ΚΥΠΕ
Διαδικασίες εκτός των πλαισίων που προνοούνται από τους νόμους και κανονισμούς περί δημοσίων συμβάσεων, αλλά και ενδεχόμενη παραπλάνηση του ΔΣ του ΟΚΥπΥ και του Υπουργού Υγείας Κωνσταντίνου Ιωάννου εντοπίζει ο Γενικός Ελεγκτής Οδυσσέας Μιχαηλίδης, σε σχέση με την ανέγερση της νέας ΜΕΘ στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας.
Εκτεθειμένους άφησαν ενώπιον της Επιτροπής Ελέγχου της Βουλής τον Πρόεδρο του ΔΣ του ΟΚΥπΥ Μάριο Παναγίδη και τον Γενικό Εκτελεστικό Διευθυντή Χρίστη Λοϊζίδη, τα ex officio μέλη του ΔΣ, Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Οικονομικών Γιώργος Παντελή και Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου Υγείας Χριστίνα Γιαννάκη, αφού σύμφωνα με τους ίδιους από το ΔΣ του οργανισμού δεν λήφθηκε απόφαση επί της διαδικασίας που θα ακολουθηθεί για ανέγερση της ΜΕΘ.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία αναμένει την γραπτή απάντηση των ιθυνόντων του ΟΚΥπΥ η οποία θα ενσωματωθεί στην τελική έκθεση, θα αξιολογηθεί και ενδεχομένως να ενημερωθεί ο Γενικός Εισαγγελέας.
Στόχος να δοθεί η γραπτή απάντηση προς τον Γενικό Ελεγκτή τις επόμενες μέρες, ανέφερε στη συνεδρία ο κ. Παναγίδης, σημειώνοντας ότι η δαπάνη εγκρίθηκε από το ΔΣ του ΟΚΥπΥ στις 30 Μαρτίου. Την θέση ότι υπήρχε έγκριση από το ΔΣ εξέφρασε και ο κ. Λοϊζίδης προσθέτοντας ότι το έργο ολοκληρώθηκε εντός 25 ημερών, με πολύ φθηνό κόστος.
Ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης ανέφερε ενώπιον της Επιτροπής ότι θεωρεί ότι η επιλογή του αρχιτέκτονα του έργου έγινε «έξω από κάθε νόμιμη διαδικασία». Σε σχέση με τη δωρεά του ΟΠΑΠ, είπε, ότι από την στιγμή που η κατασκευή γίνεται από πλευράς του ΟΚΥπΥ και όχι του δωρητή θα έπρεπε να ακολουθηθούν οι διαδικασίες δημοσίων συμβάσεων.
Αναφέρθηκε και σε αναφορά που γίνεται στα πρακτικά της συνεδρίας του ΔΣ στις 30 Μαρτίου, ότι για την περίπτωση του νέου κτηρίου της ΜΕΘ υπάρχει επικοινωνία με το Τμήμα Δημοσίων Έργων για να γίνει προετοιμασία, ενώ ήδη στις 27/3 είχε ληφθεί η απόφαση για να γίνει η μελέτη κατασκευής του κτηρίου από τον ιδιώτη αρχιτέκτονα και να προχωρήσουν με τη διαδικασία προσφορών. Πιστεύω ότι υπάρχει παραπληροφόρηση του ΔΣ και ενδεχομένως και του Υπουργού, είπε ο κ. Μιχαηλίδης.
Τα έγγραφα του διαγωνισμού δόθηκαν σε τρεις εργολάβους για υποβολή προσφοράς την επομένη. Περιλαμβανόταν απαγορευτική ρήτρα για αποκοπή 25% του ποσού συμβολαίου ανά εβδομάδα καθυστέρησης, γεγονός που απέτρεψε ένα εκ των τριών εταιρειών να υποβάλει προσφορά. Στο τελικό συμβόλαιο ωστόσο αυτή η ρήτρα τροποποιήθηκε για να γίνει λιγότερο αυστηρή.
Ο Γενικός Ελεγκτής είπε επίσης ότι «από τον ΟΚΥπΥ δεν εξετάστηκαν όλες οι πιθανές εναλλακτικές επιλογές» και έκανε λόγο για υπόγειο διαθέσιμο χώρο στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας χώρος στον τελευταίο όροφο στο Γενικό Νοσοκομείο Αμμοχώστου ή μέρος της νέας πτέρυγας του Νοσοκομείου Λάρνακας.
Για την λήψη της απόφασης επί της διαδικασίας που θα ακολουθηθεί ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης ανέφερε ότι ο Πρόεδρος κάθε ΔΣ δεν έχει καμία απολύτως δική του εξουσία εκτός αν είχε εξουσιοδότηση από το ΔΣ.
Αυτό που φαίνεται, είπε, είναι ότι η απόφαση πολιτικής πάρθηκε από τον Διευθυντή της ΜΕΘ Λευκωσίας, τον εκτελεστικό Διευθυντή του ΟΚΥπΥ και όπως φαίνεται και από τον Πρόεδρο του ΔΣ του ΟΚΥπΥ. Σύμφωνα με τον ίδιο κατ’ ελάχιστον η απόφαση θα έπρεπε να ληφθεί σε επίπεδο του ΔΣ αν και ο ίδιος θεωρεί ότι θα έπρεπε να πάει και στο Υπουργικό.
Σε σχέση με τη διενέργεια διαγνωστικών εξετάσεων στο προσωπικό του ΟΚΥπΥ ο Γενικός Ελεγκτής εξέφρασε την θέση ότι «δεν ακολουθήθηκαν οι πρόνοιες περί δημοσίων συμβάσεων».
Όταν λέμε δεν σημαίνει διαδικασίες δημοσίων συμβάσεων δεν σημαίνει μόνο ανοιχτό διαγωνισμό, είπε. Η νομοθεσία, πρόσθεσε, προβλέπει και κατ’ εξαίρεση διαδικασίες πολύ γρήγορες, αλλά με συγκεκριμένο τρόπο. Δεν ακολουθήθηκαν ούτε οι κατεπείγουσες διαδικασίες που προβλέπονται. Πάντοτε πρέπει να τηρούνται οι βασικές αρχές διαφάνειας, ίσης μεταχείρισης και χρηστής διοίκησης.
Από τη διερεύνηση στη οποία έκανε διαφάνηκε ότι εκείνην τη περίοδο υπήρχαν ακόμα 5 εργαστήρια τα οποία πληρούσαν τα κριτήρια, παρόλα αυτά ο ΟΚΥπΥ «σήκωσαν το τηλέφωνο και έκλεισαν συμφωνία με όποιον ήθελαν, το οποίο θεωρούμε ότι είναι παραβίαση της νομοθεσίας και μη διαφύλαξη του δημοσίου χρήματος».
Σε δηλώσεις του ο Εκπρόσωπος Τύπου της Ελεγκτικής Υπηρεσίας Μάριος Πετρίδης μετά από την σημερινή συζήτηση και παρουσίαση των θεμάτων που έχουν προκαταρκτικά καταγραφεί από την Ελεγκτική Υπηρεσία αναμένουμε την επίσημη τοποθέτηση των ιθυνόντων του ΟΚΥπΥ.
«Όταν λάβουμε επίσημα και γραπτώς τις θέσεις τους θα τις ενσωματώσουμε στην έκθεση, θα αξιολογήσουμε αυτά που θα μας απαντήσουν και ενδεχομένως να ενημερώσουμε εκτός από την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ελέγχου και το Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας για τις δικές του ενέργειες ως ήθελε αξιολογήσει», είπε.
Σε ερώτηση αν θα γίνει καταγγελία και στην Αστυνομία απάντησε ότι όπως δήλωσε και ο Γενικός Ελεγκτής στην συνεδρία «αρμόδιος να το κρίνει θα είναι ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας. Αυτός θα παραπέμψει το θέμα, εάν το κρίνει, στην Αστυνομία».
Οι δηλώσεις των Βουλευτών
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ελέγχου Ζαχαρίας Κουλίας ανέφερε ότι «φάνηκε ότι υπάρχει μεγάλη αδυναμία στον τρόπο λειτουργίας (του ΟΚΥπΥ)». Αλλά, πρόσθεσε, το χειρότερο απ’ όλα είναι ότι ένα σημαντικό ποσό δαπανήθηκε χωρίς έγκριση του αρμοδίου οργάνου».
Αναφερόμενος στην συμμετοχή στο ΔΣ του ΟΚΥπΥ εκ μέρους της Πολιτείας των ΓΔ των Υπουργείων Υγείας και Οικονομικών, ο κ. Κουλίας είπε ότι «δήλωσαν κατηγορηματικά ότι απόφαση δεν υπήρχε». «Πρόκειται για σοβαρή παρανομία και δεν μπορεί να λειτουργεί ένας κρίσιμος οργανισμός κατά το δοκούν», σημείωσε. Και μάλιστα, πρόσθεσε, δεν κατάφεραν να μας πουν ποιος πληρώνει και πώς πληρώνει.
Σύμφωνα με τον κ. Κουλία αυτό καταδεικνύει ότι το Σχέδιο Υγείας στο τέλος της ημέρας αυτοί που πάνε να το εφαρμόσουν πόρρω απέχουν από το να ξέρουν να το εφαρμόσουν.
«Όσο επείγον και να είναι κάτι υπάρχει διαδικασία και για τα επείγοντα και για τα μη επείγοντα», είπε. Έκανε επίσης λόγο για «σοβαρό πρόβλημα παρανομίας».
Η Βουλευτής ΔΗΣΥ Αννίτα Δημητρίου ανέφερε σε δικές της δηλώσεις ότι «το κατεπείγον δεν δικαιολογεί καμία υπέρβαση κανόνων ή διαδικασιών και συγκεκριμένα αναφέρομαι στην ΜΕΘ του ΓΝ Λευκωσίας όπου ήταν και η επικέντρωση, αν θέλετε, της συζήτησης σήμερα στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ελέγχου».
«Δεν ακυρώνουμε το έργο, ούτε και συζητάμε για την σημαντικότητα επιτέλεσης του έργου, ούτε και συζητάμε και την ορθότητα ότι έπρεπε να γίνει», είπε. Όμως, πρόσθεσε, «συζητάμε για τις διαδικασίες και εδώ επικεντρώθηκε ακριβώς η συζήτηση της Επιτροπής Ελέγχου».
Σύμφωνα με την κα. Δημητρίου «έχουν προκύψει συγκεκριμένα ερωτήματα όπως ακριβώς φαίνονται και στην έκθεση του Γενικού Ελεγκτή». Δυστυχώς, σημείωσε, «οι απαντήσεις που έχουν δοθεί από τους εκπροσώπους του ΟΚΥπΥ δεν ήταν καθόλου πειστικές».
«Έγινε ένα έργο χωρίς την συγκατάθεση του ΔΣ του ΟΚΥπΥ, όπως ήταν απαραίτητο να γίνει, με διαδικασίες που δεν έτυχαν έγκρισης», είπε, προσθέτοντας ότι «αυτό λέχθηκε προσωπικά και από τη Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου Υγείας όπως και από το Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Οικονομικών». «Δεν ακολουθήθηκαν οι πρόνοιες για τις δημόσιες συμβάσεις και τίθεται ακόμα και ζήτημα παραπλάνησης του Υπουργού, όπως λέχθηκε από το Γενικό Ελεγκτή».
Η Βουλευτής ΔΗΣΥ ανέφερε ότι «θα είμαστε πολύ προσεχτικοί στην τοποθέτησή μας, θα αναμένουμε την ολοκληρωμένη έκθεση του Γενικού Ελεγκτή, όπου θα ληφθούν βεβαίως και οι απαντήσεις που δόθηκαν και οι απαντήσεις που θα σταλούν από τον ΟΚΥπΥ και από εκεί και έπειτα θα ακολουθηθούν οι δέουσες διαδικασίες».
Σε δικές της δηλώσεις η Βουλευτής ΑΚΕΛ – Αριστερά – Νέες Δυνάμεις Ειρήνη Χαραλαμπίδου ανέφερε ότι «αναρωτιέμαι ειλικρινά πόσο δύσκολο είναι να δώσει κάποιος σαφείς απαντήσεις σε ξεκάθαρα ερωτήματα». Ούτε την περασμένη εβδομάδα ο ΟΚΥπΥ ήταν σε θέση να απαντήσει, ούτε σήμερα έδωσαν ξεκάθαρες απαντήσεις.
Σύμφωνα με την κ. Χαραλαμπίδου «τόσο η ΓΔ του Υπουργείου Υγείας όσο και ο ΓΔ του Υπουργείου Οικονομικών άφησαν εντελώς ακάλυπτο τον ΟΚΥπΥ, δεδομένου ότι ξεκαθάρισαν πως σε καμία περίπτωση δεν δόθηκε έγκριση ΔΣ ως επιβάλει η νομοθεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας».
«Όσον αφορά τα τεστ δεν ξεκαθάρισαν πως έγινε η απευθείας ανάθεση στην εταιρεία του πρώην Υπουργού Υγείας», είπε. Ζήτησα, πρόσθεσε, αναλυτικά από το Γενικό Ελεγκτή της Δημοκρατίας να δοθεί μια ποσοστιαία καταγραφή του κόστους των διαγνωστικών εξετάσεων για τις οποίες υπήρξε χρέωση €4,9 εκατ. από την συγκεκριμένη εταιρεία ανάλογα με την τιμή της κάθε εξέτασης.
Η κ. Χαραλαμπίδου ανέφερε επίσης ότι «το θεωρώ προσβλητικό για την Επιτροπή Ελέγχου, να δίνει περιθώριο μιας εβδομάδας και να έρχονται οι αρμόδιοι ανίκανοι να απαντήσουν και μάλιστα να είναι παντελώς ανέτοιμοι να διαχειριστούν πως και γατί χωρίς έγκριση προχώρησαν σε αναθέσεις με αποτέλεσμα να βρίσκονται εκτεθειμένοι απέναντι στους νόμους της Δημοκρατίας».
Σε ερώτηση για εμπλοκή της Αστυνομίας είπε ότι ρώτησε τον Γενικό Ελεγκτή δεδομένης της παραδοχής ότι δεν υπήρξε έγκριση ΔΣ για τις διαδικασίες κατά πόσο προτίθεται όπως πράττει συνήθως όταν διαπιστώνει παρανομίες να στείλει την έκθεση και τα ευρήματά του στην Αστυνομία για περαιτέρω διερεύνηση. Νομίζω ότι όταν παρατηρούνται παρανομίες και παρατυπίες αυτό το ερώτημα πρέπει να τίθεται.
Σε ερώτηση αν καλεί σε παραίτηση του Εκτελεστικού Διευθυντή απάντησε ότι «δεν έχει λεχθεί κάτι τέτοιο, θα πρέπει να δούμε κατά πόσο θα έρθουν κάποια στιγμή να μας καταθέσουν γραπτώς απαντήσεις στα ερωτήματα που θέσαμε». Αλλά σίγουρα, πρόσθεσε, «δεν θα δεχθούμε άλλες εκθέσεις ιδεών. Εκθέσεις ιδεών στα Δημοτικά Σχολεία, όχι στο Κοινοβούλιο».
Δεν είχε δοθεί έγκριση επί της διαδικασίας από το ΔΣ, λέει Χρ. Γιαννάκη
Από την πλευρά της, η ΓΔ του Υπουργείου Υγείας Χριστίνα Γιαννάκη ανέφερε ότι το Υπουργείο Υγείας και δη ο Υπουργός Υγείας όπως γνωρίζετε όλοι καθ’ όλη αυτή την διάρκεια της μεγάλης πανδημίας για τον τόπο μας, έχουν κάνει «ένα πολύ μεγάλο και αποτελεσματικό έργο».
Είχαμε, είπε, την μεγάλη οργάνωση του Νοσοκομείου Αμμοχώστου, είχαμε την παραπομπή όλων των ασθενών στον ιδιωτικό τομέα και στο εξωτερικό , είχαμε την επιστράτευση των γιατρών και των νοσηλευτών στα δημόσια μας νοσηλευτήρια και επίσης η μεγάλη μονάδα επιδημιολογικής επιτήρησης του Υπουργείου Υγείας έκανε εξαιρετικό έργο». Αναφέρθηκε επίσης στο γεγονός ότι το Υπουργείο Υγείας είχε υπό την ευθύνη του και τα ιατρεία δημόσιας υγείας. Ανακοίνωσε ότι στα ιατρεία αυτά εξετάστηκαν 23.024 ασθενείς.
Το θέμα της εντατικής αφορά καθαρά τον ΟΚΥπΥ αφού εμπίπτει μέσα στις αρμοδιότητες περί ίδρυσης οργανισμών κρατικών υπηρεσιών νόμο, σύμφωνα με τον οποίο έχει την ευθύνη, έχει την εποπτεία, έχει την λειτουργία, τη διαχείριση και την ανάπτυξη των δημόσιων νοσηλευτηρίων.
«Όπως ανέφερε και ο ΓΔ του ΥΠΟΙΚ αλλά και εγώ ως ΓΔ του Υπουργείου Υγείας, που είμαι ex officio στο ΔΣ, την συγκεκριμένη ημέρα απουσίαζα καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της σημαντικής συνεδρίας, αλλά οφείλω να πω ότι ως ΔΣ δεν είχε δοθεί έγκριση επί αυτής της διαδικασίας».
«Επίσης, ουδέποτε το Υπουργείο Υγείας είχε οποιαδήποτε ενημέρωση, όχι επί της δαπάνης – και το τονίζω αυτό επειδή είμαι δημόσιος λειτουργός - επί της διαδικασίας», σημείωσε. Και πιστεύω ότι θα πρέπει, πρόσθεσε η κ. Γιαννάκη, «είτε είσαι στον ιδιωτικό τομέα είτε είσαι στο δημόσιο να ακολουθούνται οι διαδικασίες οι οποίες είναι βάσει σχετικών κανονισμών».
Σε σχόλιο δημοσιογράφου για άδειασμα του ΟΚΥπΥ απάντησε ότι «δεν είναι άδειασμα, συμμετέχουμε στο ΔΣ, έχουμε βοηθήσει τον ΟΚΥπΥ και τον βοηθούμε αλλά δεν μπορεί ούτε ο ΓΔ του Υπουργείου Οικονομικών, ούτε η Γενική Διευθύντρια που εν πάση περιπτώσει δεν ήμουν σ’ αυτή την συνεδρία, να λέμε ότι δώσαμε μια έγκριση, από την στιγμή που δεν είναι καταγεγραμμένο και τα πρακτικά αυτά έχουν κυκλοφορήσει».
Εμείς συνεχίζουμε και στηρίζουμε τον ΟΚΥπΥ και στον στηρίζουμε πάρα πολύ σε όλες του τις προσπάθειες, είπε. Απαντώντας σε ερώτηση αν θα διατάξει έρευνα ανέφερε ότι «όχι, εγώ δεν είμαι αρμόδια για να διατάσσω έρευνες. Εγώ κάνω τη δουλειά μου ως Γενική Διευθύντρια σε αυτό το Υπουργείο και ως τεχνοκράτης».
Νωρίτερα, μιλώντας ενώπιον της Επιτροπής Ελέγχου ο ΓΔ του Υπουργείου Οικονομικών ανέφερε ότι στις 30 Μαρτίου στο ΔΣ έγινε μια γενική ενημέρωση για τις ανάγκες που προέκυψαν λόγω της πανδημίας και στα πλαίσια αυτά έγινε και ενημέρωση για τις ανάγκες σε αναλώσιμα και σε ανάγκες κτιριακών εγκαταστάσεων.
Σε ερώτηση αν ο ίδιος είχε οποιαδήποτε ανάμιξη στη διαδικασία ανάθεσης του έργου απάντησε αρνητικά.
Προτεραιότητά μας να σώσουμε ανθρώπινες ζωές, σταθερή η προσήλωσή μας στις διαδικασίες ελέγχου, λέει ο Πρόεδρος του ΟΚΥπΥ
Σε δηλώσεις του ο Προέδρος του ΟΚΥπΥ Μάριος Παναγίδης ανέφερε ότι «με αίσθημα ευθύνης η Διοίκηση και η Διεύθυνση του ΟΚΥπΥ κατέβαλε κάθε δυνατή προσπάθεια κάτω από δραματικές συνθήκες για να θωρακίσει το σύστημα υγείας ώστε να μπορέσει να ανταποκριθεί στις τεράστιες ανάγκες της πανδημίας».
«Πρώτη προτεραιότητα για όλους μας στον ΟΚΥπΥ ήταν να σώσουμε ανθρώπινες ζωές. Κάναμε τα πάντα ώστε να μην ζήσουμε τις δραματικές εικόνες που βλέπαμε σε άλλες χώρες», πρόσθεσε.
Το ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα, είπε ο κ. Παναγίδης, «σε συνδυασμό με τον εφιάλτη ότι μπορεί να χάναμε ανθρώπους από έλλειψη υποδομών μας υποχρέωσε να δώσουμε έμφαση στο αποτέλεσμα».
«Έχω διαβεβαιώσει για ακόμα μια φορά τους έντιμους Βουλευτές και το Γενικό Ελεγκτή ότι διαχειριζόμαστε το δημόσιο χρήμα με φειδώ, με διαφάνεια και σταθερή προσήλωση στις διαδικασίες ελέγχου και λογοδοσίας».
Τα δημόσια νοσηλευτήρια της Κύπρου και οι άνθρωποι που τα στελεχώνουν, είπε, «ανταποκρίθηκαν με υποδειγματικό τρόπο σε αυτή τη μεγάλη δοκιμασία και είμαστε περήφανοι για το αποτέλεσμα».
Σε ερώτηση για το πως διαχειριστεί το γεγονός ότι υπάρχει κατηγορία πως υπήρξε μια σοβαρή παρανομία απάντησε ότι «ο Γενικός Ελεγκτής μας έδωσε ένα προσχέδιο της μελέτης του για το θέμα αυτό και επεξεργαζόμαστε την απάντηση μας . Επιτρέψετε μας να μην επεκταθούμε στις λεπτομέρειες αυτή την στιγμή».
Σε ερώτηση αν έλαβε την έγκριση του ΔΣ ανέφερε ότι η έγκριση της δαπάνης εγκρίθηκε από το ΔΣ και επανέλαβε ότι για τη διαδικασία θα απαντήσουμε στο Γενικό Ελεγκτή.
Από την πλευρά το κ. Λοϊζίδης ανέφερε ότι «στην τελευταία συνεδρία του το ΔΣ με συνεχάρη για τον χειρισμό της όλης κατάστασης για το θέμα του Covid, για την ανέγερση της καινούριας μονάδας ΜΕΘ και για τον τρόπο που χειριστήκαμε το τεστ για τους συναδέλφους μας, τους γιατρούς, τους νοσοκόμους για να βεβαιωθούμε ότι θα μπορούσαν τα νοσοκομεία μας να επανέλθουν σε κανονική λειτουργία σε σύντομο χρονικό διάστημα».
