Της Δωρίτας Γιαννακού
Θύματα εξαπάτησης και κοροϊδίας αισθάνονται οι πολίτες που έχουν εγκαταστήσει φωτοβολταϊκά συστήματα, εξαιτίας της κατάστασης που έχει επικρατεί το τελευταίο διάστημα με τις συνεχείς περικοπές τους με αποτέλεσμα να επωμίζονται το κόστος της συμβατικής ενέργειας, καθώς η πράσινη ενέργεια τους δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να καλύψει τις ανάγκες του νοικοκυριού τους. Όπως φαίνεται ο κόμπος έχει φτάσει στο χτένι και οι πολίτες έχουν δρομολογήσει διαμαρτυρία τις αρχές Απριλίου έξω από το Προεδρικό προκειμένου να εκφράσουν τη δυσαρέσκεια τους και να απαιτήσουν άμεση εξεύρεση λύσεων από τους αρμοδίους φορείς.
Μάλιστα, έχουν ήδη δημιουργήσει και σχετικό γκρουπ στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, μέσω του οποίου απευθύνουν κάλεσμα σε όλους όσους επηρεάζονται να συμμετέχουν στη διαμαρτυρία. Το όλο ζήτημα ωστόσο δεν φαίνεται να έχει μαγικές λύσεις σύμφωνα με τους αρμόδιους, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι αυτή είναι μια πρακτική που ακολουθείται και από πολλές άλλες χώρες, καθώς όταν έχεις να επιλέξεις μεταξύ του να κάψεις το δίκτυο, οι μικρές απώλειες για τους καταναλωτές δεν θα πρέπει να σε αποτρέψουν από το να το προστατέψεις.
Το 2024 οι απώλειες λόγω των περικοπών ήταν της τάξης του 1% της δυνητικής ετήσιας παραγωγής τους, ενώ με βάση τις προβλέψεις του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ), για το 2025 εκτιμάται ότι το ποσοστό αυτό θα αυξηθεί σε 5%.
Καταναλωτές: Δεν νομιμοποιούνται να μας κλείνουν το σύστημα – Νιώθουμε ότι έχουμε διακοσμητικά γυαλιά στις οροφές μας
Ανω του 5% η χαμένη ενέργεια το 2025
Πενταπλασιάστηκαν φέτος οι απώλειες παραγωγής λόγω περικοπών σε μικρά εμπορικά και οικιακά φωτοβολταϊκά συστήματα. Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση της ΑΗΚ το 2024 οι απώλειες λόγω των περικοπών ήταν της τάξης του 1% της δυνητικής ετήσιας παραγωγής τους, ενώ με βάση τις προβλέψεις του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ), για το 2025 εκτιμάται ότι το ποσοστό αυτό θα αυξηθεί σε 5%. Η αύξηση αυτή, της χαμένης ουσιαστικά ενέργειας, οφείλεται στη μεγάλη αύξηση του αριθμού των φωτοβολταϊκών συστημάτων, κυρίως των μικρών εμπορικών και οικιακών, τονίζει ο ΔΣΜΚ ξεκαθαρίζοντας στην «Κ» ότι ενδεχομένως το ποσοστό αυτό να αποτελεί το αισιόδοξο σενάριο. Όσο η ζήτηση είναι χαμηλή τόσο θα αυξάνεται και η περικοπή της πράσινης ενέργειας σημειώνει ο ΔΣΜΚ, επισημαίνοντας ότι οι περικοπές γίνονται εκ περιτροπής και με δίκαιο τρόπο.
Σκοπός του ΔΣΜΚ είναι η διασφάλιση της σταθερότητας του Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας τονίζει στην ανακοίνωση της η ΑΗΚ σημειώνοντας ότι για τη σταθερότητα του ηλεκτρικού συστήματος, είναι κρίσιμη για τη διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ παραγωγής και κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς, σε αντίθετη περίπτωση, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος για σβέση (blackout) σε ολόκληρη την Κύπρο.
Τα κίνητρα που έχουν δοθεί από την Πολιτεία, έχουν οδηγήσει σε αύξηση της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ που ήταν και το ζητούμενο ωστόσο σε συγκεκριμένες συνθήκες, όταν η παραγωγή είναι μεγαλύτερη από την κατανάλωση, είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί η ισορροπία και σταθερότητα του ηλεκτρικού συστήματος, προστίθεται. Για να γίνει αυτό, ο ανεξάρτητος ΔΣΜΚ δίνει συγκεκριμένες εντολές στην ΑΗΚ για τον περιορισμό της παραγωγής από ΑΠΕ. Σημειώνεται, πως αυτό το φαινόμενο δεν το αντιμετωπίζει μόνο η Κύπρος αλλά παρουσιάζεται σε όλες οι χώρες που έχουν μικτή παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και συμβατικές μονάδες και οι οποίες φροντίζουν για τη σταθερότητα των δικών τους συστημάτων με τον ίδιο τρόπο.
Όπως επεξηγείται από την ΑΗΚ η διαδικασία που ακολουθείται είναι να περιορίζει πρωτίστως την παραγωγή της από τις συμβατικές μονάδες στους ΗΣ "Βασιλικού" και "Δεκέλειας, το επόμενο βήμα είναι η σταδιακή αποκοπή των μεγάλων αιολικών και φωτοβολταϊκών συστημάτων και η τελευταία επιλογή είναι οι εκ περιτροπής περικοπές σε μικρότερες εμπορικές και οικιακές εγκαταστάσεις. Οι περικοπές οφείλονται στο ότι το ηλεκτρικό σύστημα της Κύπρου είναι απομονωμένο και το πλεόνασμα ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από τις ΑΠΕ, δεν μπορεί να εξαχθεί σε άλλες χώρες αναφέρει η ΑΗΚ υπογραμμίζοντας ότι πιθανή λύση μπορεί να αποτελέσει το σύστημα αποθήκευσης – μπαταρίες αλλά η διασύνδεση του ηλεκτρικού συστήματος της Κύπρου με αυτό άλλων χωρών.
Ιδιαίτερη αναφορά κάνει η ΑΗΚ στα οφέλη όσων έχουν εγκαταστήσει φωτοβολταϊκά συστήματα υποδεικνύοντας ότι η εξοικονόμηση στον λογαριασμό ηλεκτρισμού λόγω του φωτοβολταϊκού συστήματος υπολογίζεται στα €240 ευρώ τη διμηνία για μια μέση κατοικία με σύστημα 4KW (όπως στο «Σχέδιο ΦΒ για Όλους») με μέση ετήσια παραγωγή 6500KWh. Από την άλλη, σύμφωνα με την ΑΗΚ, ο ΔΣΜΚ υπολογίζει τις απώλειες για τους καταναλωτές από τη συνολική μείωση της τάξης του 5% στην ετήσια παραγωγή στα €12 ευρώ τη διμηνία.
Οι επιλογές μας είναι ευέλικτες μονάδες συμβατικής παραγωγής, αποθήκευση και ηλεκτρικές διασυνδέσεις μακροπόθεσμα.
Τα διακοσμητικά γυαλιά στις οροφές
Ιδιαίτερα επικριτικοί απέναντι στους αρμοδίους φορείς παρουσιάζονται από τη μεριά τους οι καταναλωτές, οι οποίοι αναφέρουν ότι οι περικοπές της πράσινης ενέργειας των νοικοκυριών τους είναι παράνομες με τον τρόπο με τον οποίο γίνονται. Αμφισβητούν μάλιστα τα στοιχεία του ΔΣΜΚ για τις απώλειες που υφίστανται από τις περικοπές τονίζοντας ότι είναι πολύ περισσότερο το κόστος το οποίο επωμίζονται. Σύμφωνα με δηλώσεις τους στην «Κ» τις πρώτες 10 ημέρες του Μάρτη έκλεισαν τα συστήματα τους τις μισές ημέρες για πάνω από 6 ώρες την κάθε ημέρα. Δεν τους πιστεύουμε πλέον γιατί ενώ γνώριζαν ότι θα έρθουμε σε αυτό το σημείο μας παρακινούσαν να βάζουμε φωτοβολταϊκά προσθέτουν. Οι καταναλωτές επισημαίνουν ακόμα ότι οι αποκοπές της πράσινης ενέργειας όπως γίνονται από τον ΔΣΜΚ είναι παράνομες καθώς σύμφωνα με τη σύμβαση νομιμοποιούνται να σταματούν την έκχυση ενέργειας στο δίκτυο αλλά όχι να μην επιτρέπουν την ιδιοκατανάλωση. Αισθανόμαστε πραγματικά ότι απλά έχουμε κάποια διακοσμητικά γυαλιά πάνω στη στέγη, αναφέρουν καταληκτικά οι καταναλωτές.
Η ηθική πλευρά και η νέα ρύθμιση που μελετάται
Η «Κ» επικοινώνησε και με τον Υπουργό Ενέργειας Γιώργο Παπαναστασίου ο οποίος ανέφερε ότι οι περικοπές στα φωτοβολταϊκά συστήματα ήταν θέμα χρόνου καθώς δεν διαθέτουμε ευελιξία στη συμβατική ηλεκτροπαραγωγή. Πρόσθεσε επίσης ότι οι συμβατικές μας μονάδες είναι μεγάλες και παλαιές και ουσιαστικά πρέπει να παράγουν ένα μινιμουμ ηλεκτρισμό της τάξης δηλαδή του 220 - 250 MW για να τις κρατά σε μια ροπή αδρανείας.
O αρμόδιος Υπουργός αποκάλυψε ότι την ερχόμενη εβδομάδα θα θέσει επι τάπητος μια νέα ρύθμιση που μελετάται με βάση την οποία θα αποκόπτεται στα οικιστικά συστήματα η έκχυση της πράσινης ενέργειας στο δίκτυο καθώς είναι εκείνο που θέλουμε να προστατέψουμε, επιτρέποντας την ιδιοκατανάλωση από τα νοικοκυριά. Όπως μας ανέφερε ο κ Παπαναστασίου θα πιέσει προς αυτή την κατεύθυνση προκειμένου τα νοικοκυριά να είναι παραγωγοί και να έχουν ιδιοκατανάλωση χωρίς να επιβαρύνουν το δίκτυο. Πρόκειται ουσιαστικά για τεχνικές αναβαθμίσεις στο κάθε σπίτι μέσω ενός κουτιού που θα πιάνει το σήμα από την κινητή τηλεφωνία και θα δίνει οδηγίες του μετατροπέα ότι μπει σε Mode zero export μη έκχυσης προς το δίκτυο δηλαδή.
Ο αρμόδιος Υπουργός επισήμανε ότι ότι αναγνωρίζει την ηθική πλευρά που επικαλείται ο πολίτης, ωστόσο με βάση συμβολαίου δικαιούται ο διαχειριστής κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες να περικόπτει την παραγωγή.
Οι επιλογές μας είναι οι ευέλικτες μονάδες συμβατικής παραγωγής, η αποθήκευση και οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις μακροπόθεσμα σημείωσε ο κ Παπαναστασίου.
Ο αρμόδιος Υπουργός πρόσθεσε ότι αναγνωρίζει την ηθική πλευρά που επικαλείται ο πολίτης, ωστόσο με βάση συμβολαίου δικαιούται ο διαχειριστής κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες να περικόπτει την παραγωγή.
Το φθινόπωρο το σχέδιο για επιδότηση μπαταριών
Όπως είχε γράψει η «Κ» το φθινόπωρο αναμένεται να εξαγγείλει το ταμείο ΑΠΕ και ΕΞΕ το σχέδιο χορηγιών για την αποθήκευση της πράσινης ενέργειας σε κατοικίες. Εξάλλου, σήμερα είναι σε ισχύ το Σχέδιο Χορηγιών για Συστήματα Αποθήκευσης Ενέργειας σε Συνδυασμό με Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) που είχε εξαγγείλει το υπουργείο Ενέργειας. Το συγκεκριμένο σχέδιο που λήγει στις 28 Μαρτίου με συνολικό προϋπολογισμό €35 εκατομμυρίων, προέρχεται από το πρόγραμμα «ΘΑλΕΙΑ 2021 -2027» και το ταμείο δίκαιης μετάβασης και αποσκοπεί στη μείωση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας για τους πολίτες, ενισχύοντας ταυτόχρονα την πράσινη ενεργειακή μετάβαση της χώρας.
