Της Πάολας Χατζηλαμπρή
Διευθύντρια Επιχειρησιακής Ανάπτυξης
MICHAEL KYPRIANOU – ADVOCATES & LEGAL CONSULTANTS
Το γεγονός ότι η πανδημία έχει αλλάξει την ζωή μας τα δύο τελευταία χρόνια, είναι αδιαμφισβήτητο. Το ότι η προστατευτική μάσκα προσώπου έχει γίνει μέρος της καθημερινότητάς μας όπως και τα αντισηπτικά τζελ κανείς δεν μπορεί να το αρνηθεί, όπως και την εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση και την τηλεργασία που έγιναν η νέα μας καθημερινή ρουτίνα ειδικά την περίοδο του lockdown. Ζούμε μια νέα πραγματικότητα, που έχει φέρει περιορισμούς, απώλειες και τρομερή σύγχυση.
Βρισκόμαστε σε μια «εμπόλεμη» κατάσταση με έναν αόρατο εχθρό που προσπαθούμε με νύχια και με δόντια να αντιμετωπίσουμε. Άλλοι ακολουθώντας πιστά τα βήματα και τις οδηγίες των επιστημόνων και των κυβερνήσεων στις οποίες και ανήκουν, άλλοι με διαφορετικές απόψεις και μεθοδολογίες. Άλλωστε δημοκρατία έχουμε.
Ανησυχία όμως προκαλεί η είδηση από τον Αρχηγό Αστυνομίας για τις καταγγελίες που φθάνουν τους τελευταίους μήνες από το Υπουργείο Παιδείας για μη συστηματική φοίτηση μαθητών στα σχολεία με αφορμή τα μέτρα της κυβερνήσεως κατά της πανδημίας. Και όμως, γονείς προτιμούν να κρατήσουν τα παιδιά τους μακριά από το σχολείο και τηn μάθηση λόγω των δικών τους προσωπικών πεποιθήσεων και διαφωνιών με τις αποφάσεις τις κυβέρνησης, χωρίς όμως να αντιλαμβάνονται ότι στερούν από τα ίδια τους τα παιδιά το αναφαίρετο δικαίωμα της δωρεάν παιδείας.
Η απόφαση του γονέα να μην στείλει το παιδί του στο σχολείο ενώ υποχρεούται αποτελεί ποινικό αδίκημα καθώς καταπατούνται τα θεμελιώδη δικαιώματα του παιδιού για την απρόσκοπτη πρόσβασή του στην παιδεία, στην μάθηση και εκπαίδευση. Η απρόσκοπτη και συνεχής φοίτηση των παιδιών μέχρι την ολοκλήρωση του γυμνασιακού κύκλου ή τη συμπλήρωση του 15ου έτους της ηλικίας του μαθητή, αποτελεί ουσιώδες θέμα το οποίο απασχολεί ιδιαίτερα το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού και ειδικά τους τελευταίους μήνες που παρατηρείται έντονος αναβρασμός για τα νέα μέτρα της κυβέρνησης στα σχολεία.
Ο καθείς δικαιούται να έχει την προσωπική του άποψη και το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου και της σκέψης. Κάτι που είναι καθόλα αποδεκτό μέχρι το σημείο όμως που δεν προσβάλει το δικαίωμα της ελευθερίας του συνανθρώπου του σε όλα τα επίπεδα. Και σίγουρα, το δικαίωμα πρόσβασης στην δωρεάν παιδεία κάθε ανήλικου παιδιού είναι αναφαίρετο και η όποια μη συμμόρφωση από τον γονέα ή κηδεμόνα τιμωρείται με βάση τον Νόμο περί Δημoτικής και Μέσης Εκπαίδευσης (Υπoχρεωτική Φoίτηση και Παρoχή Δωρεάv Παιδείας) Νόμoς τoυ 1993, 24(I)/1993, 220(I)/2004, 1(I)/2019.
Σύμφωνα με την πιο πάνω υφιστάμενη νομοθεσία «η φοίτηση στην προδημοτική τάξη, στο δημοτικό σχολείο και στο γυμνάσιο είναι υποχρεωτική, μέχρις ότου ο μαθητής συμπληρώσει το γυμνασιακό κύκλο ή το δέκατο πέμπτο έτος της ηλικίας του, οποιοδήποτε από τα δύο επισυμβεί πρώτο».
Τόσο η πολιτεία, όσο και ο γονέας/κηδεμόνας έχουν υποχρέωση να διασφαλίσουν την απρόσκοπτη φοίτηση του κάθε παιδιού στο σχολείο μέχρι την ηλικία η οποία αναφέρεται πιο πάνω.
Επίσης, σύμφωνα με τον ίδιο Νόμο, «όποιος έχει την επιμέλεια του προσώπου του μαθητή και παραλείπει την εγγραφή ή την εποπτεία του ως προς τη φοίτηση κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 3, διαπράττει αδίκημα τιμωρούμενο με ποινή φυλάκισης μέχρι τρεις μήνες ή με χρηματική ποινή μέχρι 1000 ευρώ ή και με τις δύο αυτές ποινές».
Παράλληλα, το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, μέσα στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων του, έχει την υποχρέωση να συμβάλλει στη διασφάλιση του δικαιώματος του παιδιού στην εκπαίδευση, προνοώντας με κανονισμούς και συγκεκριμένες διαδικασίες για την τακτική φοίτησή του και τη μη εγκατάλειψη των σχολικών του σπουδών, όπως αυτά αναφέρονται στο άρθρο 28 της Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Παιδιού.
Για αυτό το λόγο η φοίτηση του κάθε παιδιού παρακολουθείται μέσα από το σχολικό σύστημα που καθημερινά λαμβάνει παρουσίες και απουσίες, και εκεί όπου παρουσιάζονται προβλήματα λαμβάνονται άμεσα μέτρα σε συνεργασία με άλλες αρμόδιες υπηρεσίες.
Η σχετική εγκύκλιος του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Παιδείας, προς τις Διευθύνσεις Μέσης και Δημοτικής Εκπαίδευσης, καθορίζει τη διαδικασία διασφάλισης της κανονικής και υποχρεωτικής φοίτησης των παιδιών. Όπου παρατηρείται πρόβλημα, γίνονται άμεσα συντονισμένες ενέργειες σε συνεργασία με άλλες αρμόδιες υπηρεσίες όπως με το Γραφείο Ευημερίας, και την Αστυνομία.
Με βάση τον Κανονισμό 18 των Περί Λειτουργίας των Δημόσιων Σχολείων Μέσης Εκπαίδευσης Κανονισμών του 1990 έως 2019, όσον αφορά στην ελλιπή φοίτηση και στις απουσίες των μαθητών από το σχολείο, κάθε απουσία του μαθητή από το σχολείο, έστω και για μια (1) περίοδο διδασκαλίας, πρέπει να δικαιολογείται είτε με ιατρικό πιστοποιητικό είτε με ειδική υπεύθυνη βεβαίωση του γονιού ή κηδεμόνα που να μπορεί να γίνει δεκτή από τη διεύθυνση του σχολείου, εκτός αν του δόθηκε γραπτή άδεια από τη διεύθυνση του σχολείου. Η βεβαίωση ή το πιστοποιητικό πρέπει να παρουσιάζονται στη διεύθυνση όταν ο μαθητής επανέλθει στο σχολείο και όχι αργότερα από πέντε (5) ημέρες από την ημέρα της απουσίας.
Όταν ο αριθμός των απουσιών είναι μεγάλος, τότε η σχολική μονάδα έρχεται σε επαφή με τους γονείς (σύμφωνα με τις πρόνοιες των σχετικών Κανονισμών) και συζητεί μαζί τους τα προβλήματα που προκαλούν τις απουσίες και έπειτα ενημερώνεται ο Επαρχιακός Επιθεωρητής. Ο Επαρχιακός Επιθεωρητής, μετά την παραλαβή της ειδοποίησης του σχολείου, προβαίνει σε διερεύνηση της υπόθεσης επικοινωνώντας τηλεφωνικά με το διευθυντή του σχολείου και στη συνέχεια επικοινωνεί με τους γονείς του παιδιού για να τους διευκρινίσει ότι η εκπαίδευση είναι υποχρεωτική, γι’ αυτό και η ελλιπής φοίτηση ή η μη φοίτηση του παιδιού στο σχολείο για μεγάλο χρονικό διάστημα αποτελεί παράβαση του νόμου, που υπόκειται σε ποινική δίωξη.
Στις περιπτώσεις που κρίνεται σκόπιμο, ο Επαρχιακός Επιθεωρητής επικοινωνεί, τηλεφωνικώς και γραπτώς, με τον εκπαιδευτικό ψυχολόγο και με το Γραφείο Ευημερίας για την όσο το δυνατό καλύτερη και ταχύτερη αντιμετώπιση της κάθε περίπτωσης ξεχωριστά. Η επικοινωνία είναι συνεχής, μέχρι την εξασφάλιση της συνέχισης της φοίτησης του παιδιού στο σχολείο
Αν οι πιο πάνω ενέργειες δε φέρουν αποτέλεσμα, ο Επαρχιακός Επιθεωρητής προχωρεί σε παραπομπή της υπόθεσης στην Αστυνομία μέσω γραπτής επιστολής και παράλληλα ενημερώνει το διευθυντή του σχολείου. Η επιστολή προς τον Αρχηγό της Αστυνομίας κοινοποιείται επίσης στο Διευθυντή Μέσης Εκπαίδευσης, στον οικείο επιθεωρητή, στο διευθυντή του σχολείου, στον εκπαιδευτικό ψυχολόγο του σχολείου και στο Επαρχιακό Γραφείο Ευημερίας.
Σε περίπτωση που μετά την πάροδο εύλογου χρονικού διαστήματος οι ενέργειες της Αστυνομίας δε φέρουν το αναμενόμενο αποτέλεσμα, ο Επαρχιακός Επιθεωρητής ενημερώνει τη Διεύθυνση Μέσης Εκπαίδευσης, η οποία και προβαίνει σε σχετική επικοινωνία τόσο με το Αρχηγείο της Αστυνομίας, όσο και με το Γραφείο Ευημερίας ή με άλλες υπηρεσίες και λειτουργούς οι οποίοι είχαν εμπλακεί στη διερεύνηση της περίπτωσης. Στη συνέχεια, ενημερώνονται οι Γενικοί Διευθυντές των Υπουργείων Παιδείας και Πολιτισμού και Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, η Επίτροπος Προστασίας του Παιδιού και ο Γενικός Εισαγγελέας.
Με βάση τα πιο πάνω δεν μπορούμε παρά να μην σχολιάσουμε με μειδίαμα στα χείλη τους αγώνες που έγιναν τόσα χρόνια πριν, ανά το παγκόσμιο, για να εξασφαλιστεί η δωρεάν παιδεία και να διασφαλιστεί η φοίτηση των παιδιών στα σχολεία. Αναλογιζόμαστε τον θυμό μας όταν στις ειδήσεις ακούμε για παιδιά που αντί να φοιτούν σε σχολεία, εργάζονται για ένα κομμάτι ψωμί.
Μας έρχεται στο νου το Κρυφό Σχολειό, όπου τα Ελληνόπουλα με κίνδυνο την ίδια τους τη ζωή αψηφούσαν τον ίδιο το θάνατο για να μάθουν γράμματα. Τότε υπήρχε πόλεμος, και σφαίρες, και μάχες σώμα με σώμα. Μπροστά στην δίψα της μάθησης όλα αυτά ωχριούσαν γιατί τα ‘γράμματα’ ήταν σύμβολο της ελευθερίας και της δικαιοσύνης, σύμβολο της ελεύθερης σκέψης, της κριτικής σκέψης αφού «Όποιος ελεύθερα συλλογάται, συλλογάται καλά».
Σήμερα, τα παιδιά μας δεν κινδυνεύουν από κανέναν κατακτητή και από καμία σφαίρα αλλά από τον λήθαργο στον οποίο τα κανακεύουμε να πέσουν με τις ευλογίες μας, γιατί πολύ απλά αρνούμαστε να ακολουθήσουμε κανόνες και νομοθεσίες. Και μετά θέλουμε να λεγόμαστε δημοκράτες και να βγαίνουμε στους δρόμους και να διαδηλώνουμε για τα ανθρώπινα δικαιώματα που καταπατούνται από τους ισχυρούς της γης. Μήπως όμως τελικά εμείς οι ίδιοι αυθυποβαλλόμαστε στο να ομοιάζουμε με τους αδύναμους και το χειρότερο, μαζί μας παρασέρνουμε και τα παιδιά μας; Και μετά μιλάμε για δυσοίωνο μέλλον. Αυτό δηλαδή που θα τους παραδώσουμε εμείς γιατί πολύ απλά το «εγώ» νίκησε το «εμείς» του Μακρυγιάννη για άλλη μια φορά. Δεν θα είμαι απαισιόδοξη, γιατί επιλέγω ακόμα να ελπίζω στον Άνθρωπο με λογική και κριτική σκέψη, ως ανώτερο και ελεύθερα σκεπτόμενο ον.
Το παρόν άρθρο σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί νομική συμβουλή. Για περισσότερες λεπτομέρειες μπορείτε να αποταθείτε στην υπογράφουσα, κα. Πάολα Χατζηλαμπρή, Διευθύντρια Επιχειρησιακής Ανάπτυξης, στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο paola.hadjilambri@kyprianou.com ή τηλεφωνικώς στο +357 26 930 800.
