REUTERS, A.P.
«Νομίζαμε ότι δεν θα γυρνούσαμε ποτέ πίσω, όπως συνέβη με τους προγόνους μας μετά τη Νάκμπα (Καταστροφή) του 1948. Να όμως που σήμερα μοιραζόμαστε τη χαρά της επιστροφής». Με αυτά τα λόγια περιέγραφε τα συναισθήματά του κι εκείνα των οικείων του ο Παλαιστίνιος Ισμαήλ Αμπού Μάτερ, ένας από τους δεκάδες χιλιάδες εκτοπισμένους της βόρειας Γάζας που επέστρεψαν χθες στις εστίες τους ή σε ό,τι έχει απομείνει από αυτές, ύστερα από 15 μήνες πολέμου.
Επί τρία μερόνυχτα, ο Αμπού Μάτερ και δεκάδες χιλιάδες άλλοι Παλαιστίνιοι είχαν καθηλωθεί στα σημεία ελέγχου του ισραηλινού στρατού, επάνω στον λεγόμενο «Διάδρομο του Νετζαρίμ» που κόβει τη Γάζα στα δύο. Οι Ισραηλινοί καθυστερούσαν να ανάψουν το πράσινο φως, ισχυριζόμενοι πως η Χαμάς είχε παραβιάσει τους όρους της εκεχειρίας. Για την ακρίβεια, ισχυρίστηκαν ότι, ενώ απελευθέρωσε το Σάββατο τρεις Ισραηλινές στρατιωτίνες, δεν παρέδωσε όπως είχε υποσχεθεί μια άλλη όμηρο, την Αρμπέλ Γεχούντ.
Αργά το βράδυ της Δευτέρας, έγινε γνωστό ότι, ύστερα από μεσολάβηση του Κατάρ, η Χαμάς δεσμεύθηκε πως θα απελευθερώσει τη Γεχούντ μαζί με δύο άλλους ομήρους, την Πέμπτη. Υστερα από αυτό, μεγάλα πλήθη Παλαιστινίων άρχισαν να μπαίνουν στη βόρεια Γάζα από τις 7 το πρωί και μετά, στην αρχή μόνο πεζοί ή επάνω σε ζώα, ύστερα και με οχήματα. Ολοι τους ήξεραν, βέβαια, ότι οι οικισμοί που επρόκειτο να αντικρίσουν δεν θα θύμιζαν και πολύ εκείνους που είχαν εγκαταλείψει. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της δορυφορικής υπηρεσίας του ΟΗΕ, το 69% των κτιρίων της Γάζας έχει υποστεί ολική ή μερική καταστροφή, ποσοστό που ανεβαίνει ακόμη περισσότερο στο βόρειο τμήμα της Λωρίδας (πόλη της Γάζας, Τζαμπάλια, Μπέιτ Λαχίγια, Μπέιτ Χανούν).
Στο μεταξύ, η Χαμάς παρέδωσε στο Ισραήλ λίστα με τους 33 ομήρους που πρόκειται να απελευθερωθούν στην πρώτη φάση της εκεχειρίας, από την οποία προέκυψε ότι οκτώ από αυτούς είναι νεκροί. Σε αντάλλαγμα για τους ομήρους, το Ισραήλ υποχρεούται να απελευθερώσει περίπου 2.000 Παλαιστίνιους αιχμαλώτους. Τις προηγούμενες ημέρες, απελευθερώθηκαν επτά Ισραηλινοί όμηροι έναντι 300 Παλαιστινίων αιχμαλώτων, αρκετοί από τους οποίους είχαν καταδικαστεί σε ισόβια κάθειρξη για ένοπλη αντίσταση.
Ενώ στη Γάζα επικρατεί εύθραυστη ηρεμία, επιδεινώνεται η κατάσταση στη Δυτική Οχθη, όπου ισραηλινό αεροσκάφος βομβάρδισε την Καλάντια, σκοτώνοντας δύο μαχητές, ενώ στην Τζενίν έχουν σκοτωθεί 16 Παλαιστίνιοι την τελευταία εβδομάδα. Παράλληλα, ισραηλινά στρατεύματα σκότωσαν 25 ανθρώπους το τελευταίο διήμερο στον νότιο Λίβανο, ενισχύοντας τους φόβους για το μέλλον της εκεχειρίας που συνομολογήθηκε στις 27 Νοεμβρίου μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ. Τέλος, ισραηλινά μέσα που επικαλούνται ανώνυμους αξιωματούχους αναφέρουν ότι ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου πρόκειται να συναντηθεί με τον Ντόναλντ Τραμπ στην Ουάσιγκτον την ερχόμενη εβδομάδα.
Την ίδια στιγμή, παρατείνεται έως τη 18η Φεβρουαρίου η εφαρμογή της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός στον Λίβανο και η συνακόλουθη διορία για απόσυρση των ισραηλινών δυνάμεων.
Εκατοντάδες κάτοικοι κοινοτήτων στο νότιο τμήμα της λιβανέζικης επικράτειας προσπάθησαν να επιστρέψουν σε χωριά υπό κατοχή ισραηλινών στρατευμάτων, που άνοιξαν πυρ εναντίον τους σκοτώνοντας τουλάχιστον 24 ανθρώπους. Ανταποκριτές του Γαλλικού Πρακτορείου είδαν οχηματοπομπές, αποτελούμενες από δεκάδες οχήματα, κάποια με τα κίτρινα λάβαρα της Χεζμπολάχ, να κινούνται προς χωριά που υπέστησαν καταστροφές στους δύο μήνες του ανοικτού πολέμου ανάμεσα στις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις και στο σιιτικό κίνημα που πρόσκειται στο Ιράν.
Αντιδράσεις στην πρόταση του Τραμπ για εκτοπισμό
Εντονες αντιδράσεις στον αραβικό κόσμο προκάλεσε ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος πρότεινε στις κυβερνήσεις της Ιορδανίας και της Αιγύπτου να δεχθούν στα εδάφη τους Παλαιστινίους της Γάζας, σε μια μεταφορά πληθυσμού που θα μπορούσε να είναι «προσωρινή αλλά και μακροπρόθεσμη», όπως ανέφερε.
Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος δήλωσε ότι έκανε την πρόταση τηλεφωνικά στον Ιορδανό βασιλιά Αμπντάλα Β΄ και ότι σκοπεύει να την κάνει και στον Αιγύπτιο πρόεδρο, Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι. Αποκάλεσε μάλιστα τη Γάζα «εργοτάξιο», λέγοντας πως οι κάτοικοι της Λωρίδας πρέπει να απομακρυνθούν προκειμένου να ξεκινήσει η ανοικοδόμησή της.
Λίγες ώρες αργότερα, πάντως, ο ΥΠΕΞ της Αιγύπτου απέρριψε την πρόταση «εκκένωσης» της Γάζας, λέγοντας ότι η χώρα του παραμένει «αφοσιωμένη στη στήριξη του παλαιστινιακού λαού και του δικαιώματός του να κατοικεί στη γη του». Oπως ήταν αναμενόμενο, την πρόταση απέρριψε κατηγορηματικά και η Χαμάς, αλλά και η Παλαιστινιακή Αρχή, που εδράζεται στην εν πολλοίς κατεχόμενη Δυτική Oχθη. Σε ανακοίνωσή της, η Χαμάς υποστήριξε ότι η επιστροφή στη βόρεια Γάζα αποτελεί «νίκη του λαού μας και πειστήριο αποτυχίας και ήττας της (ισραηλινής) κατοχής και των (αμερικανικών) σχεδίων μετεγκατάστασης».
Ο ακροδεξιός πρώην υπουργός Εθνικής Ασφαλείας του Ισραήλ Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ σημείωσε ότι οι εικόνες επιστροφής των Παλαιστινίων είναι «εικόνες νίκης» για τη Χαμάς και αντιπροσωπεύουν «άλλο ένα ταπεινωτικό τμήμα» της συμφωνίας εκεχειρίας.
«Σχεδόν τα πάντα είναι κατεστραμμένα και οι άνθρωποι πεθαίνουν. Μιλάμε για σχεδόν ενάμισι εκατομμύριο ανθρώπους. Απλώς θα φύγουν κι εμείς θα καθαρίσουμε το μέρος», επέμεινε ο Ντόναλντ Τραμπ, μιλώντας από το προεδρικό αεροπλάνο Air Force One την Κυριακή. «Προτιμώ να συνεργαστώ με μερικούς Aραβες και να τους χτίσουμε σπίτια κάπου που θα ζήσουν ειρηνικά».
Ακόμη και σύμμαχοι του Τραμπ στις ΗΠΑ αντέδρασαν με αμφιβολία στο άκουσμα της πρότασης. Ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής και στενός σύμμαχος του Τραμπ, Λίντσεϊ Γκράχαμ, υπογράμμισε στο δίκτυο CNN πως η πρόταση του Τραμπ είναι αδύνατο να εφαρμοστεί. «Η ιδέα όλοι οι Παλαιστίνιοι να πάνε να ζήσουν κάπου αλλού δεν φαίνεται πολύ πρακτική», σχολίασε ο Γκράχαμ. «Δεν έχω ιδέα τι είναι αυτά που λέει».
Διεθνείς αναλυτές σχολιάζουν πως ο Τραμπ θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τους δασμούς (προσφιλές του μέσο για την άσκηση πίεσης σε ξένα κράτη) για να «πείσει» την Αίγυπτο και την Ιορδανία να συνεργαστούν μαζί του στην υλοποίηση του σχεδίου του για τον εκτοπισμό των Παλαιστινίων της Γάζας.