Εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές συμμετείχαν σε διαμαρτυρίες σε ολόκληρη την Τουρκία μετά την προφυλάκιση του Εκρέμ Ιμάμογλου κύριου αντιπάλου του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Ο Τούρκος πρόεδρος δέχεται σφοδρή κριτική στο εσωτερικό αλλά και διεθνώς, με πολλούς αναλυτές να κάνουν λόγο για περαιτέρω «αυταρχική στροφή» στη χώρα.
Το υπουργείο Εξωτερικών της Γερμανίας έκανε λόγο για «οπισθοδρόμηση για τη δημοκρατία στην Τουρκία», καλώντας η δίκη του αντιπολιτευόμενου πολιτικού να είναι δίκαιη και να τύχει σεβασμού το κράτος δικαίου.
«Ο πολιτικός ανταγωνισμός δεν πρέπει να διεξάγεται μέσω των δικαστηρίων και των φυλακών», σχολίασε εκπρόσωπος της γερμανικής διπλωματίας.
Η φυλάκιση του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης και πολλών άλλων προσωπικοτήτων αποτελεί «σοβαρή επίθεση στη δημοκρατία» στην Τουρκία, σχολίασε την Κυριακή το βράδυ η γαλλική διπλωματία, θυμίζοντας πως η Αγκυρα έχει δεσμευτεί να σέβεται τα δικαιώματα των αντιπολιτευόμενων αιρετών.
Η σύλληψη του Εκρέμ Ιμάμογλου, δήμαρχου της Κωνσταντινούπολης, την Τετάρτη, ήρθε μόλις μερικά 24ωρες πριν από την προγραμματισμένη ανάδειξή του σε υποψήφιο του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) για την προεδρία, ενόψει των εκλογών του 2028 σε εσωκομματικές κάλπες που στήθηκαν χθες, Κυριακή και στις οποίες, ήταν ο μοναδικός υποψήφιος.
Την ημέρα των εσωκομματικών εκλογών, οι δικαστικές αρχές αποφάσισαν επίσημα την προφυλάκισή του με την κατηγορία της διαφθοράς, ενώ αντιμετωπίζει επιπλέον κατηγορίες για τρομοκρατία.
Το βράδυ της Κυριακής κλιμακώθηκαν οι ταραχές, οι σφοδρότερες που έχουν ξεσπάσει στη χώρα εδώ και πάνω από μία δεκαετία, με τους διαδηλωτές να δέχονται επιθέσεις με δακρυγόνα και πλαστικές σφαίρες.
Ο Ιμάμογλου ισχυρίζεται ότι πίσω από το κατηγορητήριο σε βάρος του κρύβονται πολιτικά κίνητρα. «Δεν θα υποκύψω ποτέ», έγραψε στο Χ πριν προφυλακιστεί.
Ο Ερντογάν καταδίκασε τις διαδηλώσεις και κατηγόρησε το CHP ότι προσπαθεί να «διαταράξει την ειρήνη και να πολώσει τον λαό μας».
Εξάπλωση των διαμαρτυριών
Συγκεντρώσεις πραγματοποιήθηκαν στην περιοχή γύρω από το δημαρχείο της Κωνσταντινούπολης από νωρίς το βράδυ της Κυριακής για πέμπτη συνεχόμενη νύχτα, με τους διαδηλωτές να ανεμίζουν τουρκικές σημαίες και να φωνάζουν συνθήματα.
Η σύζυγος του Ιμάμογλου, Ντιλέκ Ιμάμογλου, απευθύνθηκε στο μεγάλο πλήθος που είχε συγκεντρωθεί έξω από το δημαρχείο, κάνοντας λόγο για «αδικία» σε βάρος του συζύγου της, που «χτύπησε κάθε συνείδηση».
Οι διαδηλώσεις με αφορμή τη σύλληψη του Ιμάμογλου είναι οι μεγαλύτερες που έχουν σημειωθεί στη χώρα από το 2013, οι οποίες είχαν πυροδοτηθεί σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την καταστροφή του εμβληματικού πάρκου Γκεζί της Κωνσταντινούπολης.
Συνολικά, συγκεντρώσεις πραγματοποιήθηκαν σε τουλάχιστον 55 από τις 81 επαρχίες της Τουρκίας, δηλαδή κάλυψαν γεωγραφικά περιοχή άνω των δύο τρίτων της χώρας, σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Οι αστυνομικοί προχώρησαν σε ρίψεις νερού εναντίον διαδηλωτών και έκαναν χρήση σπρέι πιπεριού.
Σύλληψη και κατηγορητήριο
Μαζί με τον Ιμάμογλου συνελήφθησαν επίσης, την Τετάρτη, στο πλαίσιο έρευνας, περισσότερα από 100 άτομα, μεταξύ των οποίων άλλοι πολιτικοί, δημοσιογράφοι, καθώς και επιχειρηματίες.
Του απαγγέλθηκαν κατηγορίες για «σύσταση και διαχείριση εγκληματικής οργάνωσης, δωροληψία, εκβιασμό, παράνομη καταγραφή προσωπικών δεδομένων και χειραγώγηση διαγωνισμού».
Τέθηκε υπό κράτηση εν αναμονή της δίκης. Το AFP και τα τοπικά Μέσα ανέφεραν ότι είχε μεταφερθεί στη φυλακή Μαρμαρά, γνωστή μέχρι πρόσφατα ως φυλακή του Σιλιβρί (Σηλυβρία).
Ο Ιμάμογλου τέθηκε επίσης σε διαθεσιμότητα από τη θέση του δημάρχου, ανέφερε σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Εσωτερικών της Τουρκίας. Ωστόσο, στελέχη του κόμματός του και υποστηρικτές του έχουν διαμηνύσει ότι δεν θα επιτρέψουν τον διορισμό αντικαταστάτη του από τον Ερντογάν.
Σε αναρτήσεις του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Ιμάμογλου χαρακτήρισε τη σύλληψή του «μαύρη κηλίδα για τη δημοκρατία μας», ενώ τόνισε ότι δεν ακολουθήθηκε η δικαστική διαδικασία.
Σε μήνυμα που μοιράστηκε στο Χ μέσω των δικηγόρων του αργά χθες το βράδυ, ο Ιμάμογλου απηύθυνε χαιρετισμό σε όσους συμμετέχουν στις διαμαρτυρίες και δήλωσε ότι οι ψηφοφόροι έδειξαν ότι η Τουρκία «βαρέθηκε» τον Ερντογάν.
Εκατομμύρια πολίτες στις κάλπες
Η σύλληψη δεν αναιρεί την υποψηφιότητα του Ιμάμογλου ούτε αποτελεί τυπικά εμπόδιο στο να αναδειχθεί πρόεδρος. Ωστόσο, αν καταδικαστεί για οποιαδήποτε από τις κατηγορίες που του απαγγέλθηκαν, δεν θα μπορεί να θέσει υποψηφιότητα για την προεδρία της χώρας.
Το κόμμα CHP του Ιμάμογλου ανακοίνωσε ότι σχεδόν 20 εκατομμύρια άνθρωποι ψήφισαν την Κυριακή.
Σύμφωνα πάντα με το CHP, περίπου 1,6 εκατομμύρια ψήφοι προήλθαν από τα μέλη του, ενώ οι υπόλοιπες από μη μέλη, σε ξεχωριστές κάλπες που στήθηκαν για όσους ήθελαν να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους στον Ιμάμογλου.
Σε ανάρτησή της στο Χ, η σύζυγος του Ιμάμογλου μοιράστηκε φωτογραφίες της από τις κάλπες, καλώντας τη χώρα να ψηφίσει για «τη δημοκρατία, τη δικαιοσύνη και το μέλλον».
Ισχυρός αντίπαλος
Ο Τούρκος πολιτικός – υπό κράτηση, πλέον – θεωρείται ένας από τους ισχυρότερους αντιπάλους του Ερντογάν, ο οποίος βρίσκεται επί 22 χρόνια στην εξουσία ως πρωθυπουργός και πρόεδρος της Τουρκίας.
Ωστόσο, λόγω περιορισμών σχετικά με την προεδρική θητεία, ο Ερντογάν δεν μπορεί να θέσει εκ νέου υποψηφιότητα το 2028, εκτός αν αλλάξει το σύνταγμα.
Το υπουργείο Δικαιοσύνης έχει επικρίνει όσους συνδέουν τον Ερντογάν με τις πρόσφατες συλλήψεις, υπογραμμίζοντας την ανεξαρτησία του δικαστικού συστήματος.
Την Κυριακή, το τμήμα Παγκόσμιων Κυβερνητικών Υποθέσεων του X ανακοίνωσε ότι αντιτίθεται σε «πλήθος δικαστικών εντολών» της ρυθμιστικής αρχής επικοινωνιών της Τουρκίας που είχαν ως αποτέλεσμα τον αποκλεισμό περισσότερων από 700 λογαριασμών στην πλατφόρμα, μεταξύ των οποίων, λογαριασμοί Τούρκων πολιτικών και δημοσιογράφων.
Το X ανακοίνωσε ότι η κίνηση «είναι παράνομη, αποκλείει την πρόσβαση εκατομμυρίων Τούρκων σε ειδήσεις και παρεμποδίζει τον πολιτικό διάλογο στη χώρα».
Εν τω μεταξύ, το Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης ανακοίνωσε την Τρίτη ότι ανακαλεί το πτυχίο του Ιμάμογλου λόγω υποτιθέμενων παρατυπιών.
Εάν επικυρωθεί η απόφαση, θα τεθεί υπό αμφισβήτηση η δυνατότητά του να είναι υποψήφιος πρόεδρος, καθώς το τουρκικό σύνταγμα ορίζει ότι οι πρόεδροι πρέπει να έχουν ολοκληρώσει σπουδές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση για να ασκήσουν το αξίωμά τους.
Οι δικηγόροι του Ιμάμογλου δήλωσαν ότι θα ασκήσουν έφεση κατά της απόφασης ανάκλησης του πτυχίου στο Συνταγματικό Δικαστήριο και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο θα αποφασίσει αν ο Ιμάμογλου έχει τα προσόντα να είναι υποψήφιος.
Αρκετοί αναλυτές κάνουν λόγο για τέχνασμα του Ερντογάν να προχωρήσει σε πρόωρες εκλογές αποφεύγοντας να αντιμετωπίσει τον Ιμάμογλου, καθώς ο 54χρονος πολιτικός θεωρείται από πολλούς ως ο μοναδικός ενωτικός υποψήφιος που θα μπορούσε να τον νικήσει στις κάλπες.
Ο Ιμάμογλου έχει κερδίσει τρεις σκληρές αναμετρήσεις διεκδικώντας το δημαρχιακό αξίωμα στη μεγαλύτερη πόλης της Τουρκίας. Επιπλέον, το CHP κατάφερε πέρυσι να ανατρέψει το αποτέλεσμα σε αρκετές περιοχές της Κωνσταντινούπολης, που ο Ερντογάν θεωρούσε προπύργια για το ισλαμιστικό κόμμα του, AK.
