Kathimerini.com.cy
«Βροχή» παραπόνων και καταγγελιών από ηλικιωμένα άτομα κατά των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων (YKA) δέχθηκε το γραφείο της Επιτρόπου Διοικήσεως και Προστασίας των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Μαρίας Στυλιανού Λοττίδη, κατά το 2021. Συγκεκριμένα οι καταγγελίες αφορούσαν τη μεγάλη καθυστέρηση που παρατηρείται στη διεκπεραίωση των αιτήσεων για καταβολή κοινωνικής σύνταξης αλλά και την έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ αιτητών και ΥΚΑ, λόγω παράλειψης των ΥΚΑ να ενημερώνουν τους αιτητές για την πρόοδο/εξέλιξη της υπόθεσής τους.
Κάνοντας αναφορά σε 13 περιπτώσεις, η Επίτροπος σημειώνει στην έκθεσή της ότι από τις περιγραφές των παραπόνων διαφαίνεται ότι τα κοινά χαρακτηριστικά είναι τα εξής:
- Αφορούν αιτήσεις για καταβολή κοινωνικής σύνταξης και όχι θεσμοθετημένης.
- Αφορούν περιπτώσεις στις οποίες οι αιτητές αναμένουν απάντηση για μεγάλο χρονικό διάστημα.
- Αφορούν ηλικιωμένα άτομα τα οποία φαίνεται, εκ πρώτης όψεως, να μην λαμβάνουν σύνταξη από άλλη πηγή (εξ ου και η υποβολή αίτησης).
- Αφορούν περιπτώσεις στις οποίες ζητήθηκαν περαιτέρω στοιχεία από τους αιτητές, τα οποία προσκόμισαν, χωρίς όμως οι ΥΚΑ να επανέλθουν.
- Αφορούν περιπτώσεις, όπου οι αιτητές έζησαν ή/και εργάστηκαν στο εξωτερικό.
Όπως διαπιστώνει η Επίτροπος, στις περισσότερες περιπτώσεις οι αιτητές/αιτήτριες είναι άτομα τα οποία θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως ευάλωτα υπό την έννοια ότι είναι υπερήλικα ή/και δυνατόν να μην έχουν άλλους πόρους εισοδήματος προς κάλυψη των αναγκών τους.
Σημειώνει ότι το κράτος έκρινε ότι για λόγους αξιοπρεπούς διαβίωσης θα παρέχεται, σε όσους δεν πληρούν τα κριτήρια για εξασφάλιση άλλης σύνταξης, κοινωνική σύνταξη, για διασφάλιση ενός ελάχιστου εισοδήματος για κάλυψη των βασικών αναγκών κατά τη συνταξιοδότηση. Όπως αναφέρει η Επίτροπος, αυτή η υπέρμετρη καθυστέρηση που παρατηρείται στην εξέταση των αιτήσεων, που σε κάποιες περιπτώσεις φτάνει μέχρι και τα τέσσερα και πλέον χρόνια, στερεί από τους αιτητές το δικαίωμα μιας αξιοπρεπούς διαβίωσης και εξουδετερώνει τον σκοπό της παροχής της κοινωνικής σύνταξης.
Τονίζει ότι οι κοινωνικές συντάξεις δημιουργήθηκαν για στήριξη της αξιοπρεπούς διαβίωσης των προσώπων που δεν έχουν αλλά εισοδήματα, παρότι δεν είχαν οποιαδήποτε συνεισφορά στα ταμεία του κράτους στα πλαίσια κοινωνικής πολιτικής και θα πρέπει να μην υπάρχει τόση καθυστέρηση που ουσιαστικά να αποδυναμώνει την όποια προσπάθεια κοινωνικής στήριξης και αξιοπρεπούς διαβίωσης.
Ως εκ τούτου η Επίτροπος παραθέτει τις πάρα κάτω εισηγήσεις:
- Μείωση του χρόνου διεκπεραίωσης της εξέτασης των αιτήσεων, εξετάζοντας την δυνατότητα αξιοποίησης ψηφιακών υπηρεσιών
- Δημιουργία ενός μηχανισμού επικοινωνίας με τρίτες χώρες για άμεση εξασφάλιση στοιχείων από χώρες του εξωτερικού
- Βελτίωση του επιπέδου επικοινωνίας/ενημέρωσης των αιτητών σε όλα τα στάδια της διαδικασίας της εξέτασης των αιτήσεων, (περιλαμβανομένων του σταδίου της γνωστοποίησης παραλαβής της αίτησης και του σταδίου της αναμονής λήψης πληροφοριών από άλλες υπηρεσίες).
Τέλος, η Επίτροπος σημειώνει ότι πάγια θέση του Γραφείου της είναι ότι οι αιτήσεις για καταβολή συντάξεων και επιδομάτων πρέπει να διεκπεραιώνονται το συντομότερο δυνατόν, όχι μόνο επειδή η υπέρμετρη καθυστέρηση συνιστά στοιχείο κακοδιοίκησης, αλλά και επειδή οι αιτητές είναι άτομα τα οποία προσβλέπουν στην έγκαιρη λήψη τους για να καλύψουν τις οικονομικές τους ανάγκες.
