Του ΗΛΙΑ Π. ΠΑΝΤΕΛΙΔΗ
Κανένας Κύπριος πολιτικός δεν θα πρέπει να θεωρείται προδότης. Ο όρος είναι πολύ αυστηρός. Τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, (13/8/1913 - 3/8/1977) πρώτο πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας διαδέχθηκε, άνευ ανθυποψηφίου, ο κύριος Σπύρος Κυπριανού (28/10/1935 - 12/3/2002). Τα γεγονότα πριν από τον Ιούλιο του 1978, εν πολλοίς γνωστά. Τον Ιούλιο του 1974 η αθηναϊκή χούντα άνοιξε χίλιες κερκόπορτες και ακολούθησε η τουρκική «αποβίβαση». Ενώ λίγοι πολεμούσαν, πολλοί λιποτακτούσαν. Μέχρι το τέλος του Ιούλη η Τουρκία τσιμεντώνει το προγεφύρωμά της και νυχθημερόν αποβιβάζει και στοιβάζει αμερικανικά όπλα και άρματα, πολλά. Η μισή Κύπρος βουλιάζει. Την ίδια περίοδο θρασύδειλοι, χουντοφασίστες, πραξικοπηματίες αξιωματικοί, όπως ο ταξίαρχος Γεωργίτσης Μιχαήλ, ο συνταγματάρχης Κομπόκης Κωνσταντίνος των ΛΟΚ, ο Παπαγιάννης Γεώργιος του ναυτικού και άλλοι, εναγωνίως επεδίωξαν και επέτυχαν την ανάκλησή τους στην Αθήνα. Οι τρεις πιο πάνω έφυγαν στις 6, 9 και 11 του Αυγούστου 1974, αντιστοίχως (βλέπε: Η Έκθεση του ΓΕΕΦ για το 1974, του Δ. Βλάσση, σελίδα 100, και βιβλίο υπουργείου Άμυνας, για το 1974, σελίδα 391). Στην Αμμόχωστο παρέμεινε ο δειλός αντισυνταγματάρχης Κωνσταντίνος Ζαρκάδας, ο οποίος, εγκληματικά αδικαιολόγητα, εγκατέλειψε αμαχητί την Αμμόχωστο, στις 14 Αυγούστου 1974. Ο ταγματάρχης Δημήτρης Αλευρομάγειρος με έφεδρους Αμμοχωστιανούς θα υπερασπιζόταν τη δυτική Λευκωσία. Παντού, ο άμαχος πληθυσμός, τα γυναικόπαιδα έφευγαν, για να γλυτώσουν την αιχμαλωσία, δολοφονίες και βιασμούς.
1975: Αμερικανικό εμπάργκο όπλων στην Τουρκία
Παρά τις έντονες προσπάθειες του διαβόητου υπουργού Εξωτερικών Χένρι Κίσινγκερ, οι Τζον Μπραδήμας και Πολ Σαρμπάνης κατόρθωσαν το φαινομενικά ακατόρθωτο. Το εμπάργκο του 1975 αποτέλεσε επικράτηση της ηθικής και νομικής προσέγγισης, που κυριάρχησε στο Κογκρέσο, έναντι των γεωπολιτικών επιταγών που υποστήριζαν ο Φορντ και ο Κίσινγκερ. Ήταν προϊόν της ασυνήθιστα έντονης επιρροής του Κογκρέσου σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής στον απόηχο του Βιετνάμ και του Γουότεργκεϊτ. Οι γεωπολιτικές ανισορροπίες όμως παρέμειναν. Η Τουρκία συνόρευε με τη Σοβιετική Ένωση και με σημαντικές χώρες της Μέσης Ανατολής. Την εποχή εκείνη, εκδικητικά, κατόπιν υπόδειξης του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Χένρι Κίσινγκερ, το Λονδίνο στις 14 Ιανουαρίου 1975 κοινοποίησε την απόφασή του για εκκένωση της βάσης Ακρωτηρίου, από τους Τουρκοκυπρίους. Με πτήσεις προς τα Άδανα και από εκεί στα Κατεχόμενα οι Τουρκοκύπριοι απολάμβαναν την «ασφάλεια» του Αττίλα και τις περιουσίες Ελληνοκυπρίων εκτοπισμένων.
«Προσφορά» το Βαρώσι
Πρώτιστο μέλημα του Ραούφ Ντενκτάς (1924-2012) ήταν πάντοτε η προάσπιση των δικών του συμφερόντων και αυτών των Τουρκοκυπρίων. Ο Ντενκτάς αγωνιωδώς καλούσε σε συνέχιση του διακοινοτικού διαλόγου. Αυτό εξυπηρετούσε πρώτιστα τα συμφέροντα της Τουρκίας. Οι κινήσεις της Τουρκίας επηρεάσθηκαν σημαντικά από το γεγονός, που οι Τάιμς της Νέας Υόρκης δημοσίευσαν στις 12/05/1978: «Ουάσιγκτον, 11 Μαΐου 1978. Η κυβέρνηση Κάρτερ απέτυχε να τερματίσει το εμπάργκο όπλων εναντίον της Τουρκίας. Υπέστη σημαντική ήττα, όταν η Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας ψήφισε 8 έναντι 4 για να διατηρήσει την απαγόρευση, η οποία θεσπίστηκε το 1975, λόγω της εισβολής της Τουρκίας στην Κύπρο. Θεωρητικά, οι υποστηρικτές της Διοίκησης μπορούν να αντιστρέψουν τη δράση, αλλά οι πιθανότητες θεωρούνται ελάχιστες. Η ψηφοφορία στην επιτροπή θα μπορούσε να έχει σοβαρές επιπτώσεις στις αμερικανικές σχέσεις με την Τουρκία. Ο πρωθυπουργός Μπουλέντ Ετζεβίτ, απείλησε να «χαλαρώσει» τους δεσμούς της Τουρκίας με το ΝΑΤΟ, εάν δεν αρθεί το εμπάργκο. Απειλούσε με μόνιμο κλείσιμο των αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων και μυστικών εγκαταστάσεων στην Τουρκία, που έκλεισαν 1975, ως αντίποινα για το εμπάργκο που επέβαλε το Κογκρέσο.
Η πρόταση Ντενκτάς
Ο Ραούφ Ντενκτάς διαλαλούσε ότι ήταν έτοιμος να συνεχίσει τις συνομιλίες από εκεί που έμειναν στις 12/02/1977 οι Μακάριος - Ντενκτάς. Ταυτόχρονα, διαλαλούσε την «ανθρωπιστική» του προσφορά για επιστροφή 35.000 Βαρωσιωτών. Μετά από συζητήσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες και διαβούλευση με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ (συνάντηση με τον Πρέσβη τις Τουρκίας στις 15 Ιουλίου), η τουρκική πλευρά δημοσίευσε την πρότασή της για το Βαρώσι σε μορφή ανοικτού μηνύματος προς τους Ελληνοκύπριους.
Η άρση του εμπάργκο
Ο Ρ. Ντενκτάς εξαγγέλλει πρόταση στις 20 Ιουλίου 1978 βάσει της οποίας θα μπορούσαν να επιστρέψουν στην Αμμόχωστο περίπου 35.000 Βαρωσιώτες, υπό τη διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών. Η πρόταση αυτή αντιμετωπίστηκε αρνητικά από τον Πρόεδρο Κυπριανού, ο οποίος θεωρούσε ότι ήταν απλώς μια πρόταση, η οποία θα υποβοηθούσε την άρση του εμπάργκο εναντίον της Τουρκίας. Η στάση της τουρκικής πλευράς θεωρήθηκε από τους Αμερικανούς ως θετική και με δυναμικές παρεμβάσεις του ίδιου του Κάρτερ, το Κογκρέσο και η Βουλή, σύντομα ψήφισαν όπως ο Κάρτερ ήθελε. Καταλυτική σημασία είχε η πρόταση Ντενκτάς για την Αμμόχωστο, η οποία είχε αποσταλεί στον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, μέσω του μονίμου αντιπροσώπου της Τουρκίας [έγγραφο s/12782 (A/33/187, 4 σελίδες].
Παρατίθεται αυτούσιο το εισαγωγικό σημείωμα στην αγγλική γλώσσα: «Letter dated 20 July 1978 from Mr. Nail Atalay to the Secretary General. I have the honour to enclose herewith the text of the “open message” by the President of the Turkish Federated State of Cyprus, His Excellency Mr. Rauf R. Denktash, to the Greek Cypriot leadership, repeating his invitation to resume the intercommunal talks and proposing an interim administration for (Varosha) under the aegis of the United Nations to enable the resettlement of 35,000 Greek Cypriots. I shall be grateful if this message is circulated as a document of the General Assembly, under item 28 of the preliminary list, and of the Security Council. (Signed) Nail ATALAY Representative.»
Η πρόταση προήλθε από τον ίδιο τον Ετζεβίτ. Το θέμα συζήτησε ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Τουρκίας στον ΟΗΕ με τον γενικό γραμματέα Βάλντχαϊμ, στις 15 Ιουλίου. Ο Αυστριακός Κουρτ Γιόζεφ Βάλντχαϊμ (1918-2007) γενικός γραμματέας του ΟΗΕ από το 1972 μέχρι το 1981 γνώριζε καλά το Κυπριακό και ήταν παρών, όταν επετεύχθη η συμφωνία Μακαρίου - Ντενκτάς τον Φεβρουάριο του 1977. Σε εμπιστευτικό έγγραφο του ΟΗΕ, της εποχής εκείνης, οι αναφορές για τον κ. Σπ. Κυπριανού δεν είναι καθόλου κολακευτικές.
Μήνας «συνωμοσιών»
Η πρώτη Ιουλίου 1978 ήταν Πέμπτη, και ο κύριος Σπύρος Κυπριανού βρίσκεται στον προεδρικό θώκο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Μετά την «απίστευτα κινηματογραφική» απαγωγή του γιου του Αχιλλέα, ο πρόεδρος «εξελέγη» χωρίς ανθυποψήφιο. Στις 14 Δεκεμβρίου 1977 απήχθη ο γιος του Σπύρου Κυπριανού, Αχιλλέας, ενώ βρισκόταν στο στρατόπεδο όπου υπηρετούσε ως ανθυπολοχαγός των ΛΟΚ... Ισχυρισμοί πως ο εγκέφαλος της απαγωγής του Αχιλλέα ήταν πολυμήχανος υπουργός, ουδέποτε διατυπώθηκαν δημόσια και ουδέποτε επιβεβαιώθηκαν, μέσω δικαστικής οδού. Ο Γλαύκος Κληρίδης απέσυρε την υποψηφιότητά του και σε ένδειξη ομοψυχίας του πολιτικού κόσμου και επειδή γνώριζε τι συνέβη στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές το 1976. Μία καλά συντονισμένη οριζόντια ψηφοφορία απέκλεισε εντελώς τον ΔΗΣΥ από τη Βουλή. Το κόμμα του έλαβε 27% και έκλεξε μηδέν βουλευτές.
Αρση εμπάργκο και κάθοδος Μάθιου Νίμιτς
Λίγο μετά ο αντιπρόσωπος του Κάρτερ, Μάθιου Νίμιτς, εβραίος στο θρήσκευμα και απόφοιτος της Οξφόρδης και του Χάρβαρντ, θα επισκεφθεί την Κύπρο. Ο Νίμιτς θα έχει πολύωρες συναντήσεις με τον Πρόεδρο Κυπριανού αλλά και με τον Ντενκτάς, ο οποίος θα τον ξεναγήσει και στην Αμμόχωστο. Ο Ντενκτάς δεν παρέλειψε καθοδόν για την Αμμόχωστο να κάνει σταθμό στην Αλόα και Μαράθα. Το φθινόπωρο ακολούθησε το σχέδιο του Μάθιου Νίμιτς, που και πάλι αφορούσε και την Αμμόχωστο. Έπειτα από πολλαπλές πολύμηνες πιέσεις από τον Λευκό Οίκο, από το υπουργείο Εξωτερικών και από υψηλόβαθμα στελέχη του υπουργείου Άμυνας, το Κογκρέσο ψήφισε υπέρ της Τουρκίας. Η Γερουσία στις 25 Ιουλίου 1978 υπερψήφισε, με 57 ψήφους έναντι 42, την άρση του εμπάργκο και ενέκρινε το ποσό των 2,8 δισ. δολαρίων για πωλήσεις ξένων όπλων. Με όρο, κάθε δύο μήνες ο πρόεδρος των ΗΠΑ να ενημερώνει με αναφορά το Κογκρέσο, όσον αφορά την πρόοδο των «διαπραγματεύσεων» για την Κύπρο.
Ακολούθησε μετά από λίγες ημέρες, θετική για τον Κάρτερ, απόφαση της Βουλής με 208 έναντι 205. Οι εκκλήσεις του Προέδρου Κάρτερ εισακούστηκαν και δόθηκε τέλος στην απαγόρευση τριάμισι ετών. Την πρόθεσή του είχε κάνει σαφέστατη ο Κάρτερ σε συνέντευξη στην «Απογευματινή» των Αθηνών πολλές μέρες πριν. Τα γεγονότα του Ιουλίου δεν πρέπει να τα συγχύζουμε με το σχέδιο που ακολούθησε τον Νοέμβριο. Ο Ιούλιος ήταν ο μήνας της μεγάλης συνωμοσίας, που ποτέ δεν υπήρξε και του εγκεφάλου που εξαφανίστηκε, ως να ήταν πλάσμα του νου μας. Οι Αμμοχωστιανοί έμειναν στο περίμενε και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος τούς υπέδειξε να μην είναι τοπικιστές και να μην προωθούν προσωπικά συμφέροντα. Δήλωσε επίσης τα εξής: «[…] Ας έχουν εμπιστοσύνη στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Επίσης και κάτι άλλο πολύ λεπτό. Το κράτος γνωρίζει για κάποιο ρολό, ίσως ακούσιο, μελών της υψηλής κοινωνίας και ιδίως της Αμμοχώστου, στα πρόσφατα δυσάρεστα γεγονότα.». Συμμέτοχοι εν ολίγοις κάποιοι Αμμοχωστιανοί στη «φανταστική συνωμοσία», στην οποία τελικά δεν είχαν ρόλο ο Γ. Κληρίδης και ο Τ. Παπαδόπουλος.
Οι ιστορικοί του μέλλοντος θα κρίνουν αν ο Σπύρος Κυπριανού ήταν έτοιμος για το αξίωμα, αν ήταν κατάλληλος και αν οι πνευματικές του δυνάμεις τον εγκατέλειψαν ή τον αδίκησαν τον Ιούλιο του 1978.
Αμμοχωστοποίηση, διεθνοποίηση, μακροχρόνιος
Ειλικρινά πιστεύω ότι κανένας Κύπριος πολιτικός δεν θα πρέπει να χαρακτηρίζεται προδότης. Ούτε και ο Γλαύκος Κληρίδης, κι ας ήταν… «πράκτορας των Ναζί». Στη ζωή των Κυπρίων μπαίνουν νέες λέξεις, ανάλογα με του καιρού τα γυρίσματα. Πολιτικοί φίλοι γίνονται άσπονδοι εχθροί και συμμαχίες εμφανίζονται εκεί που κανείς δεν τις περιμένει. Ο θάνατος του Μακαρίου ήταν ο λόγος που ο Σπύρος Κυπριανού εξασφάλισε τον καυτό θώκο της Κυπριακής Προεδρίας. Οι ιστορικοί του μέλλοντος θα κρίνουν αν ήταν έτοιμος για το αξίωμα, αν ήταν κατάλληλος και αν οι πνευματικές του δυνάμεις τον εγκατέλειψαν ή τον αδίκησαν τον Ιούλιο του 1978.
Γεγονός διαχρονικό. Οι πολιτικοί, διαχρονικά και παγκοσμίως, κρίνονται από το όραμά τους, από την ακριβοδίκαιη κρίση, την πολιτική τους οξυδέρκεια και διορατικότητα και όχι από τα ψεύτικα τα λόγια, τα μεγάλα. Τα γεγονότα του Ιουλίου του 1978 δεν ξέρω αν είναι αρχαία ελληνική «τραγωδία» για κάποιους ή «κωμωδία» για κάποιος άλλους. Πιστεύω επίσης, πως ακόμη και εκεί που όλα τα ιστορικά γεγονότα μιας εποχής είναι σωστά καταγραμμένα, η πλάνη και η αλήθεια αενάως αντιπαλεύουν. Στο μυαλό των φανατικών τα γεγονότα πάντα αγνοούνται και παραμένουν παγιδευμένοι στο δικό τους αφήγημα.
Γεγονός είναι πως χάθηκε και άλλη ευκαιρία το 1978 με την απόρριψη σχεδίου λύσης το φθινόπωρο του ιδίου έτους. Χρόνια πολλά μετά ο διάδοχος του Κυπριανού στο ΔΗΚΟ, κ. Νικόλας Παπαδόπουλος έριξε το δικό του «πυροτέχνημα». Το 2016, μας υπέδειξε «να μπούμε στο Google Earth και εκεί θα διαπιστώσουμε πως η περίκλειστη Αμμόχωστος δεν είναι παρά ένα μέρος του Πρωταρά, μια περιοχή ίση με την Αλυκή της Λάρνακας».
Γεγονός είναι όμως πως «σημαδεμένη και προδομένη, έμεινε πάντα η δική μας η γενιά». Για τον λόγο τούτο, πολλοί, πριν φύγουν, διερωτώνται: «Η Αμμόχωστος, τον Ιούλη του 1978, χάθηκε, ξανά, λόγω προδοσίας;».
Πώς ο κυπριακός Τύπος αποτύπωσε τον Ιούλιο του 1978.
Ο Φιλελεύθερος, 16 Ιουλίου 1978: Σε πρωτοσέλιδο, εννιάστηλο έγραφε: «Ο Π.τ.Δ. κ. Σπ. Κυπριανού τόνισε χθες ΛΑΟΣ-ΣΤΡΑΤΟΣ ΘΑ ΠΑΤΑΞΟΥΝ ΤΗ ΣΥΝΩΜΟΣΙΑ. Στην ίδια σελίδα ο Α. Λυκαύγης έγραφε «Η ρίζα της συνωμοσίας».
Ο Φιλελεύθερος, 18 Ιουλίου 1978: Στις 18 Ιουλίου η εφημερίδα έγραφε σε πρωτοσέλιδο, εννιάστηλο: Ο Πρόεδρος Κυπριανού δήλωσε «ΕΠΑΤΑΧΘΗ Η ΠΡΟΔΟΣΙΑ». Σε πρωτοσέλιδο τρίστηλο έγραφε: «Επαύθη χθες από συνομιλητής ο Παπαδόπουλος (σ.σ. Τάσσος). Κάτω από το τρίστηλο υπήρχε δίστηλο που έγραφε: «ΚΑΙ ΘΕΜΑ ΔΙΚΗΣ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΘΑ ΕΞΕΤΑΣΕΙ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΙΚΟ».
Η Σημερινή, 18 Ιουλίου: Πρωτοσέλιδο της εφημερίδας η δήλωση του Τ. Παπαδόπουλου «Θεωρώ την παύση μου σαν τίτλο τιμής. Δημοσιεύθηκε και δήλωση του κυβερνητικού εκπροσώπου, κυρίου Μιλτιάδη Χριστοδούλου (ιδρυτικού μέλους του ΑΚΕΛ) που δήλωνε: Ο ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ είναι γνωστός και πρόκειται να εξουδετερωθεί.
Η Σημερινή, 21 Ιουλίου1978: Σε πρωτοσέλιδο, εννιάστηλο γράφει: Ο κ, Ντενκτάς είπε στον κ. Βάλντχαϊμ ότι οι Τούρκοι δέχονται: ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ 35 ΧΙΛ ΣΤΗΝ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟ. Στην ίδια σελίδα, χαμηλά σε πεντάστηλο: ‘ΠΕΠΟΝΟΦΛΟΥΔΑ ΤΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΕ Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ. Απορρίφθηκε η πρόταση Ντενκτάς για το Βαρώσι. Στην ίδια σελίδα αναγράφεται: ΟΥΑΣΙΓΚΤΩΝ: «Ειλικρινές βήμα η πρόταση Ντενκτάς», ΑΘΗΝΑ: «Αφορά την Κύπρο». Να σημειωθεί πως δημοσιεύθηκε επίσης πως (100) Βαρωσιώτες επικρίνουν την σπουδή του κ. Κυπριανού (να απορρίψει επιστροφή των στην πόλη τους υπό τα Ηνωμένα Έθνη).
Ο Φιλελεύθερος, 21 Ιουλίου 1978: Η πρώτη σελίδα είναι αφιερωμένη σε συλλαλητήριο- λαοθάλασσα με τίτλους: Κυπριανού «ΠΕΠΟΝΟΦΛΟΥΔΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟ». Κυπριανού: Πιστεύουμε στη νίκη, θα νικήσουμε. Πρέσβης Μιχ. Δούντας: Ο πολύπλευρος αγώνας για την προάσπιση της Κυπριακής Πολιτείας συνεχίζεται…
Χαραυγή, 21 Ιουλίου 1978: Στην πρώτη σελίδα διαβάζουμε: «Το ψεσινό μεγαλειώδες συλλαλητήριο διεκήρυξε: Ο ΛΑΟΣ ΘΑ ΣΤΑΘΕΙ ΦΡΑΓΜΟΣ ΣΕ ΚΑΘΕ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΉ ΣΥΝΟΜΩΣΙΑ ΚΙ’ ΕΠΙΒΟΥΛΗ. ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ: Ο αγώνας θα συνεχιστεί μέχρι την τελική νίκη. […] Ο Ντενκτάς πετάει πεπονόφλουδα για την Αμμόχωστο. […] Δεν πρόκειται να τον συναντήσω ποτέ για δύο λόγους… Σε δίστηλο η Χαραυγή γράφει: ‘ΓΙΑ ΣΤΑΣΙΑΣΤΙΚΗ ΣΥΝΩΜΟΣΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ, Κάνθερ και Περσιάνης υπό 8ήμερη κράτηση.
Μεσημβρινή, 22 Ιουλίου 1978: Σε πρωτοσέλιδο δίστηλο με τίτλο ‘Βαρωσιώτες «έχουν χέρι» στη συνομωσία δημοσιεύονται δηλώσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου ο οποίος υποδεικνύει στους κατοίκους της Αμμοχώστου να μην καλλιεργούν τοπικιστικά αισθήματα και να μην διέπονται από προσωπικά συμφέροντα.
Αλήθεια, 24 Ιουλίου 1978: Η εφημερίδα γράφει σε επτάστηλο πρωτοσέλιδο: Η «ΑΛΗΘΕΙΑ» αποκαλύπτει κατ’ αποκλειστικότητα ΒΡΩΜΕΡΗ ΣΥΝΩΜΟΣΙΑ για πολιτική εξόντωση Κληρίδη-Παπαδόπουλου.
Σημαντικές ειδήσεις του Ιουλίου ήταν επίσης το ΟΧΙ του κ. Σπ. Κυπριανού σε νέο ελιγμό για την Αμμόχωστο και η δήλωση του «Άσχετος με συνωμοσία ο κ. Τάσσος Παπαδόπουλος. Αποτέλεσμα της δήλωσης αυτής ήταν η ακύρωση δημοσιογραφικής διάσκεψης του κύριου Τ. Παπαδόπουλου. Σημαντική είδηση και η σύλληψη του Κίκη Κωνσταντίνου, στελέχους της ΕΟΚΑ Β’, με μαγιώ και προσαγωγή του στο δικαστήριο, πάλι με μαγιώ. Η σύλληψη έγινε για υπόθεση συνωμοσίας.
Στα κατεχόμενα οι εφημερίδες έκαναν ιδιαίτερη μνεία για ταξίδι του Ετζεβίτ στη Μόσχα. Σχολίαζαν επίσης τις δηλώσεις του Κάρτερ, αρχές Ιουλίου, πως το εμπάργκο όπλων απέτυχε να πετύχει τους σκοπούς του. Θα συνέχιζε τις προσπάθειές του για άρση του, δήλωσε. Συνέχισε και πέτυχε αυτό που ήθελε. Με τη βοήθεια των Κυπρίων το εμπάργκο των ΗΠΑ τερματίσθηκε. Η Τουρκία πέτυχε αυτό που ήθελε.
Ο Ηλίας Π. Παντελίδης είναι συγγραφέας του ιστορικού βιβλίου «Βιώματα Κύπρος 1974» και άλλων 5 βιβλίων.
