Ομοσπονδιακό δικαστήριο της Ουάσιγκτον μπλόκαρε στο «παρά πέντε», λίγο προτού τεθεί σε ισχύ, την «πρωτοφανή», όπως την αποκάλεσαν οι Δημοκρατικοί, απόφαση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για διακοπή παροχής τρισ. δολαρίων σε ομοσπονδιακά δάνεια, επιχορηγήσεις και άλλες μορφές οικονομικής βοήθειας.
Είχε προηγηθεί η εντολή του Μάθιου Βέιθ, αναπληρωτή διευθυντή του Γραφείου Διαχείρισης και Προϋπολογισμού του Λευκού Οίκου, σε όλες τις ομοσπονδιακές υπηρεσίες να «παγώσουν προσωρινά κάθε δραστηριότητα που σχετίζεται με υποχρεώσεις ή εκταμίευση όλων των ομοσπονδιακών χρηματοδοτικών ενισχύσεων» σε ένα δισέλιδο εσωτερικό υπόμνημα.
Η οδηγία εξελήφθη ως μέρος της απόπειρας Τραμπ να αποδομήσει προγράμματα που σχετίζονται με την πολυπολιτισμικότητα, την ισότητα και τη συμπερίληψη (DEI).
«Η τελευταία προσπάθειά του να ασκήσει τεράστια και αμφιλεγόμενη εκτελεστική εξουσία –αυτή τη φορά με την προσωρινή διακοπή της ομοσπονδιακής βοήθειας– προκάλεσε εθνική σύγχυση και φόβο, με προγράμματα όπως το “Meals on Wheels” και η στεγαστική συνδρομή χαμηλού εισοδήματος να βρίσκονται ξαφνικά στον “αέρα”», σχολιάζει ανάλυση του CNN.
«Το πιο σημαντικό είναι ότι η εξέλιξη αυτή πυροδοτεί μια κομβική νομική μάχη για το εύρος των προεδρικών εξουσιών που θα διαμορφώσουν τη νέα κυβέρνηση και τη διάκριση των εξουσιών – και είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα καταλήξει στο Ανώτατο Δικαστήριο», σημειώνεται στο ίδιο δημοσίευμα του αμερικανικού μέσου.
Τι ακριβώς προέβλεπε το υπόμνημα;
Οι οδηγίες που εξέδωσε ο Λευκός Οίκος μέσω του επίμαχου υπομνήματος ουσιαστικά προέβλεπαν μια οριζόντια αναθεώρηση των κυβερνητικών δαπανών, αλλά με σαφές ιδεολογικό πρόσημο.
«Η χρήση των ομοσπονδιακών πόρων για την προώθηση της μαρξιστικής ισότητας, της woke ατζέντας και της νέας πράσινης συμφωνίας είναι σπατάλη των χρημάτων των φορολογουμένων που δεν βελτιώνει την καθημερινότητα των πολιτών που υπηρετούμε», αναφέρεται μεταξύ άλλων στο υπόμνημα.
Πώς ένα memo προκάλεσε εθνικό χάος
Το υπόμνημα, το οποίο περιήλθε στην κατοχή του CNN, εξαιρούσε τις παροχές του Medicare. Παρ’ όλα αυτά προκάλεσε έντονη ανησυχία και σύγχυση σε οργανισμούς, δημόσιους και ιδιωτικούς, τοπικούς φορείς και ΜΚΟ που βασίζονται σε ομοσπονδιακές επιχορηγήσεις και δάνεια για τις δράσεις τους, για το τι ισχύει και τι όχι, σε ποιους οργανισμούς και για ποιες ομάδες πολιτών.
Ο Λευκός Οίκος επιχείρησε να υποβαθμίσει τις ανησυχίες, με το προεδρικό επιτελείο να εξηγεί πως το πάγωμα δεν ήταν τόσο ευρύ όσο φαινόταν.
«Δεν πρόκειται για γενική παύση της ομοσπονδιακής βοήθειας», δήλωσε η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Κάρολιν Λίβιτ, υποστηρίζοντας ότι οι εξελίξεις δεν αφορούν οριζόντιες περικοπές και σχολιάζοντας ότι «όλες οι υπηρεσίες μπορούν να ζητήσουν τη διατήρηση της χρηματοδότησής τους».
Ωστόσο, ακόμη και αυτές οι διευκρινίσεις απλώς ενέτειναν τη σύγχυση, με τους αρμόδιους φορείς να πασχίζουν να κατανοήσουν την πλήρη έκταση του πεδίου εφαρμογής.
Πόση ισχύ έχει το δικαστικό «μπλόκο»;
Η δικαστική απόφαση εμποδίζει την εφαρμογή της παύσης χρηματοδότησης τουλάχιστον έως την επόμενη Δευτέρα 3 Φεβρουαρίου.
Η δικαστής Λόρεν Αλικάν στην Ουάσιγκτον μπλόκαρε το πάγωμα πληρωμών μετά την πληθώρα καταγγελιών από οργανώσεις και φορείς πως θα πλήττονταν λογής προγράμματα, από την υγειονομική περίθαλψη έως την κατασκευή υποδομών – δεδομένου του ότι οι ομοσπονδιακές επιχορηγήσεις τροφοδοτούν κάθε πτυχή της ζωής των Αμερικανών, με εκατοντάδες δισ. δολάρια να καταλήγουν στην εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη και στα προγράμματα καταπολέμησης της φτώχειας, στη στεγαστική βοήθεια, την ανακούφιση από καταστροφές, στις υποδομές και πλήθος άλλων πρωτοβουλιών.
Πληθώρα ΜΚΟ, επιχειρήσεων, ιδιωτικών και δημόσιων φορέων και άλλων κλάδων που επηρεάζονται από την εξέλιξη έχουν συνασπιστεί υπό το κίνημα Democracy Forward και αναμένεται να κινηθούν νομικά, επιμένοντας στην αντισυνταγματικότητα της πολιτικής Τραμπ.
Το δικαστήριο θα επανεξετάσει το θέμα τη Δευτέρα.
Ποιες είναι οι άμεσες συνέπειες;
Ακόμη και πριν τεθεί σε εφαρμογή, η πολιτική αυτή προκάλεσε εκτεταμένη αναστάτωση στις κοινωνικές παροχές στην εκπαίδευση, τη στέγαση και την υγειονομική περίθαλψη, προκαλώντας ανησυχία σε εκατομμύρια ανθρώπους για το εργασιακό τους μέλλον και την πρόσβασή τους στην υγειονομική περίθαλψη και σε άλλες κοινωνικές υπηρεσίες.
Παρά το δικαστικό «μπλόκο», οι πύλες επιστροφής χρημάτων για το Medicaid, το μεγαλύτερο πρόγραμμα παροχής ιατρικών και υγειονομικών υπηρεσιών σε άτομα με χαμηλό εισόδημα, δεν λειτούργησαν χθες, Τρίτη. Η Λέβιτ δήλωσε μέσω X ότι η κυβέρνηση ήταν ενήμερη για τη διακοπή λειτουργίας της πύλης Medicaid και πως δεν είχαν επηρεαστεί οι πληρωμές.
Εάν οι νομικές προσφυγές κατά της οδηγίας Τραμπ ναυαγήσουν, αναμένεται να επηρεαστούν τα πάντα, από την έρευνα για τον καρκίνο, την επισιτιστική βοήθεια, τις τηλεφωνικές γραμμές κατά της αυτοκτονίας, την κοινοτική υγεία, τα πανεπιστήμια, την ομοσπονδιακή φοιτητική βοήθεια (FAFSA) και τον μη κερδοσκοπικό τομέα.
Πώς αντέδρασε η Ουάσιγκτον;
Ο Λευκός Οίκος δεν έχει προσώρας σχολιάσει τη δικαστική απόφαση. Εχει διαμηνύσει ωστόσο πως το πάγωμα των συγκεκριμένων χρηματοδοτήσεων ήταν απαραίτητο για να διασφαλιστεί ότι τα ομοσπονδιακά προγράμματα βοήθειας ευθυγραμμίζονται με τις προτεραιότητες του Τραμπ.
Σημειώνεται πως το Σύνταγμα των ΗΠΑ δίνει στο Κογκρέσο τον έλεγχο των δαπανών. Ωστόσο, κατά την προεκλογική του εκστρατεία, ο Τραμπ διεμήνυε πως ο πρόεδρος πρέπει να έχει την εξουσία να παρακρατεί κονδύλια για προγράμματα που δεν είναι της αρεσκείας του.
Οι Δημοκρατικοί από την πλευρά τους χαρακτήρισαν τις νέες οδηγίες «άνευ προηγουμένου» και «ολέθριες», με τον Τσακ Σούμερ, τον ηγέτη των Δημοκρατικών στη Γερουσία, να το περιγράφει ως «μαχαιριά στην καρδιά των μέσων αμερικανικών οικογενειών, σε κόκκινες και μπλε πολιτείες, σε πόλεις και προάστια και αγροτικές περιοχές».
Εως πού φτάνουν οι προεδρικές εξουσίες;
Σύμφωνα με το CNN, ο Τραμπ μόλις τώρα ξεκινά τη συνταγματική του πίεση, επιδιώκοντας μέσω νομικών μαχών και πολιτικής αντιπαράθεσης να πείσει το συντηρητικό Ανώτατο Δικαστήριο να διευρύνει περαιτέρω το πεδίο εφαρμογής των προεδρικών εξουσιών.
Οπως έχει διαμηνύσει, εξάλλου, σκοπεύει να ωθήσει την προεδρική εξουσία στα όριά της.
«Η προεδρία υποτίθεται ότι περιορίζεται από τον νόμο και το Σύνταγμα», δήλωσε ο Κόρεϊ Μπρετσνάιντερ, καθηγητής συνταγματικού δικαίου και πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Brown. «Και ο Τραμπ το βλέπει τελείως διαφορετικά – ότι έχει την εξουσία να κάνει ό,τι θέλει. Και αυτό είναι πραγματικά ένα όραμα αυταρχισμού».
«Η ιδέα της δημοκρατίας είναι ότι, όταν ψηφίζονται νόμοι, όπως ο νόμος του 1964 για τα πολιτικά δικαιώματα ή την προστασία του περιβάλλοντος, οι νόμοι αυτοί δεν δεσμεύουν μόνο τους πολίτες, αλλά ακόμη και τον πρόεδρο», λέει ο ίδιος.
Ωστόσο, όπως εκτιμά το CNN, οι κινήσεις του Τραμπ και «η πρόσφατη αποδυνάμωση των περιορισμών της εκτελεστικής εξουσίας υποδηλώνουν ότι ίσως θα φτάσει πολύ μακριά προς τον στόχο του».
Πηγή: Guardian, CNN
