Βασίλης Κωστούλας
Είναι μόλις 28 ετών. Δεν έχει αποφοιτήσει από κάποιο πανεπιστήμιο και δεν διαθέτει εμπειρία διακυβέρνησης. Στην πραγματικότητα, δεν είχε ποτέ κάποια δουλειά εκτός του κόμματος. Ομως, τίποτε από αυτά δεν τον εμποδίζει να ελπίζει βάσιμα ότι μπορεί να είναι ο επόμενος πρωθυπουργός της Γαλλίας.
Ο Ζορντάν Μπαρντελά είναι μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, η οποία διαθέτει τα χαρακτηριστικά μετεωρίτη στη γαλλική πολιτική σκηνή. Βρέθηκε αστραπιαία από τα βόρεια προάστια του Παρισιού στην προεδρία της Εθνικής Συσπείρωσης, αφού τέθηκε υπό την προστασία της Μαρίν Λεπέν, με την οποία μοιράζεται την ηγεσία της παράταξης. Η αλήθεια είναι ότι η έλλειψη εμπειρίας ή, τουλάχιστον, η ηλικία δεν έχει πτοήσει τους Γάλλους ψηφοφόρους και σε άλλες περιπτώσεις. Ο πρόεδρος Μακρόν είναι 46 ετών και ο πρωθυπουργός Ατάλ 35 ετών. Αλλά ο εκλεκτός της Λεπέν δεν είναι καν 30. Είναι όμως επικοινωνιακός, προσεγμένος και εμφανίσιμος. Το αφήγημα που τον συνοδεύει είναι η ταμπέλα ενός νεαρού που μεγάλωσε με στερήσεις στο Seine-Saint-Denis, δίπλα στα ναρκωτικά, στη φτώχεια, στην ανομία και στην ανεξέλεγκτη μετανάστευση. Ο ίδιος αρέσκεται να περιγράφει τις συνθήκες που τον οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι μόνον η σκληρή Δεξιά είχε την απάντηση. Υπόσχεται οι συνθήκες τις οποίες αντιμετώπισε ο ίδιος να μην καταστούν η νέα κανονικότητα σε ολόκληρη τη γαλλική επικράτεια.
«Διατυμπανίζει ότι προέρχεται από ένα προάστιο του Παρισιού, παραπέμποντας στο γεγονός ότι τα προάστια των μεγαλουπόλεων στη Γαλλία είναι συνήθως φτωχότερα από τα κέντρα και φιλοξενούν μεγάλους πληθυσμούς εθνοτικών μειονοτήτων. Το χρησιμοποιεί σε μεγάλο βαθμό ως υπόβαθρο στην επικοινωνία του. Επιδιώκει έτσι να αποδείξει την αξιοπιστία του, ώστε να μιλάει για την εργατική τάξη και για τα θέματα της μετανάστευσης. Το γεγονός ότι ήταν επικεφαλής της λίστας του κόμματος για τις ευρωεκλογές του επέτρεψε να καταστεί ιδιαίτερα γνωστός», σημειώνει στην «Κ» ο καθηγητής Πολιτικής Συμπεριφοράς στο CEVIPOF Sciences Po Paris, Ντάμιεν Μπολ. Είναι όμως ακριβώς έτσι;
Σύμφωνα με ορισμένες πηγές, ο πατέρας του –ο οποίος μετακόμισε σε άλλη πόλη όταν ο Ζορντάν ήταν μικρός– διατηρούσε μια επιτυχημένη επιχείρηση δια-νομής ποτών και βρισκόταν σε καλή οικονομική κατάσταση. Ο Μπαρντελά δεν πήγε στο πλησιέστερο κρατικό σχολείο αλλά σε ένα ημιιδιωτικό καθολικό ίδρυμα, δημοφιλές στα μεσαία στρώματα. Σημειωτέον, και οι δύο γονείς του είναι ιταλικής καταγωγής και ο πατέρας του είχε Αλγερινή γιαγιά. Μέσα από μαρτυρίες στη Le Monde, η οποία επισκέφθηκε το Saint-Denis για να εντοπίσει ανθρώπους που γνώριζαν τον Μπαρντελά, προκύπτει ότι ο ίδιος είχε αφήσει ελάχιστα ίχνη πίσω του. Γνωστοί του με μεικτό φυλετικό υπόβαθρο περιέγραψαν ότι ήταν λάτρης των βιντεοπαιχνιδιών και πως είχαν δημιουργήσει ένα κανάλι στο YouTube για να συζητούν τις τελευταίες κυκλοφορίες. Θυμήθηκαν μάλιστα ότι έκανε δωρεάν μαθήματα γραφής και ανάγνωσης σε μετανάστες μετά το διδακτικό ωράριο στο λύκειο, όταν ήταν 16 ετών. Δεν μπορούσαν να ανακαλέσουν στη μνήμη τους κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον του για την Ακροδεξιά.
Ανέλιξη-εξπρές
Ο Μπαρντελά μπήκε στο κόμμα στα 17 του και ανελίχθηκε πάρα πολύ γρήγορα. Τον βοήθησε το γεγονός ότι έγινε μέλος του εξωτερικού κύκλου της Μαρίν Λεπέν, η οποία φέρεται να τον αποκαλεί το «λιονταράκι» της. Το 2017, έσπευσε να τον ορίσει εκπρόσωπο του κόμματος. Το 2019 τού ζήτησε να είναι επικεφαλής της λίστας υποψηφίων στις ευρωεκλογές· τις κέρδισε η Εθνική Συσπείρωση και ο ίδιος έγινε ευρωβουλευτής. Το 2022 τον τοποθέτησε στην προεδρία του κόμματος. «Ο Μπαρντελά έχει ακραίες απόψεις για τη μετανάστευση όπως και για άλλα θέματα. Βέβαια, δεν έχει πιο ακραίες θέσεις από την κομματική γραμμή. Τρέφει πολύ καλές σχέσεις με τη Μαρίν Λεπέν. Δεν υπάρχει ανταγωνισμός μεταξύ τους. Αν εκλέγονταν, εκείνη θα ήταν η πρόεδρος και εκείνος ο πρωθυπουργός», σχολιάζει ο Μπολ.
Οι επικριτές του προσάπτουν στον Μπαρντελά ότι δεν υπάρχει πολλή ουσία πίσω από την προσωπική εικόνα του. Τον θεωρούν χαμαιλέοντα, που προσαρμόζεται τέλεια στο περιβάλλον το οποίο συναντά κάθε φορά. Τον περιγράφουν ως προϊόν καθαρού PR. Το βέβαιο είναι ότι για τη Λεπέν αποτελεί ένα τεράστιο asset, που της έχει επιτρέψει να διευρύνει την εκλογική βάση της πίσω και πέρα από το παραδοσιακό ακροατήριό της. Η μεθοδική όσο και χαρισματική παρουσία του με σύντομα βίντεο στο TikTok, όπου διαθέτει σχεδόν 1,5 εκατ. ακολούθους, τον καθιστά αναγνωρίσιμο στους νέους, πολλοί από τους οποίους θα ψηφίσουν για πρώτη φορά. Το πρόβλημα, για τη Γαλλία και την Ευρώπη, είναι ότι τα σύντομα μηνύματα στη δημοφιλή πλατφόρμα που έχει κατακτήσει τις νεαρές ηλικίες υπεραπλουστεύουν κατά τα άλλα σύνθετα πολιτικά θέματα, στη συνείδηση ενός λιγότερο ενημερωμένου κοινού.
Δημιουργική ασάφεια
Πέρα από συνθήματα, που επικεντρώνονται στο έγκλημα και στη μετανάστευση, οι απαντήσεις που δίνει στην πράξη ο Μπαρντελά δεν είναι συγκεκριμένες. Στην τελική ευθεία προς την κάλπη, έχει ήδη υπαναχωρήσει από επίμαχα σκέλη της ρητορικής του όπως η έξοδος της Γαλλίας από το ΝΑΤΟ αλλά και η διακοπή κάθε βοήθειας προς την Ουκρανία. Λεπέν και Μπαρντελά κάνουν σαφές ότι επιχειρούν να καθησυχάσουν τόσο τους ψηφοφόρους όσο και τις αγορές σε σχέση με τις προθέσεις τους, μετριάζοντας προηγούμενες εξαγγελίες που αφορούσαν, για παράδειγμα, τη δημοσιονομική πολιτική και προέβλεπαν αυξήσεις συντάξεων και μειώσεις φόρων.
Ορισμένοι εκτιμούν, ή απλώς προσδοκούν, ότι το «λιονταράκι» της Λεπέν θα ακολουθήσει τα βήματα «εξημέρωσης» της Τζόρτζια Μελόνι στην Ιταλία. Στο τέλος της ημέρας, όμως, οι θέσεις του είναι ακόμη θολές και η αλήθεια είναι πως οι Γάλλοι δεν γνωρίζουν ακριβώς με ποιον έχουν να κάνουν. Νιώθουν πάντως ότι έχουν μπροστά τους ένα ωραίο περιτύλιγμα με μυστήριο περιεχόμενο. Ετσι θα είναι, όπως όλα δείχνουν, και το τελικό αποτέλεσμα στο σενάριο που θα κληθεί να κυβερνήσει τη Γαλλία.
