Kathimerini.gr
Στον αντίποδα της Βουδαπέστης, η όμορφη πόλη της Ουγγαρίας κρατιέται μακριά από τις Σειρήνες του υπερτουρισμού.
Στο μυαλό των περισσοτέρων, η Ουγγαρία συνολικά ως ταξιδιωτικός προορισμός συμπυκνώνεται στην αυτοκρατορική πρωτεύουσά της, τη Βουδαπέστη. Την τελευταία δεκαετία, όμως, το σχετικά άγνωστο Πετς αρχίζει σταδιακά να αχνοφαίνεται στο προσκήνιο, μπαίνοντας στις λίστες ανήσυχων ταξιδιωτών, που επιθυμούν να ανακαλύψουν τη μαγυαρική ενδοχώρα εφορμώντας προς τα νοτιοδυτικά της χώρας.
Το Πετς, απλωμένο στους πρόποδες των ορέων Mecsek και συνεπακόλουθα προστατευμένο από τους βόρειους ανέμους, φημίζεται, μεταξύ άλλων, για το μεσογειακό του μικροκλίμα. Πρόκειται για την πέμπτη μεγαλύτερη πόλη και τον δεύτερο πιο δημοφιλή τουριστικό προορισμό της Ουγγαρίας, τον πρώτο ουσιαστικά μετά τη σχετικά υπερφορτωμένη τουριστικά Βουδαπέστη. Σε ό,τι με αφορά, την είχα βάλει στο μάτι από την εποχή που είχε ανακηρυχθεί Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, το 2010, μαζί με το Έσεν και την Κωνσταντινούπολη. Ωστόσο, κατάφερα τελικά να την επισκεφτώ μόλις το φετινό καλοκαίρι.
Η κεντρική πλατεία Széchenyi. Διακρίνονται το Pasha Qashim, η στήλη της Αγίας Τριάδας και το άγαλμα του έφιππου Hunyadi Janos. (Φωτογραφία: AFP/VISUALHELLAS.GR)
Έπειτα από τρεις ώρες διαδρομή με το τρένο, διασχίζοντας απέραντες εκτάσεις με διάσπαρτες κυλινδρικές θημωνιές από σανό, αλλά και πυκνά ηλιοτρόπια και καλαμποκιές, ακολουθεί ένα χαλαρό περπάτημα 20 λεπτών κατά μήκος της οδού Jokai, που οδηγεί από τον σιδηροδρομικό σταθμό στην καρδιά του φιλήσυχου Πετς, στην πλατεία Széchenyi. Εδώ, δεσπόζει με τον τρούλο του το περίφημο τέμενος Pasha Qashim, το εμβληματικότερο μνημείο της πόλης, κατάλοιπο από την εποχή της 150χρονης οθωμανικής κυριαρχίας.
Σε μια πρώτη άποψη, ιδίως αν φτάσει κανείς πιο αργά το βράδυ, θα νομίσει ότι η ομορφιά της πόλης εξαντλείται στα μέτωπα των μπαρόκ κτιρίων που περιτριγυρίζουν την κάπως ακανόνιστη πλατεία. Αυτή, όμως, είναι και η γοητεία του Πετς: δεν φωνασκεί για τον πλούτο του πολυεπίπεδου πολιτισμικού του αποθέματος. Με μια αίσθηση καλογυαλισμένης, αλλά όχι ψυχρής, κωμόπολης αφήνει τον επισκέπτη να περιπλανηθεί στα στενά της, δίνοντάς του τη δυνατότητα να συνθέσει ο ίδιος τα κομμάτια του προσωπικού του περιηγητικού παζλ.
ΦΟΥΓΑΡΑ, ΠΑΡΚΑ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΑ
Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν κάποιες βασικές συντεταγμένες που καλείται να ακολουθήσει όποιος ανακαλύπτει για πρώτη φορά την πόλη, με ορισμένες ζώνες υψηλής συγκέντρωσης αξιοθέατων. Μία από αυτές –η πιο χαρακτηριστική από την εποχή των εντατικών εργασιών ανάπλασης στο πλαίσιο του θεσμού της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας– είναι το αχανές πολιτιστικό σύμπλεγμα Zsolnay. Αν και λίγο έξω από το ιστορικό κέντρο, είναι το καμάρι των κατοίκων του Πετς και το πρώτο μέρος που θα προτείνουν για επίσκεψη, εφόσον ερωτηθούν.
Mια περιδιάβαση στον κύριο πεζόδρομο Kiraly είναι αρκετή για να αντιληφθεί κανείς τον αέρα ζωντάνιας και νεανικότητας που αποπνέει. (Φωτογραφία: Shutterstock)
Περπατώντας στον κεντρικό πεζόδρομο Kiraly, ανάμεσα σε εμπορικά μαγαζιά, καφέ-ζαχαροπλαστεία, όπως το Caflisch στο νούμερο 32 (το παλαιότερο καφέ στην Ουγγαρία, με ιστορία από το 1789), το επιβλητικό νεο-μπαρόκ Εθνικό Θέατρο και καθολικές εκκλησίες, και συνεχίζοντας στην προέκταση της Felsomalom, ξεπροβάλλουν ορισμένα τούβλινα φουγάρα που στέκουν ως περήφανοι φάροι. Πράγματι, ανακαλούν ένδοξες μνήμες από το παρελθόν, όταν το διεθνούς φήμης εργοστάσιο της οικογένειας Zsolnay παρήγε στους βιομηχανικούς του χώρους τις ονομαστές περίτεχνες πυρογρανιτικές πορσελάνες.
Μπορεί κανείς να περάσει άνετα μία ολόκληρη μέρα εδώ, αποκομίζοντας μια πλήρη ψυχαγωγική εμπειρία φιλική σε οικογένειες και παιδιά, που συνδυάζεται και με βόλτες στο γειτονικό πάρκο και ενδεχομένως κάποιο ποιοτικό μουσικό θέαμα στο πολιτιστικό κέντρο Kodaly, στην απέναντι πλευρά της λεωφόρου Zsolnay Vilmos. Αξίζει τον κόπο κι ένα πέρασμα από το παρακείμενο μαυσωλείο της οικογένειας Zsolnay, ανηφορίζοντας τη σκαλινάτα, στολισμένη με σαράντα δύο λιοντάρια-φύλακες, που κρατούν καλά κρυμμένο το μυστικό της τεχνικής eosin, δηλαδή της διαδικασίας υαλοποίησης με τη βιολογική χρωστική ουσία εωσίνη.
Πρωτότυπες εκπαιδευτικές δράσεις στο Μουσείο Csontvary. © Fuzi Istvan
Επιστρέφοντας στο κέντρο, η βορειοδυτική γωνιά της πόλης σφύζει εξίσου από χώρους πολιτισμού, διατρέχοντας ένα ευρύ φάσμα ιστορικών φάσεων, εποχών, τεχνοτροπιών και ρευμάτων. To μονοθεματικό Μουσείο Csontvary είναι εξ ολοκλήρου αφιερωμένο στο έργο του ομώνυμου αυτοδίδακτου ζωγράφου, διατρέχοντας χρονολογικά την εξελικτική του πορεία, στο μεταίχμιο ανάμεσα στον μετα-ιμπρεσιονισμό και τον εξπρεσιονισμό. Στο μέσο της περιήγησης συνεπαίρνει ο πίνακας μεγάλων διαστάσεων «Baalbek», αν και το πιο γνωστό του έργο παραμένει το «Lone Cedar», ενθύμια και τα δύο της σαγήνης που του προκάλεσαν τα μνημεία του Λιβάνου. Λίγο βορειότερα, με διαγώνια κατεύθυνση, δεσπόζει ο νεο-ρομανικός καθεδρικός του 11ου αιώνα, χτισμένος πάνω στα θεμέλια μιας πρώιμης βασιλικής του 4ου αιώνα.
Σαρκοφάγοι της ύστερης ρωμαϊκής περιόδου στο Lapidarium. © Jan-Peter Boening/Zenit/laif
Μαζί με το Επισκοπικό Παλάτι στα αριστερά και το Lapidarium (μουσειακός χώρος όπου συγκεντρώνονται γλυπτά, επιγραφές και αρχιτεκτονικά μέλη) στα δεξιά, δημιουργούν μια μνημειακή τριλογία πρώτης γραμμής. Το Επισκοπικό Παλάτι είναι επισκέψιμο με οργανωμένες ξεναγήσεις (Δευτέρα-Παρασκευή στις 14.00 και Σαββατοκύριακα στις 10.00), επιτρέποντας την περιήγηση σε ένα τμήμα από τα σαλόνια του πρώτου ορόφου, στον εσωτερικό κήπο, καθώς και στο σκοτεινό «μυστικό πέρασμα» με την υπόγεια εκκλησία. Το τελευταίο είχε διαμορφωθεί κατά τη διάρκεια της κομμουνιστικής περιόδου, συνδέοντας το παλάτι με το κελάρι και τη σιταποθήκη. Η διαδρομή καταλήγει στο Κέντρο Επισκεπτών του Επισκοπάτου, όπου λειτουργεί καφέ και υπάρχει δυνατότητα γευσιγνωσίας τοπικών κρασιών.
Zωγραφιστοί ταφικοί διάκοσμοι της πρώιμης χριστιανικής εποχής τραβούν την προσοχή των επισκεπτών στον αρχαιολογικό χώρο Cella Septichora. © Jan-Peter Boening/Zenit/laif
Στην πλατεία που αναπτύσσεται στη νότια πλευρά, το ανασκαμμένο πρώιμο χριστιανικό μαυσωλείο του 4ου αιώνα είναι ίσως το πιο εντυπωσιακό ταφικό μνημείο από την εποχή της ρωμαϊκής πόλης Sopianae. Σε συνδυασμό με το παρακείμενο Κέντρο Επισκεπτών της Cella Septichora, ενός πρωτότυπου, αν και ανολοκλήρωτου, παρεκκλησίου με επτά αψίδες και τάφους με μοναδικές ζωγραφιστές απεικονίσεις, συνιστούν ένα αδιάσπαστο σύνολο, προστατευόμενο από την UNESCO ως μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
Επιπλέον, από το σημείο όπου βρίσκεται το Lapidarium και δίπλα του το κτίριο με την έκθεση των επισκοπικών θησαυρών, δεν παραλείπω να ανηφορίσω προς τον γραφικό δρόμο Kaptalan, με φωλιασμένα αρκετά μουσεία στη σειρά. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν το Moυσείο Vasarely, αφιερωμένο στον διάσημο ιδρυτή του κινήματος της op art (οπτική τέχνη), και ακριβώς απέναντί του το σπίτι-μουσείο της οικογένειας Ζsolnay. Λίγο παραπάνω, η πινακοθήκη-παράρτημα του Μουσείου Janus Pannonius προσφέρει ένα πλούσιο πανόραμα της μοντέρνας ουγγρικής τέχνης.
Μετάβαση – Μετακινήσεις
• Με απευθείας πτήσεις από το αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος» της Αθήνας με προορισμό τη Βουδαπέστη (Aegean, Wizz, Ryanair, ενδεικτική τιμή για πτήσεις στις αρχές Νοεμβρίου: από 160 ευρώ με επιστροφή) και στη συνέχεια με τρένο (διάρκεια: 3 ώρες, για εισιτήρια: mavcsoport.hu, από 14 ευρώ η απλή μετάβαση). Το ιστορικό κέντρο του Πετς είναι σχετικά μικρό και σε μεγάλο βαθμό πεζοδρομημένο, περπατιέται ευχάριστα, αν και υπάρχουν και λεωφορεία για πιο μακρινές αποστάσεις.
Διαμονή
• Hotel Palatinus (Kiraly utca 5, danubiushotels.com). Σε ένα καλοδιατηρημένο art nouveau παλατάκι, με ένα εντυπωσιακό lobby και εξίσου ατμοσφαιρική αίθουσα πρωινού. Στo ballroom του είχε δώσει μια ιστορική συναυλία ο συνθέτης και πιανίστας Bela Bartok! Από 40 ευρώ το απλό δίκλινο με πρωινό.
• Adele Hotel (Maria utca 15, adelehotel.hu). Boutique ξενοδοχείο σ’ ένα πλήρως ανακαινισμένο διατηρητέο κτίριο του 19ου αιώνα. Βρίσκεται σ’ ένα ήσυχο στενό της Παλιάς Πόλης και διαθέτει 19 δωμάτια, μεταξύ των οποίων 3 διαμερίσματα και 3 σουίτες, όλα επιπλωμένα σε σύγχρονο ύφος. Από 60 ευρώ το δίκλινο + 8 ευρώ το πρωινό/άτομο.
• Ciszterci HAz Pécs (Szent Istvan tér 6, cisztercihazpecs.hu). Από το 2015 αυτό το παλιό μοναστήρι καλογραιών έχει μετατραπεί σ’ έναν φιλόξενο και οικονομικό ξενώνα. Το εσωτερικό του περιλαμβάνει αυλή και κήπο. Επίσης υπάρχει η δυνατότητα ενοικίασης ποδηλάτων. Aπό 20 ευρώ χωρίς πρωινό.
Φαγητό – Ποτό
• Balkan Bisztro (Ferencesek utcaja 32, balkanbisztro.hu). Ανεπιτήδευτη ατμόσφαιρα και comfort food από τις βαλκανικές χώρες, με έμφαση στις ποικιλίες κρεατικών στο γκριλ.
• Pezsgohaz Étterem (Szent Istvan tér 12, pezsgohaz.hu). Ατμοσφαιρικό εστιατόριο που στεγάζεται σε ένα μεσαιωνικό θολωτό κελάρι. Σερβίρονται κεντροευρωπαϊκές γεύσεις, συνοδεία σπιτικού αφρώδους οίνου.
• Nappali Bar (Kiraly utca 23-25). Στην καρδιά του κεντρικού πεζόδρομου Kiraly, κλασικό spot συνεύρεσης των ντόπιων, όπου πάντα κάτι συμβαίνει, είτε έκθεση είτε live event.
Ημερήσια εκδρομή στο Osijek (Όσιγιεκ)
Το εσωτερικό του νεο-ρομανικού καθεδρικού ναού των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου. (Φωτογραφία: Shutterstock)
• Mε τέσσερα δρομολόγια ανά κατεύθυνση, με παλιομοδίτικο τρένο, προς την κωμόπολη Beli Manastir, περνώντας τα σύνορα για την κροατική επαρχία της Σλαβονίας και στη συνέχεια με σύγχρονη τοπική σιδηροδρομική γραμμή (μην ξεχάσετε να έχετε μαζί σας το διαβατήριό σας), βρίσκεστε στο Osijek, την τέταρτη μεγαλύτερη πόλη της Κροατίας, στη νότια όχθη του ποταμού Drava. Ξεχωρίζουν η εκκλησία των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, το κάστρο από την εποχή των Αψβούργων, ένα ενδιαφέρον αρχαιολογικό μουσείο, καθώς και ένα μπαρόκ μνημείο-στήλη της Αγίας Τριάδας στη μέση της κεντρικής πλατείας, στην παλιά πόλη Tvrda. Αξίζει μια παραποτάμια βόλτα περπατώντας ή ποδηλατώντας, με την απέναντι ανέγγιχτη πλευρά μέσα στο πράσινο να παραπέμπει σε εμβύθιση σε νατουραλιστικό πίνακα ζωγραφικής της σχολής Barbizon. Eξαιρετικά δείγματα art nouveau αρχιτεκτονικής, που παραπέμπουν σε περασμένα μεγαλεία, μαγνητίζουν τα βλέμματα κατά μήκος της κεντρικής αρτηρίας Europska Avenija.
