληλότητας προσώπων για να γίνουν ανάδοχοι υποβάλλεται από ζεύγος άνδρα και γυναίκας που έχουν συνάψει γάμο ή έχουν συνάψει πολιτική συμβίωση ή συμβιώνουν για τουλάχιστον τρία χρόνια, ή μεμονωμένα άτομα, ενώ σε κάθε Επαρχία θα υπάρχει Επιτροπή Αξιολόγησης Αιτήσεων Αναδοχής, συμβουλευτική προς το Διευθυντή, που θα εξετάζει εάν πληρούνται τα κριτήρια των ατητών.
Μία από τις σημαντικότερες αλλαγές του νομοσχεδίου σύμφωνα με την Επίτροπο είναι η εισαγωγή της επαγγελματικής αναδοχής για παιδιά με αναπηρία ή σοβαρά προβλήματα υγείας και συμπεριφοράς, μέσω της οποίας παρέχεται εξειδικευμένη φροντίδα σε αυτά τα παιδιά, ενώ επιπρόσθετα, το νέο νομοσχέδιο δημιουργεί ένα πιο οργανωμένο σύστημα υποστήριξης και παρακολούθησης των ανάδοχων οικογενειών, με τακτικές επισκέψεις κοινωνικών λειτουργών, οι οποίες δύναται να είναι προειδοποιημένες ή/και απροειδοποίητες, σημειώνοντας πως η μη συνεργασία των ανάδοχων γονέων με τις ΥΚΕ αποτελεί ποινικό αδίκημα.
Είπε ακόμη ότι στους ανάδοχους θα παρέχεται προστασία σύμφωνα με τον περί Προστασίας της Μητρότητας Νόμο, τον περί Γονικής Άδειας και Άδειας για Λόγους Ανωτέρας Βίας Νόμο και τον περί Προστασίας της Πατρότητας Νόμο, ενώ επιπλέον, το νομοσχέδιο στο Πέμπτο Μέρος προβλέπει Μηχανισμούς Προστασίας και Υποστήριξης των παιδιών, μέσω παροχής υπηρεσιών με στόχο την εξασφάλιση της ευημερίας τους και την ομαλή τους μετάβαση στην ενηλικίωση, οι οποίες αφορούν μεταξύ άλλων πρόσβαση και παροχή υπηρεσιών υγείας, εκπαίδευσης και οικονομική στήριξη.
Όσον αφορά στην ημιανεξάρτητη διαβίωση παιδιού, είπε ότι ο Διευθυντής μεριμνά για εξεύρεση κατάλληλου χώρου διαμονής, ορίζει ενήλικο προσώπου να μεριμνά για τη καθημερινή πρακτική στήριξη του παιδιού, του παραχωρεί αναγκαίους πόρους διαβίωσης και διασφαλίζει την πρόσβασή του σε υπηρεσίες και προγράμματα που προάγουν την ανάπτυξη στο μέγιστο των δυνατοτήτων του.
Αναφερόμενη στα κίνητρα και στις διευκολύνσεις που δίνει το νέο νομοσχέδιο στους ανάδοχους γονείς, η Επίτροπος είπε ότι σε περίπτωση ανάδοχων γονέων που εργάζονται παράλληλα ως μισθωτοί και έχει τοποθετηθεί κοντά τους παιδί κάτω των δώδεκα ετών ή σε περίπτωση παιδιού με αναπηρία κάτω των 18 ετών, οι ανάδοχοι γονείς δικαιούνται τις άδειες κατ’ αναλογία των προβλεπόμενων στον περί Προστασίας της Μητρότητας Νόμο, στον περί Αδειών (Πατρότητας, Γονική, Φροντίδας, Ανωτέρας Βίας) και Ευέλικτων Ρυθμίσεων Εργασίας για την Ισορροπία μεταξύ Επαγγελματικής και Ιδιωτικής Ζωής Νόμο του 2022.
Πρόσθεσε ότι χορήγημα που δίδεται για κάλυψη αναγκών παιδιού απαλλάσσεται από κάθε φόρο, ενώ στην περίπτωση που πρόσωπα που διατελούν ή διετέλεσαν ανάδοχοι γονείς επιθυμούν να μεταβιβάσουν και ή εγγράψουν ακίνητη ιδιοκτησία σε αναδεχόμενο τους ή πρόσωπο που υπήρξε αναδεχόμενο τους δύνανται να το πράξουν χωρίς την καταβολή των μεταβιβαστικών τελών.
«Το νέο νομοσχέδιο ενισχύει τη διαδικασία αναδοχής με σαφείς διαδικασίες και προστατεύει τα δικαιώματα και την ευημερία των παιδιών, διασφαλίζοντας ότι όλα τα παιδιά σε ανάδοχη φροντίδα λαμβάνουν την κατάλληλη υποστήριξη για την ανάπτυξή τους. Με την εφαρμογή των νέων διατάξεων, το νομοσχέδιο στοχεύει να προσφέρει ένα ασφαλές, σταθερό και υποστηρικτικό περιβάλλον για τα παιδιά που απομακρύνονται από τις βιολογικές τους οικογένειες, εξασφαλίζοντας την ομαλή τους ανάπτυξη και την ένταξή τους στην κοινωνία», κατέληξε η κ. Ζαννέτου Χριστοδουλίδου.
