Ξεκίνησε την Τετάρτη στην Επιτροπή Νομικών της Βουλής η συζήτηση γύρω από το θέμα της ποινικοποίησης του εκφοβισμού (bullying), με στόχο την θέσπιση ειδικού νόμου σε σχέση με το αδίκημα του εκφοβισμού, ο οποίος συνίσταται στη σωματική ή και ψυχολογική κακοποίηση και προσβολή της αξιοπρέπειας ατόμων. Ένα ζήτημα που ολοένα και περισσότερο αναδύεται στον αφρό της επικαιρότητας με τα επεισόδια να πυκνώνουν καθιστώντας το ανησυχητικό. Η πλειοψηφία αυτών που βλέπουν τελικά τα φώτα της δημοσιότητας αφορούν περιστατικά σε σχολικές μονάδες όμως με τον όρο αυτό γίνεται προσπάθεια να εμπερικλύσουμε οποιαδήποτε μορφή εκφοβισμού από το σπίτι μέχρι και το διαδίκτυο.
Να μπουν όλα τα παραπτώματα κάτω από την ίδια ομπρέλα
Το bullying είναι μία μορφή βίας. Προς ώρας δεν υπάρχει ένας επίσημος, νομικά κατοχυρωμένος ορισμός για το bullying. Τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για να θεωρηθεί μία συμπεριφορά ως bullying, συνήθως συμπεριλαμβάνουν 1) Την επανάληψη (μία συμπεριφορά επαναλαμβανόμενη και όχι μεμονωμένη), 2) Την πρόθεση να προκληθεί συναισθηματική ή σωματική βλάβη στον άλλον, 3) Την ανισότητα ισχύος μεταξύ των δύο ατόμων (ή ομάδων). Βάσει των παραπάνω στοιχείων, το bullying είναι μία εκούσια, βίαιη συμπεριφορά προς κάποιο πρόσωπο ή ομάδα συγκριτικά πιο αδύναμη.
Όταν αναφερόμαστε σε σχολικό bullying, εννοούμε το bullying που λαμβάνει χώρα στο σχολικό πλαίσιο. Μιλώντας στην εκπομπή της Οριάνας Παπαντωνίου «Διασπορά Ειδήσεων» η βουλεύτρια του ΔΗΣΥ και αντιπρόεδρος της αρμόδιας Επιτροπής Νομικών, ανέφερε πως για το αν ό,τι σημαίνει εκφοβισμός είναι κάτι που είναι αρκετά ευρύ, σίγουρα είναι μια πολύ μεγάλη πληγή της κοινωνίας μας. «Πάντα συνέβαινε αλλά τώρα και λόγω της τεχνολογίας βγαίνει προς τα έξω και καλώς βγαίνει για να το δούμε. Ο εκφοβισμός γίνεται με πάρα πολλούς τρόπους. Βεβαίως υπάρχουν πολλές νομοθεσίες οι οποίες αγγίζουν τα διάφορα ήδη του εκφοβισμού, ο οποίος εκφοβισμός μπορεί να είναι εξύβριση, που βεβαίως ποινικοποιείται, άλλο είδος μπορεί να είναι η σωματική βία και αυτή βεβαίως ποινικοποιείται.»
Ανέφερε ότι στόχος είναι να μπει όλο το φάσμα κάτω από μια ομπρέλα και είναι γι'αυτό το λόγο ακριβώς που πρέπει να δουλέψει πάρα πολύ εντατικά και η νομική υπηρεσία για να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε. Γενικότερα η συζήτηση που υπάρχει αυτή την στιγμή στο διεθνές επίπεδο από νομικής πλευράς δείχνει ότι πράγματι η ποινικοποίηση του μπούλινγκ σε μια πιο ευρεία έννοια χαρακτηρίζεται όντως αδύνατη γιατί δεν υπάρχει κιόλας κανένας συγκεκριμένος ορισμός και μια ενέργεια και κατά πόσο διέπεται από τις υπόλοιπες νομοθεσίες. Στην Κύπρο πράγματι μέχρι 14 χρόνων τα παιδιά είναι ποινικά ανεύθυνα για όλα τα ζητήματα που μπορούν να αφορούν ένα έγκλημα, τώρα σίγουρα δεν μπορεί να ποινικοποιηθεί ένα παιδί σε τέτοιες ηλικίες. Από εκεί και πέρα, από 14 και άνω είναι ένα πάρα πολύ ευαίσθητο θέμα, προσωπικά σίγουρα είναι οπαδός της πρόληψης. «Αυτά συνέβαιναν πάντοτε και απλώς σήμερα γνωρίζουμε το πρόβλημα. Με κάνουν σίγουρα να χάνω τον ύπνο μου και πάνω απ'όλα ως μητέρα. Μιλώντας με ψυχολόγους τα τελευταία χρόνια τα που παιδιά που φαίνονται επιθετικά, είναι ως επί το πλείστον παιδιά που είναι και εκείνα θύματα.» κατέληξε.
Ειδική ποινική αλλά… τελευταίο καταφύγιο η τιμωρία
Η δεύτερη πρόταση ανήκει στο βουλευτή του ΑΚΕΛ, Ανδρέα Πασιουρτίδη, και αφορά στην ποινικοποίηση του εκφοβισμού, ο οποίος συνίσταται από σωματική ή ψυχολογική κακοποίηση και προσβολή της αξιοπρέπειας ασθενέστερων ατόμων.
Με τη θέσπιση του ειδικού νόμου θα ομαδοποιηθούν οι δύο προτάσεις, που τέθηκαν ενώπιον της Επιτροπής Νομικών, ενώ θα ληφθούν υπόψη κατά τη θέσπισή του οι ψηφισθείσες νομοθεσίες που ήδη υπάρχουν και αφορούν στο νόμο περί πρόληψης και αντιμετώπισης της ενδοσχολικής βίας και στη νέα νομοθεσία περί Παιδιών, που αφορά σε μια δικαιοσύνη φιλικά προσκείμενη στα παιδιά. Όπως ανέφερε στην «Διασπορά Ειδήσεων» και την Οριάνα Παπαντωνίου «Στόχος είναι να κάνουμε μια νομοθεσία που θα είναι ειδική ποινική για τον εκφοβισμό. Μια πολύ καλή ιδέα ήταν ότι, όταν πρόκειται για ανήλικους θα μπορούν να παρακολουθούν επιμορφωτικά προγράμματα η να συμμετέχουν επιμορφωτικές συνεδρίες.»
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στην απουσία υποδομών με τον ίδιο να τονίζει πως ψηφίστηκε νόμος για ανήλικους παραβάτες αλλά δεν έχει γίνει τίποτα. Το παιδί πρέπει να μάθει πώς να συμπεριφέρεται στους άλλους αλλά και τα φαινόμενα που θα έχει να αντιμετωπίσει ενώ υπογράμμισε πως δεν υπάρχει κοινωνία που να μην έχει αδύναμους χαρακτήρες. Μία από τις σημαντικότερες τοποθετήσεις του κυρίου Πασιουρτίδη αφορούσε ότι όλοι οι ειδικοί θα πρέπει να ενισχύσουν τα προγράμματα που έχουμε ούτως ώστε το να φτάσεις στην τιμωρία η στην καταστολή του φαινομένου να είναι το τελευταίο μας… καταφύγιο.
Κοιτάζουμε στη σωστή κατεύθυνση;
Πρόκειται σαφώς για ένα πολυδιάστατο ζήτημα που χρήζει μεγάλης προσοχής σε ότι αφορά την αντιμετώπιση του ενώ οι νομικές πτυχές που πρέπει να μελετηθούν έως ότου θεσπιστεί το τελικό νομικό πλαίσιο ενδέχεται να χρειαστούν ατελείωτες ώρες προσαρμογών, αλλαγών και συζητήσεων. Σύμφωνοι, θα πρέπει να λειτουργεί σαν αποτρεπτικός παράγοντας η νομοθεσία και οι ποινές όμως αυτό που τείνουμε να αγνοούμε σε αυτή την χώρα είναι η πρόληψη και όχι η καταστολή. Ο κυριότερος όγκος του προβλήματος ξεκινά από το πιο ζωντανό κύτταρο της κοινωνίας, την οικογένεια. Το σπίτι, το σχολείο. Τους τρόπους, τις αρχές. Το σωστό, το λάθος, την αυτοεκτίμηση και τον σεβασμό. Αξίες που δυστυχώς ξεθωριάζουν με το πέρασμα του χρόνου φθείροντας την κοινωνία.
