Μάθιου Πέρι: Γιατί αγαπήσαμε τον Τσάντλερ Μπινγκ - Τρεις συντάκτες της «Κ» απαντούν

Σάκης Ιωαννίδης, Άρης Αλεξανδρής, Mαρία Αθανασίου, Αλεξάνδρα Σκαράκη

Ο θάνατος του Μάθιου Πέρι έγινε γνωστός τα ξημερώματα της Κυριακής. Ο ηθοποιός που υποδύθηκε τον χαρακτήρα του σαρκαστικού Τσάντλερ Μπινγκ στη δημοφιλή κωμική σειρά «Φιλαράκια» (Friends) βρέθηκε νεκρός στο τζακούζι του σπιτιού του. Ηταν μόλις 54 ετών και για πολλούς, ειδικά για τους φαν της σειράς και όχι μόνο, ο θάνατός του ισοδυναμούσε με την απώλεια ενός πραγματικού «φίλου». Τι έκανε αλήθεια τον Μάθιου Πέρι τόσο οικείο;

Γεννημένος το 1969, ταλαντούχος τενίστας, μεγαλωμένος αρχικά με τη μητέρα του στον Καναδά και τον πατριό του, αργότερα με τον ηθοποιό πατέρα του στις ΗΠΑ, ο Πέρι από νωρίς είχε τη δίψα της φήμης αλλά και του αλκοόλ. Ξεκίνησε να πίνει στα 14 του χρόνια, στα 21 του ήταν πια ανάγκη, στα 27 ένα ατύχημα τον οδήγησε στα εθιστικά παυσίπονα Vicodin και από εκεί η πραγματική του ζωή πήρε μια πορεία αντιστρόφως ανάλογη με την τηλεοπτική. Οσο η φήμη του Τσάντλερ Μπινγκ στα «Φιλαράκια» εκτοξευόταν, εκείνος βυθιζόταν στην εξάρτηση.

Στο βιβλίο του «Φιλαράκια, εραστές και το μεγάλο άσχημο πράγμα» που κυκλοφόρησε πέρυσι σε όλο τον κόσμο και στην Ελλάδα, ο Μάθιου Πέρι αποκάλυψε με γενναιότητα τους δαίμονες που βασάνιζαν τον Τσάντλερ, αυτόν τον ντροπαλό, μελαγχολικό μα τόσο έξυπνα αστείο χαρακτήρα που κατάφερε να μπει στα σπίτια και τις καρδιές εκατομμυρίων ανθρώπων. Οι δυο τους είχαν πολλά κοινά χαρακτηριστικά με το χιούμορ να είναι και για τους δύο η άμυνά τους. Ποιος άλλος θα περιέγραφε τον εαυτό του με αυτόν τον τρόπο: «Μπορείτε να ακολουθήσετε την τροχιά της εξάρτησής μου υπολογίζοντας το βάρος μου από σεζόν σε σεζόν. Οταν είμαι βαρύς είναι αλκοόλ, όταν είμαι πολύ λεπτός είναι χάπια. Οταν έχω γενάκι είναι πολλά χάπια», γράφει αφήνοντας για το τέλος μια επίγευση τσαντλερικού χιούμορ. Οι Κυριακές στον καναπέ θα είναι ξανά οι ίδιες; Τρεις συντάκτες της «Κ» απαντούν.

Σάκης Ιωαννίδης

Ο Μάθιου Πέρι ως Τσάντλερ Μπινγκ στο διαμέρισμα που μοιραζόταν με τον Τζόι Τριμπιάνι, χώρος τόσο γνωστός για όλους όσοι παρακολουθούσαν και συνεχίζουν και σήμερα να βλέπουν τα «Φιλαράκια». [Gary Null/NBCU Photo Bank/NBCUniversal via Getty Images via Getty Images]

Η παρέα των έξι που αντιστάθηκε στα τηλεοπτικά κλισέ

Του Αρη Αλεξανδρή

Είναι το καλογραμμένο κείμενο και το εξαιρετικό χιούμορ που, τριάντα χρόνια τώρα, διατηρούν την αιχμή και το ενδιαφέρον τους. Ο άψογος ρυθμός, η χημεία, οι καίριες πάσες, η οικονομία. Το απελευθερωμένο στυλ που επαναπροσδιόρισε τη φυσικότητα στην τηλεοπτική υποκριτική. Οι μητροπολιτικές ιστορίες της νεανικής παρέας, η ευφυής σύμπλεξή τους, η εικονοποιία της σπαρταριστής ζωής στην πόλη – στοιχεία που, τηρουμένων των αναλογιών, απαρτίζουν την καθημερινότητά μας μέχρι σήμερα.

Κυρίως, όμως, είναι οι χαρακτήρες που έκαναν τη σειρά «Friends» ένα από τα πιο δημοφιλή sitcoms όλων των εποχών· εκείνες οι έξι μορφές που αντιστάθηκαν στα μυθοπλαστικά κλισέ και ανέδειξαν έξι καινούργιους ανθρωπότυπους, τόσο ζωηρούς και φρέσκους ώστε να εξελιχθούν σε είδωλα και παραδείγματα προς μίμηση. Επρόκειτο για τα νέα στερεότυπα: «Είσαι εντελώς Μόνικα στην καθαριότητα», «Αυτός φλερτάρει περισσότερο κι από τον Τζόι».

Η μεγάλη θλίψη που μας προκάλεσε ο θάνατος του Μάθιου Πέρι δεν είναι η τυπική αντίδραση των μαγεμένων από την ποπ κουλτούρα μαζών, ούτε σύμπτωμα της παράλογης οικειότητας του αφελούς τηλεθεατή με ένα σταρ. Είναι αντανακλαστικό πένθος για τον ταλαντούχο άνθρωπο ο οποίος, ως οιονεί ποιητής, φιλοτέχνησε μια προσωπικότητα που τον υπερέβη, για να διαπεράσει όλους εμάς με τρόπο χαρακτηρολογικά καθοριστικό. Ο Τσάντλερ Μπινγκ είναι έξυπνος και τρυφερός, κυνικός και ρομαντικός, επικριτικός αλλά δίκαιος, αστείος, ευαίσθητος κι αυτοσαρκαστικός· είναι πολύ καλός φίλος, όμως δεν είναι ο θελκτικότερος εραστής· έχει πολλά προσόντα, ωστόσο έχει και απόλυτη επίγνωση των μειονεκτημάτων του.

Ο Τσάντλερ ήταν και παραμένει μια εξόχως πρωτότυπη ανδρική απεικόνιση στην τηλεοπτική μυθοπλασία: δεν κραδαίνει τον ανδρισμό του σαν όπλο, δεν είναι μυστηριώδης, δεν είναι γόης· είναι ένας πολύ καλός τύπος με ποικίλες αποχρώσεις. Είναι κάτι που θα μπορούσαμε να είμαστε κι εμείς· είναι κάτι που θα θέλαμε να είμαστε. Εντέλει, είναι κάτι που γίναμε.

Είναι πολύ λίγες οι σειρές που δεν κακογερνάνε· που ανταγωνίζονται ευθέως τις μοντέρνες υπερπαραγωγές, που επηρεάζουν ακόμη τη συλλογική συνείδηση, που βλέπονται με άνεση πολλά χρόνια μετά και εξακολουθούν να σημαίνουν όσα σήμαιναν, όσο κι αν αλλάζει το κοινωνικό συμφραζόμενο.

Ο λόγος που τα «Friends» παραμένουν επίκαιρα μετά τόσα εκατομμύρια προβολές είναι ότι δεν προσπάθησαν να καινοτομήσουν, να υποδυθούν κάτι καλύτερο από αυτό που είναι, να παραστήσουν τους «εμβληματικούς».

Είναι χαρακτηριστικό ότι το καστ και η ιστορία διαπνέονται από μια χαλαρότητα σχεδόν πεζή – αυτό που βλέπουμε κατά το πλείστον είναι έξι άτομα να τα λένε τρωγοπίνοντας. Η όλη σύλληψη της σειράς έχει να κάνει με την ιδέα της κανονικότητας, κι αυτή η ιδέα εκτελέστηκε τόσο σωστά που στο τέλος η σειρά έγινε η ίδια η κανονικότητά μας.

Συνεχίζουμε να βλέπουμε «Friends» το 2023 γιατί δεν αντιπροσωπεύουν μια ακόμη τηλεοπτική εμπειρία, αλλά την αίσθηση της ζωής μας: καλή, κακή, μέτρια, η ζωή μας είναι το μόνο πράγμα που έχουμε…

Ενσάρκωνε τους πιο μύχιους, επώδυνους φόβους όλων μας

Της Μαρίας Αθανασίου

Η είδηση του θανάτου του με βρήκε την ώρα ενός πολύ πρωινού κυριακάτικου καφέ. Μια ειδοποίηση σε εφαρμογή μηνυμάτων: «Το έμαθες; Πέθανε ο Τσάντλερ!» και μια φωτογραφία ενός σχετικού δημοσιεύματος. Τις ώρες που ακολούθησαν, κάποιοι φίλοι μού έστειλαν συλλυπητήρια μηνύματα, στα οποία μοιράζονταν και τη δική τους στενοχώρια για τον θάνατο του Μάθιου Πέρι.

Χθες, Δευτέρα, στο γραφείο οι συνάδελφοι έρχονταν να μου πουν πόσο λυπήθηκαν αλλά και πόσο με σκέφτηκαν όταν το έμαθαν. Στα σόσιαλ μίντια ανταλλάξαμε μηνύματα με κοινούς φίλους –εμένα και του Τσάντλερ– που επίσης σοκαρίστηκαν με την απώλειά του.

Θραύσματα από σκηνές και επεισόδια άρχισαν να δημιουργούν καρέ καρέ ένα καλειδοσκόπιο πένθους από εμβληματικές στιγμές του στα «Φιλαράκια». Τον άχαρο χορό του, την προσπάθειά του να χαμογελάσει στις φωτογραφίες, το αποτυχημένο φλερτ του, την τρυφερότητα με την οποία περιέβαλλε τους υπόλοιπους πέντε, την αγωνία του να υπάρχει μαζί τους.

Φωτ. Willy Sanjuan / Invision / A.P. 

Σχεδόν ενοχικά συνειδητοποίησα ότι ο Τσάντλερ δεν υπήρξε το αγαπημένο μου φιλαράκι· τον συμπαθούσα ναι, τον θεωρούσα φανταστικό σίγουρα, αλλά ποτέ πριν δεν είχα καταλάβει ότι τελικά αυτός, και όχι η Μόνικα, ήταν η κόλλα που κρατούσε δεμένη την παρέα (μας).

Ο Τσάντλερ, ο αθόρυβος, άγαρμπος, αντιερωτικός, ο γελωτοποιός μιας παρέας κατά τα άλλα κουλ τύπων, που ήταν πάντα εκεί, έχοντας ανάγκη τα πάντα αλλά χωρίς να ζητάει τίποτα.

Αποζητούσε αγάπη, τρυφερότητα, προσοχή, πάντα ταλαντευόμενος από τον πόνο, αλλά και πάντα σταθερός σαν βράχος, να προστρέξει, να σταθεί σε όλους. Ισως γι’ αυτό τον θεωρούσαμε δεδομένο. Ισως γι’ αυτό συνειδητοποιήσαμε ότι τον αγαπούσαμε τόσο πολύ. Ο Τσάντλερ ήταν αυτός που ενσάρκωνε τους πιο μύχιους επώδυνους φόβους μας, την απόρριψη, την έλλειψη αγάπης και συντροφικότητας, το να μη χωράς πουθενά, τελικά το να μεγαλώνεις και να εγκαταλείπεις τα όνειρά σου – αλλά ποτέ την πανοπλία σου, αναγκασμένος να πορεύεσαι στη ζωή οχυρωμένος πίσω από το χιούμορ, προστατεύοντας τις πληγές σου με τα γέλια των άλλων.

Οπως έκανε άλλωστε και ο Μάθιου, ο οποίος ένιωθε να πεθαίνει, εξομολογήθηκε, κάθε φορά που δεν κατόρθωνε να προκαλέσει το γέλιο. Ο Τσάντλερ ήταν ταυτόχρονα εμείς, ο φίλος που θα θέλαμε να είχαμε και αυτός που θα φοβόμασταν να ήμαστε. Μεγαλώσαμε μαζί του και ο θάνατός του υπήρξε μια σκληρή υπενθύμιση της δικής μας θνητότητας.

Χθες το βράδυ δεν μπόρεσα να δω «Φιλαράκια» πριν κοιμηθώ, ίσως ούτε σήμερα τα καταφέρω. Οπως λέει και η Ρέιτσελ στο επεισόδιο με τα γενέθλια της Φίμπι στον ένατο κύκλο, «Μον, ο Τσάντλερ δεν είναι εδώ», και αυτή η απουσία του, που πέρασε απαρατήρητη εκείνο το απόγευμα στο Σέντραλ Περκ, κάπως βαραίνει περισσότερο από την παρουσία του στην οθόνη. Δεν ήταν ο κολλητός μας, αλλά τελικά (λυπούμαστε, Τσάντλερ) ο θάνατός του μας έμαθε ότι ήταν το πιο πιστό μας φιλαράκι. Ισως να μας συγχωρέσεις αν μάθεις ότι ξέραμε τι δουλειά κάνεις: statistical analysis and data reconfiguration!

Τα «Φιλαράκια» των ’90s που συγκίνησαν και τη γενιά του streaming

Της Αλεξάνδρας Σκαράκη

Υπήρξε ο «φίλος» τον οποίο σκεφτόμασταν αυτομάτως σε αμήχανες στιγμές της ζωής μας. «Τι θα έλεγε ο Τσάντλερ αν…;». Και αυτό επειδή ίσως ο χαρακτήρας που υποδύθηκε ο Μάθιου Πέρι επί 10 χρόνια στη δημοφιλή αμερικανική τηλεοπτική σειρά «Friends» να ήταν λίγο πιο κοντά στην ιδιοσυγκρασία μιας μεγάλης μερίδας θεατών.

Ο Τσάντλερ Μπινγκ αγαπήθηκε από εκατομμύρια κόσμου, επειδή ήταν ο «βασιλιάς» του σαρκασμού – δεν δίσταζε να «ξύσει τις πληγές» της υπόλοιπης παρέας, αλλά φαινόταν ότι δεν είχε κακή πρόθεση. Τους πείραζε από αγάπη.

Φωτ. A.P.

Εξάλλου, αυτό ήταν ένα από τα βασικά θέματα του «Friends». Η αγάπη που ξεπερνούσε τα εμπόδια, εκείνη που δεν επέτρεπε στους τσακωμούς που είχαν κατά καιρούς οι υπόλοιποι χαρακτήρες των Ρος, Ρέιτσελ, Φίμπι, Μόνικα, Τζόι και Τσάντλερ, να διαρκέσουν περισσότερο από ένα λεπτό.

Αυτός ήταν και ένας από τους λόγους που το τηλεοπτικό πρόγραμμα του δικτύου NBC γνώρισε –και εξακολουθεί να σημειώνει– επιτυχία. Οι έξι φίλοι «εισέβαλαν» σε σπίτια όλου του κόσμου και μοιάζει σαν να μη βγήκαν ποτέ από εκεί.

Για πολλούς, οι πρωταγωνιστές έγιναν μια επέκταση της οικογένειας ή του φιλικού τους κύκλου. Οι τηλεοπτικοί χαρακτήρες μοιράζονταν μαζί τους τις χαρές, τις απογοητεύσεις, τις αγωνίες της ενήλικης ζωής στη μεγάλη πόλη, δημιουργώντας την εντύπωση ότι η εμπειρία ήταν συλλογική. Κυρίως για εκείνους που τότε ανήκαν στις ηλικίες των 20 και 30. Μια γενιά που, όσα χρόνια κι αν έχουν περάσει από τότε, συνεχίζει να παρακολουθεί ευλαβικά τα «φιλαράκια» της, ίσως σε μια προσπάθεια παράτασης των πιο ανέμελων χρόνων της – έστω νοερής.

Σε αντίθεση με άλλες σειρές που κυκλοφόρησαν τη χρονική περίοδο μεταξύ 1994 και 2004, το «Friends» ξεχώριζε για τον «ανθρώπινο χαρακτήρα» στο σενάριο, την πλοκή που ο καθένας μπορούσε να ακολουθήσει και το γεγονός ότι η ιστορία δεν προκαλούσε αισθήματα ανησυχίας και άγχους. Γι’ αυτό και εντάσσεται στην κατηγορία «comfort» σειρών, όπου παρόλο που γνωρίζουμε τα επεισόδια απ’ έξω, συχνά θα επιστρέφουμε σε αυτά επειδή μας είναι οικεία.

Ακόμη ένα εντυπωσιακό στοιχείο είναι ότι από τη στιγμή που η σειρά προστέθηκε στην ταινιοθήκη του Netflix πριν από λίγα χρόνια, η σημερινή γενιά Ζ, που τη γνώρισε μέσα από το streaming, την προτιμούσε από οποιοδήποτε άλλο καινούργιο προϊόν της πλατφόρμας. Η φιλόξενη ατμόσφαιρα και η δύναμη της φιλίας ήταν τα χαρακτηριστικά που κράτησαν αμείωτο το ενδιαφέρον των νεότερων τηλεθεατών. Και παρά το ότι η Gen Z σχολίασε σε πολλές περιπτώσεις τη σειρά ως «προβληματική», όσον αφορά τα κοινωνικά στερεότυπα, η απήχηση ήταν σημαντική.

Ο Τσάντλερ ήταν ένας από τους πιο πιστούς τηλεοπτικούς μας φίλους. Ο συνδετικός κρίκος σε μια αλυσίδα από χαρακτήρες μυθοπλασίας που δεν θα φύγουν από την καρδιά μας. Με τα προτερήματα και τα ελαττώματά του. Η ερμηνεία του Μάθιου Πέρι όπως και ο ίδιος, ήδη λείπουν.