*του Παύλου Λοΐζου, Διευθύνων Σύμβουλος WiRE FS
Ακόμα κι αν τερματιστεί ο πόλεμος στην Ουκρανία, θα χρειαστεί αρκετός καιρός μέχρι να επιστρέψει η παγκόσμια οικονομία σε συνθήκες ομαλότητας, πόσο μάλλον η κυπριακή. Επιπτώσεις αναπόφευκτα θα υπάρξουν και στην αγορά ακινήτων στην χώρα μας, θετικές και αρνητικές, βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες.
Αυτό που παρατηρούμε αυτήν την περίοδο, είναι μία κάθοδο ατόμων από τις εμπλεκόμενες χώρες (Ουκρανία, Λευκορωσία, Ρωσία). Ως τις 18 Μαρτίου είχαν φτάσει στην Κύπρο 6,024 Ουκρανοί και υπάρχουν περίπου 2,300 Ουκρανοί τουρίστες οι οποίοι βρίσκονται στη χώρα μας πριν τις 24 Φεβρουαρίου. Δεν υπάρχουν στοιχεία για τους Ρώσσους και Λευκορώσους ή και άλλους που έχουν μεταστεγαστεί τις τελευταίες εβδομάδες. Γενικά πρόκειται κυρίως για άτομα που εργάζονταν σε εταιρείες οι όποιες έδρευαν στις συγκεκριμένες χώρες και πλέον έχουν μεταφερθεί προσωρινά σε ξενοδοχειακές μονάδες στην Κύπρο, κυρίως στη Λεμεσό, προστατεύοντας έτσι τόσο τους ίδιους όσο και την επιχειρησιακή τους ικανότητα. Όπως γίνεται αντιληπτό, πρόκειται για μια πολύ σημαντική εξέλιξη, αφού νεαρές οικογένειες, με σημαντικό εκπαιδευτικό και επαγγελματικό υπόβαθρο, εντάσσονται άμεσα στην τοπική αγορά εργασίας. Αν αυτά τα άτομα τελικά παραμείνουν στην Κύπρο, τότε σίγουρα θα αναζητήσουν προσωπική στέγη -σε πρώτο στάδιο- άρα θα δούμε μία αύξηση στη ζήτηση οικιστικών ακινήτων προς ενοικίαση. Αν επίσης οι εταιρείες που εργοδοτούν αυτά τα άτομα αποφασίσουν ότι θα συνεχίσουν να λειτουργούν μέσω Κύπρου, τότε σε μεταγενέστερο στάδιο θα υπάρξει αυξημένη ζήτηση και για ενοικιάσεις γραφειακών χώρων και πάλι με επίκεντρο την πόλη της Λεμεσού, όπου κατά κύριο λόγο εδρεύουν οι πλείστες ξένες εταιρείες.
Όσον αφορά τις βραχυπρόθεσμες αρνητικές εξελίξεις, αυτές σχετίζονται κυρίως με τους Ρώσους επιχειρηματίες και επενδυτές, οι οποίοι μετά την εισβολή βρίσκονται στο μάτι του κυκλώνα των κυρώσεων και των ενδελεχών ελέγχων, ειδικά σε σχέση με τη διενέργεια συναλλαγών. Εκτιμάται πως περίπου το 10% των μεγάλων αναπτύξεων και επενδύσεων στην Κύπρο χρηματοδοτούνται από ρωσικά κεφάλαια, άρα ενδεχομένως κάποια έργα να παγοποιηθούν, τουλάχιστον μέχρι νεωτέρας. Επιπρόσθετα, με δεδομένο ότι οι Ρώσοι αποτελούσαν σημαντικό ποσοστό των αγοραστών πολυτελών ακινήτων κυρίως σε Λεμεσό και Πάφο, σίγουρα η συγκεκριμένη κατηγορία θα παρουσιάσει κάμψη. Τόσο λόγω γενικότερης αβεβαιότητας, όσο και λόγω δυσκολίας μετακίνησης κεφαλαίων αλλά και λόγω της ισοτιμίας του ρουβλιού η οποία πλέον είναι απαγορευτική για μετατροπή σε ευρώ.
Όσον αφορά τους Κύπριους αγοραστές, η μεγάλη ανησυχία αφορά την αναμενόμενη αύξηση των τιμών για καινούργια ακίνητα, κυρίως λόγω μας αύξησης των τιμών των πρώτων υλών. Η συγκεκριμένη εξέλιξη μπορεί να στρέψει πολύ περισσότερους στην ήδη μεγάλη δευτερογενή αγορά στην οποία η προσφορά είναι τεράστια για όλα τα είδη ακινήτων, αφού κορυφώνεται η διάθεση ακινήτων από εταιρείες απόκτησης και διαχείρισης κόκκινων δανείων.
Το μεγάλο στοίχημα για τους επαγγελματίες του τομέα των ακινήτων, είναι η επόμενη μέρα ή καλύτερα τα επόμενα χρόνια. Κατά την άποψή μας, η διαχρονική «στρατηγική» για κατά καιρούς επικέντρωση σε συγκεκριμένες αγορές εκτός ΕΕ, με σημαντικά περιθώρια κέρδους, έχει παρέλθει. Τα τελευταία 20-30 χρόνια δουλέψαμε με Βρετανούς (2000-2008), Ρώσους (2008-2012), Κινέζους (2012-2017), και Άραβες (2016-2018) περισσότερο με τρόπο καιροσκοπικό παρά με στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη του τομέα. Όπως και σε πολιτικό επίπεδο, φρονούμε πως έφτασε η στιγμή να λειτουργήσουμε ορθολογικά και να στραφούμε προς την ευρωπαϊκή αγορά. Αγορά που είναι πιο ανταγωνιστική, πιο δύσκολη και με μικρότερο περιθώριο κέρδους. Ωστόσο, είναι πιο σταθερή, πιο ασφαλής και επηρεάζεται λιγότερο από αστάθμητους παράγοντες (όπως ένα πόλεμο, αλλαγές στην πολιτική ηγεσία, κτλ). Οφείλουμε πλέον σαν χώρα να στρέψουμε το ενδιαφέρον μας πιο «δυτικά».
Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως γενικότερα οι Ρώσοι αποτελούν ένα μεγάλο κομμάτι της οικονομίας της Κύπρου. Από τον τουρισμό, τις επαγγελματικές υπηρεσίες αλλά και το γεγονός πως δεκάδες χιλιάδες, ζουν, εργάζονται και επενδύουν στη χώρα μας. Επιπλέον, ας μην ξεχνάμε ακόμα και το ότι πολλές ρωσικές επενδυτικές συναλλαγές περνούσαν μέσω Κύπρου για φορολογικούς λόγους. Όλοι αυτοί οι τομείς αδιαμφισβήτητα θα επηρεαστούν αρνητικά, με άμεσο και έμμεσο αντίκτυπο. Είναι αναγκαιότητα λοιπόν η κυπριακή οικονομία στο σύνολο της να στραφεί δυτικότερα, όχι γιατί έχουμε κάποιο πρόβλημα με τους Ρώσους πολίτες στο σύνολό τους, αλλά επειδή αυτό επιτάσσει η νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων.
