Μια συμφωνία για αποστολή μαχητικών αεροσκαφών για την ενίσχυση της άμυνας της Ουκρανίας κατά της Ρωσίας τέθηκε εκτός ατζέντας – μόλις πέντε ημέρες αφότου ο Λευκός Οίκος αποκάλυψε για πρώτη φορά ότι μπορούσε να επιτευχθεί.
Με το Κίεβο να εκλιπαρεί τους Δυτικούς συμμάχους για μεγαλύτερη στρατιωτική υποστήριξη, η προοπτική της Ουκρανίας να προμηθευτεί μαχητικά αεροσκάφη MIG τράβηξε τα φώτα των διεθνών μέσων, καθώς η χώρα αντιστέκεται στις ρωσικές δυνάμεις εισβολής. Αλλά μετά από μια σειρά από δημόσιες δηλώσεις, διπλωματικά μηνύματα και ένα άτυπο παζάρι περί ανταλλαγής ρωσικής κατασκευής αεροσκαφών με μεταχειρισμένα αμερικανικά μαχητικά, όλα κατέρρευσαν.
Το σήριαλ ξεκίνησε πριν από 11 ημέρες με ένα σχόλιο ενός κορυφαίου διπλωμάτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έληξε άδοξα όταν ο επικεφαλής εκπρόσωπος του Πενταγώνου και ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διοίκησης των ΗΠΑ δήλωσαν σε ξεχωριστές δηλώσεις ότι οι ΗΠΑ δεν θα συμμετάσχουν σε συμφωνία για την παροχή πολεμικών αεροσκαφών στη Βαρσοβία, μετά την αποστολή πολωνικών MIG στην Ουκρανία.
Η αμερικανική κυβέρνηση αιφνιδιάστηκε από την κίνηση της πολωνικής, με την οποία θα εμπλέκονταν οι ΗΠΑ σε μια ανοιχτά επιθετική, έναντι της Ρωσίας, ενέργεια. Ο εκπρόσωπος Τύπου του Πενταγώνου Τζον Κίρμπι χαρακτήρισε την πολωνική πρόταση «μη βιώσιμη», ενώ η Βικτόρια Νούλαντ, τρίτη τη τάξει στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ δήλωσε: «Εξ όσων γνωρίζω, δεν μας συμβουλεύτηκαν εκ των προτέρων». Ο Κίρμπι πρόσθεσε, μάλιστα, ότι το Πεντάγωνο εκτίμα ότι τα πολεμικά αεροσκάφη δεν θα βελτιώσουν ουσιαστικά τις πιθανότητες της Ουκρανίας, αλλά αντίθετα θα κλιμακώσουν τις προοπτικές να συρθεί το ΝΑΤΟ απευθείας στον πόλεμο.
Αξιωματούχοι στο Κίεβο, συμπεριλαμβανομένου του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι σε συνομιλία με Αμερικανούς, πίεσαν σκληρά για την απόκτηση ευρωπαϊκών μαχητικών αεροσκαφών, υποστηρίζοντας ότι η ενισχυμένη αεροπορική δύναμη θα τους βοηθούσε να προκαλέσουν περαιτέρω ζημιά στις ρωσικές δυνάμεις. Ωστόσο, οι σκεπτικιστές εντός της κυβέρνησης Μπάιντεν δεν είδαν την ιδέα με καλό μάτι και ο Αμερικανός πρόεδρος τάχθηκε στο πλευρό τους.
Η λίστα με τους λόγους αντίρρησης είναι μεγάλη, από τα υλικοτεχνικά ζητήματα μεταφοράς έως και 28 μαχητικών αεροπλάνων πάνω από τα σύνορα με την Ουκρανία μέχρι το φλέγων ζήτημα της πτήσης μαχητικών αεροσκαφών από χώρα του ΝΑΤΟ σε εμπόλεμη ζώνη.
Η αποστολή MIG στην Ουκρανία μπορεί να ήταν δυνατή εάν η συμφωνία κρατούνταν κρυφή, αλλά αυτό κατέστη αδύνατο αφού ο επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας της ΕΕ, Ζοσέπ Μπορέλ δήλωσε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα παρείχε στο Κίεβο μαχητικά αεροσκάφη. Η δήλωση αυτή προκάλεσε σοκ σε πολλούς, δήλωσαν Αμερικανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, που ήλπιζαν να κρατήσουν τη μεταφορά κρυφή.
Ωστόσο, η ουκρανική κυβέρνηση άκουσε την πρόταση και την ακολούθησε, δημιουργώντας γραφήματα που υποστηρίζουν ότι επρόκειτο να παραλάβουν 70 μεταχειρισμένα ρωσικά μαχητικά από την Πολωνία, τη Σλοβακία και τη Βουλγαρία. Ένας ουκρανικός κυβερνητικός αξιωματούχος τόνισε ότι Ουκρανοί πιλότοι ταξίδεψαν στην Πολωνία για να ολοκληρώσουν τη συμφωνία και να φέρουν τα αεροσκάφη πίσω από τα σύνορα.
Ωστόσο, οι χώρες που ήταν στην πραγματικότητα επιφορτισμένες με την προμήθεια αυτών των αεροσκαφών, δεν είχαν συμφωνήσει ποτέ σε αυτό το σχέδιο. Η συμφωνία φαινομενικά ακυρώθηκε στις 2 Μαρτίου από τον Πολωνό Πρόεδρο Αντρέι Ντούντα, ο οποίος δήλωσε κατηγορηματικά ότι τα πολωνικά αεροσκάφη δεν θα εισέλθουν στον ουκρανικό εναέριο χώρο.
Το Σάββατο, σύμφωνα με δημοσιεύματα, ο Λευκός Οίκος εξέταζε μια τολμηρή τριμερή συμφωνία: η Πολωνία θα έστελνε τα MiG-29 στην Ουκρανία και οι ΗΠΑ θα έστελναν F-16 στην Πολωνία για να αντικαταστήσουν αυτά που θα έδινε η Βαρσοβία.
Ο υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν επιβεβαίωσε αυτές τις συνομιλίες. Η Πολωνία έχει το «πράσινο φως» για να στείλει τα πολεμικά της αεροπλάνα, είπε. «Στην πραγματικότητα, μιλάμε με τους Πολωνούς φίλους μας αυτή τη στιγμή για το τι θα μπορούσαμε να κάνουμε για να καλύψουμε τις ανάγκες τους εάν, στην πραγματικότητα, επιλέξουν να παράσχουν αυτά τα μαχητικά αεροσκάφη στους Ουκρανούς».
Ωστόσο, στελέχη του Πενταγώνου και της CIA αντιτάχθηκαν στο σχέδιο, κυρίως επειδή φοβούνταν ότι η κίνηση θα οδηγούσε το ΝΑΤΟ —και συνεπώς τις ΗΠΑ— σε μια άμεση αντιπαράθεση με τη Ρωσία. Επιπλέον, το Πεντάγωνο εξέφρασε ανησυχίες ότι τα F-16 που απαιτούνται για την πλήρωση της Πολωνίας θα χρειάζονταν εκτεταμένη υποβάθμιση, ώστε να μην τεθούν σε κίνδυνο τα συστήματα υψηλής διαβάθμισης που είναι εγκατεστημένα.
Ο Μπάιντεν συμφώνησε με την άποψη του Πενταγώνου, ενώ ο Λευκός Οίκος κατέστησε σαφές στην Πολωνία ότι οι ΗΠΑ δεν θα αντιταχθούν στην σε πιθανή απόφαση τους να παραδώσουν τα μαχητικά αεροσκάφη αν το επιλέξουν, αλλά δεν μπορούσε να τους δοθεί εγγύηση για παράδοση F-16.
Για να σπάσει το αδιέξοδο, η Πολωνία ανέφερε ότι είναι έτοιμη να αναπτύξει όλα τα μαχητικά αεροσκάφη MiG-29 που διαθέτει στην αμερικανική βάση στο Rammstein της Γερμανίας, προτρέποντας άλλα μέλη του ΝΑΤΟ που διαθέτουν αεροσκάφη αυτού του τύπου να κάνουν το ίδιο.
Ως αντάλλαγμα, σύμφωνα με το πολωνικό υπουργείο Εξωτερικών, ζήτησε «μεταχειρισμένα» αεροσκάφη των ΗΠΑ με αντίστοιχες δυνατότητες. «Οι αρχές της Δημοκρατίας της Πολωνίας (…) είμαστε έτοιμοι να αναπτύξουμε, αμέσως και χωρίς χρέωση, όλα τα MiG-29 στην αεροπορική βάση Rammstein και να τα θέσουμε στη διάθεση της κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών» ανέφερε το υπουργείο.
Η διοίκηση των ΗΠΑ κινήθηκε γρήγορα για να τερματίσει την προσφορά της Βαρσοβίας. «Θα συνεχίσουμε να συζητάμε με την Πολωνία και τους άλλους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ για αυτό το θέμα και τις δύσκολες υλικοτεχνικές προκλήσεις που παρουσιάζει, αλλά δεν πιστεύουμε ότι η πρόταση της Πολωνίας είναι βιώσιμη», δήλωσε ο Κίρμπι, ενώ οι Πολωνοί δεν φάνηκαν διατεθειμένοι να ενεργήσουν μόνοι τους.
Ο Πολωνός πρόεδρος είπε ότι η κυβέρνησή του «ήθελε το ΝΑΤΟ στο σύνολό του να λάβει μια κοινή απόφαση», σχετικά με τα μαχητικά αεροσκάφη, «ώστε η Πολωνία να παραμείνει ένα αξιόπιστο μέλος του ΝΑΤΟ — όχι μια χώρα που αποφασίζει μόνη της για ζητήματα που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τη συμμαχία».
Αλλά ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι τόνισε ότι δεν μπορεί πλέον να περιμένει δυτική βοήθεια. Θέλει άμεσα τα μαχητικά αεροσκάφη, καθώς ο κλοιός των ρωσικών δυνάμεων σφίγγει. «Αυτό δεν είναι πινγκ πονγκ! Πρόκειται για ανθρώπινες ζωές!», είπε ο Ζελένσκι σε ομιλία του. «Ζητάμε για άλλη μια φορά: Λύστε το ζήτημα πιο γρήγορα. Μην μεταθέτετε την ευθύνη, στείλτε μας αεροπλάνα».
Πηγή: POLITICO
