Kathimerini.gr
Oσο ο πλανήτης κρατάει την ανάσα του για τα όσα φέρνει η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, υπάρχουν άνθρωποι σαν τον Ρόμπερτ Κάπλαν, τον διάσημο γεωπολιτικό αναλυτή και συγγραφέα, που διατηρούν την ψυχραιμία τους. Ο Κάπλαν υποστηρίζει πως ο Τραμπ, όντας επιχειρηματίας, λειτουργεί με όρους επιχειρηματικούς και στα διπλωματικά «deals», χρησιμοποιώντας απειλές και λεκτικές υπερβολές. Υπό αυτή την έννοια θεωρεί πως τα πράγματα θα έρθουν σε μια συνολικότερη ισορροπία, αν και εκτιμά πως ο ίδιος ο νέος πρόεδρος θα επιστρέψει στην εξουσία επιθυμώντας να κάνει θραύση.
– Τι πρέπει να περιμένουμε από την ερχόμενη Δευτέρα; Τι είδους μηνύματα θεωρείτε πως θα θέλει να στείλει ο Τραμπ στις ΗΠΑ και στον υπόλοιπο κόσμο;
– Θεωρώ πως θα σκιαγραφήσει μια εξωτερική πολιτική που θα είναι πολύ πιο συναλλακτική απ’ ό,τι στο παρελθόν, όπου ναι μεν θα υποστηρίζει την Ευρώπη, αλλά η Ευρώπη θα πρέπει να κάνει πολλά παραπάνω. Θα προειδοποιήσει την Κίνα. Θα μιλήσει για αποφυγή του πολέμου, ωστόσο θα είναι πολύ υποστηρικτικός προς το Ισραήλ εναντίον του Ιράν. Θα μιλήσει για τη μετανάστευση. Ο ίδιος ο Τραμπ θέλει να κάνει θραύση. Ακόμη κι η κατάπαυση πυρός στη Γάζα οφείλεται κυρίως στον Τραμπ. Αν ο Τραμπ δεν είχε απειλήσει, δεν θα προχωρούσε ποτέ η διαδικασία. Η όλη κατάσταση μοιάζει πολύ με τις τελευταίες μέρες της προεδρίας του Τζίμι Κάρτερ. Τη στιγμή που ο Ρέιγκαν ορκίστηκε πρόεδρος, οι Ιρανοί απελευθέρωσαν τους ομήρους. Είναι μια αντίστοιχη περίπτωση, διότι οι Ιρανοί γνώριζαν πως ο Ρέιγκαν θα είναι πολύ πιο σκληρός από τον Κάρτερ. Σας καλώ λοιπόν να πάρετε τον Τραμπ στα σοβαρά, αλλά όχι κυριολεκτικά. Η μέθοδος του λόγου του είναι να υπερβάλλει σε μεγάλο βαθμό.
– Ακούγεται κατανοητό αυτό που λέτε, ωστόσο έχουμε ακούσει απίστευτα πράγματα, για την εισβολή στη Γροιλανδία, για τον Παναμά κ.λπ.
– Oταν μιλάει για εισβολή στη Γροιλανδία, αυτό που πραγματικά πιθανώς εννοεί είναι ότι περιμένει από τους Δανούς να κάνουν περισσότερα αναφορικά με την ασφάλεια, γιατί ο θαλάσσιος δρόμος της ανατολικής Γροιλανδίας είναι ένα στρατηγικό σημείο, όπου ο ρωσικός στόλος βγαίνει με τα υποβρύχιά του. Θα θέλει οι Δανοί να επενδύσουν περισσότερα στην υπεράσπιση της άμυνας της Γροιλανδίας. Μέρος της τακτικής του είναι να δραματοποιεί την κατάσταση. Οπότε θα δείτε πως στο τέλος οι Δανοί θα κάνουν πραγματικά περισσότερα. Αλλά επαναλαμβάνω: η μέθοδος του Τραμπ είναι να υπερβάλλει. Πάρτε τον στα σοβαρά, αλλά όχι κυριολεκτικά.
– Το ΝΑΤΟ θα αλλάξει; Θα συνειδητοποιήσουν οι Ευρωπαίοι πως ζούμε σε μια περίοδο που απαιτεί βαθύτερη στρατιωτική συνεργασία κι αυτονομία;
– Θα είναι πολύ δύσκολο για την Ευρώπη γιατί τα προηγούμενα χρόνια ο λόγος που η ήπειρος –με εξαίρεση την Ελλάδα και την Πολωνία– ξόδευε λίγα για τους αμυντικούς προϋπολογισμούς ήταν η έλλειψη κοινωνικής υποστήριξης. Στις μεσογειακές χώρες ο φόβος αφορά λιγότερο τη Ρωσία και περισσότερο το μεταναστευτικό και τους πρόσφυγες. Χωρίς λοιπόν δημόσια στήριξη για τη δραματική αύξηση των αμυντικών προϋπολογισμών, τα πράγματα θα γίνουν πολύ δύσκολα. Μην ξεχνάτε πως οι ΗΠΑ ουσιαστικά πληρώνουν για την άμυνα της Ευρώπης από τα τέλη της δεκαετίας του 1940. Αυτό είναι ένα μεγάλο χρονικό διάστημα στην Ιστορία, ειδικά όταν έχουν υπάρξει τόσο μεγάλες τεχνολογικές εξελίξεις. Είναι ισοδύναμο χρονικό διάστημα με 200 χρόνια σε άλλες ιστορικές περιόδους, όταν υπήρχαν λιγότερες τεχνολογικές αλλαγές. Δεν νομίζω πως κανείς θα μπορεί να αναμένει από τις ΗΠΑ να στηρίζουν συναισθηματικά την Ευρώπη για πάντα. Και η εκλογή Τραμπ είναι μια συνειδητοποίηση.
– Ο πραγματικός εχθρός είναι η Κίνα; Θα βρεθούμε μπροστά σε έναν εμπορικό πόλεμο των δύο υπερδυνάμεων;
– Νομίζω πως η κυβέρνηση Μπάιντεν έκανε πραγματικά πολύ καλή δουλειά με την Κίνα. Απέφυγε μια στρατιωτική σύγκρουση, αλλά δεν ενέδωσε στις απαιτήσεις των Κινέζων. Hταν πολύ σκληρή. Ενορχήστρωσε μια προσέγγιση μεταξύ Ιαπωνίας και Νότιας Κορέας η οποία ήταν πολύ σημαντική για να επιτρέψει στις δύο αυτές χώρες να επικεντρωθούν περισσότερο στην Κίνα. Θέσπισε την AUKUS, που παρέχει πυρηνικά υποβρύχια στην Αυστραλία με αμερικανική και βρετανική τεχνολογία. Αυτή ήταν πολύ μεγάλη υπόθεση γιατί η Αυστραλία με κάποιον τρόπο διατηρούσε την αμερικανική υποστήριξη κι έβγαζε χρήματα από την Κίνα. Τώρα επέλεξε στρατόπεδο. H στρατηγική μας θέση έχει βελτιωθεί σημαντικά. Και θα δούμε εάν ο Τραμπ μπορεί να τα κάνει το ίδιο καλά ή καλύτερα.
– Πιστεύετε ότι στη Γάζα υπάρχει περίπτωση να τηρηθεί η εκεχειρία;
– Είμαι πολύ δύσπιστος, γιατί από τη σκοπιά του Νετανιάχου και των συμμάχων του πρόκειται για μια κακή συμφωνία από την άποψη ότι πρέπει να παραδώσουν 700-800 Παλαιστίνιους αιχμαλώτους που είναι κρατούμενοι στις ισραηλινές φυλακές. Σας θυμίζω ότι αυτός ήταν ο λόγος που οδηγηθήκαμε στον πόλεμο εξαρχής, αφού οι Ισραηλινοί έπρεπε να παραδώσουν πάνω από 1.000 αιχμαλώτους, συμπεριλαμβανομένου και του Σινουάρ, για να πάρουν πίσω έναν Ισραηλινό στρατιώτη. Παρότι είναι μια κακή συμφωνία για τον Νετανιάχου, το έκανε για να δείξει στον Τραμπ ότι δεν είναι απέναντί του, γιατί θα τον χρειαστεί απέναντι στο Ιράν.
– Η Τουρκία και ο Ερντογάν θα αποκτήσουν πλέον περισσότερο χώρο στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου;
– Δεν είμαι τόσο σίγουρος γι’ αυτό. Ξέρετε τον Τραμπ. Ο Τραμπ ξέρει πώς να χρησιμοποιεί τους μοχλούς πίεσης. Είπε (για τη Γάζα) «εάν δεν απελευθερωθούν όλοι οι όμηροι μέχρι τις 20 Ιανουαρίου, θα έρθει η κόλαση και θα το πληρώσετε». Αυτό είναι ένα είδος άσκησης πολιτικής που ο Μπάιντεν δεν το κατάλαβε ποτέ. Ούτε ο Μπλίνκεν. Ο Τραμπ λειτουργεί ενστικτωδώς και ο Ερντογάν το καταλαβαίνει αυτό. Θυμηθείτε ότι και ο Ερντογάν γερνάει. Δεν πρόκειται να παραμείνει στο παιχνίδι για πάντα. Και έπειτα από δεκαετίες θεσμικής καταστροφής στην τουρκική γραφειοκρατία λόγω ουσιαστικά της δικτατορικής διακυβέρνησης του Ερντογάν, η Τουρκία θα μπορούσε να βρεθεί σε αποδυναμωμένη κατάσταση.
– Και στο μέτωπο της Ουκρανίας; Μπορεί να πετύχει την ανακωχή;
– Αυτό που θα πρέπει να κάνει ο Τραμπ είναι να πετύχει μια κατάπαυση του πυρός ή μια ανακωχή, που όμως δεν θα φαίνεται σαν μια προφανής νίκη του Πούτιν. Πρόκειται για μια πολύ δύσκολη άσκηση. Ο υπουργός Εξωτερικών του Τραμπ, Μαρκ Ρούμπιο, είναι κανονικός. Σε αντίθεση με ορισμένους από τους άλλους διορισμένους υπουργούς του, που δεν είναι καθόλου φυσιολογικοί. Ο Ρούμπιο είναι ένας έμπειρος γερουσιαστής κι αν διορίσει ικανούς συνεργάτες, θα μπορούσε να πετύχει στην αποστολή του.
