Kathimerini.gr
Συγκρίσεις μπορούν να γίνουν επί παντός επιστητού. Ο Μέσι μπορεί να συγκριθεί με τον Ρονάλντο. Ο Νεϊμάρ με τον Εμπαπέ. Ο Πούσκας με τον Ντι Στέφανο. Ο Γιασίν με τον Μπανκς. Ο Πλατινί με τον Ζιντάν. Το Μαρακανά με το Γουέμπλεϊ.
Ο Πελέ, όμως, δεν μπαίνει σε καμία «ζυγαριά». Κι αυτό διότι ανήκει στους ποδοσφαιριστές που έχουν περάσει στη σφαίρα του μύθου. Μυθοποιήθηκε ο ίδιος, μυθοποίησε την εθνική Βραζιλίας και άνοιξε τα «σύνορα» σε μια χώρα εσωστρεφή, που σπαρασσόταν από στρατιωτικά πραξικοπήματα και βία.
Όπως είχε δηλώσει ο Αντι Γουόρχολ: «Ο Πελέ ήταν ένας από τους λίγους που αντιτίθεται στη θεωρία μου: αντί για 15 λεπτά φήμης θα έχει 15 αιώνες»…
Ο γιος του πάμφτωχου ποδοσφαιριστή, Ντοντίνιο, έμελλε να βιώσει τη σκληρή όψη της ζωής και του μεροκάματου στους δρόμους, γυαλίζοντας τα παπούτσια των περαστικών με το ξύλινο κασελάκι του και σε ηλικία 10 ετών θα νιώσει για πρώτη φορά τη… μεταφυσική δύναμη που κρύβει το ποδόσφαιρο, όταν θα δει τους Βραζιλιάνους να πενθούν για την ήττα από την Ουρουγουάη το 1950.
Εξι χρόνια μετά, θα περάσει δοκιμαστικά από τη Σάντος στο Βίλα Μπελμίρο και θα ξεχωρίσει από την πρώτη στιγμή. Το 1958 πριν ακόμη κλείσει τα 18 του, θα γίνει μέλος της εθνικής Βραζιλίας.
Ειναι η εποχή όπου το ποδόσφαιρο βρίσκεται σαφώς πιο κοντά στην κοινωνία και η αποτυχία της ποδοσφαιρικής ομάδας, μετατρέπεται σε εθνικό δράμα. Ο 10χρονος Πελέ βιώνει έντονα τις μέρες θλίψης των συμπατριωτών του και της οικογένειάς του. Και υπόσχεται στον συντετριμμένο πατέρα του, να φέρει το πρώτο τρόπαιο στη χώρα του.
Το 1956 ο Πελέ θα περάσει δοκιμαστικά από τη Σάντος στο Βίλα Μπελμίρο και θα ξεχωρίσει από την πρώτη στιγμή. Στη Σάντος θα παραµείνει «κλειδωµένος» ως «εθνικός θησαυρός» µέχρι το 1974 και, ουσιαστικά, θα γιγαντώσει το όνοµά του µέσα από την εθνική οµάδα, στην οποία θα κληθεί το 1958 πριν ακόµη κλείσει τα 18 του.
Θα ταξιδέψει στη Σουηδία για το 6ο Παγκόσµιο Κύπελλο, με την ομάδα των Τζάλμα Σάντος, Ζίτο, Μπελίνι, Νίλτον Σάντος, Ντε Καρβάλιο, Ζιλμάρ, Γκαρίντσα, Ντιντί, Βαβά, Ζαγκάλο, θα βάλει πέντε γκολ στον τελικό με τη Σουηδία και ο Πελέ θα γίνει εθνικό σύµβολο για τους Βραζιλιάνους και σημείο αναφοράς για τη «σελεσάο».
Ο πλανήτης θα αρχίσει να… ψάχνει στον χάρτη προς τα που πέφτει η Βραζιλία. Θα αρχίζει να φαντάζεται από τι… υλικά είμαι πλασμένος αυτός ο μικρός μάγος της μπάλας, αφού η τηλεόραση δεν μπορεί ακόμη -εκείνον τον καιρό- να «χαλάσει» τη δημιουργία ενός ειδώλου με την ψυχρή πραγματικότητά της.
Και ήδη, μέσα σε 4 χρόνια, ο Πελέ τα ταξιδέψει από στόμα σε στόμα, από περιοδικό σε εφημερίδα, από άρθρα σε ρεπορτάζ και το 1962 στη Χιλή, όλοι θα περιμένουν να μάθουν περισσότερα γι’ αυτό το φαινόμενο.
Μια θλάση από τον δεύτερο κιόλας αγώνα, θα τον αφήσει εκτός Μουντιάλ. Ο ίδιος, όμως, θα προλάβει να αφήσει άφωνο τον κόσμο με το γκολ του κόντρα στο Μεξικό, ένα γκολ που «είδαμε» χρόνια μετά, το 1986 από τον Μαραντόνα κόντρα στην Αγγλία.
Η «σελεσάο» επιστρέφει με το δεύτερό της τρόπαιο στη Βραζιλία και η χώρα γίνεται συνώνυμο του ποδοσφαίρου, μια απέραντη ποδοσφαιρική σχολή, όπου το όνειρο των περισσότερων παιδιών είναι να γίνουν Πελέ.
Κάποιοι, βέβαια, ονειρεύονται σφαίρες και τανκς. Ο στρατηγός Μπράνκο καταλαμβάνει την εξουσία και ο Πελέ εγκλωβίζεται ανάμεσα από τη μπάλα και την πολιτική.
Στο Μουντιάλ του 1966 το «μαύρο μαργαριτάρι» βιώνει τη σκληρή τιμωρία του ποδοσφαίρου, το οποίο έχει γίνει πιο σκληρό και αποτελεσματικό. Η Βραζιλία διασύρεται στην Αγγλία. Αποφασίζει να μην αγωνιστεί ξανά στην Εθνική, όμως ο Μέντιτσι, ο νέος δικτάτορας της χώρας θα τον… μεταπείσει. Πολλοί λένε ότι θα το καταφέρει με τον… δικό του τρόπο.
Ο Πελέ επιστρέφει στη «σελεσάο» νιώθοντας να τον «σημαδεύουν» όλοι: το καθεστώς που θέλει διάκριση, ο Τύπος που περιμένει στη γωνία, ο κόσμος που ελπίζει, οι επικριτές που τον κατηγορούν για δειλία, όταν τον βλέπουν στο ανάκτορο του Μέντιτσι, ο πλανήτης ολόκληρος… Η Βραζιλία πρέπει να επιστρέψει δυνατή στο Μουντιάλ και ο 30χρονος, τότε, ποδοσφαιριστής, μοιάζει να σηκώνει όλο αυτό το βάρος σαν τον Ατλαντα της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας.
Μαζί με όλα αυτά θα κληθεί να ξεπεράσει και τον ιδιόρρυθμο Ζοάο Σαλντάνια, τον ομοσπονδιακό τεχνικό που μισεί τους σταρ. Θεωρεί ότι ο Πελέ έχει πρόβλημα όρασης και λίγο πριν η «σελεσάο» τιναχτεί στον αέρα, τα ηνία θα αναλάβει ο παλιός συμπαίκτης του και σαφώς πιο ήπιος, Μάριο Ζαγκάλο.
Το 1970 στο Μεξικό, ο Πελέ θα ηγηθεί -ίσως- της κορυφαίας Βραζιλίας όλων των εποχών. Στα 30 του θα κάνει πράγματα και θάματα και μαζί με συμπαίκτες όπως οι Ριβελίνο, Τοστάο, Ζαϊρζίνιο, Κάρλος Αλμπέρτο, Ζέρσον, Κλοντοάλντο, θα γράψουν έναν θριαμβευτικό επίλογο για μια ολόκληρη γενιά του βραζιλιάνικου ποδοσφαίρου. Θα συντρίψουν την Ιταλία με 4-1 στον τελικό και θα στεφθούν αήττητοι, πρωταθλητές κόσμου για τρίτη φορά.
Ολοι θα δουν μέσα από τους τηλεοπτικούς δέκτες τον απόλυτο μύθο με τα μάτια τους. Ο Πελέ δε χρειάζεται πια τις φήμες. Εχει κερδίσει μια θέση στο Πάνθεον. Συμπαίκτες και αντίπαλοι, δημοσιογράφοι και φίλαθλοι, πολιτικοί, καλλιτέχνες, συγγραφείς, όλοι μα όλοι θα υποκλιθούν στο φαινόμενο Πελέ.
Μέχρι και στις μέρες μας, μία ενέργεια, ένα γκολ, μία πάσα, μία ντρίπλα, από τον Ρονάλνο μέχρι τον Μέσι, από τον Κρόιφ μέχρι τον Ροναλντίνιο, από τον Μαραντόνα μέχρι τον Ζιντάν, κάπου, κάπως, κάποτε, θα την έχουμε δει από τον Πελέ.
Εκτός γηπέδων, μπορεί να μην ήταν μαχητής όπως ο Σώκρατες ή ο Κάρλος Κασέλι, μπορεί να μην είχε την δυναμική του Μαραντόνα στη σχέση του με τον κόσμο, όμως κανείς δεν μπορεί να μην αποδεχθεί ότι ο Εντσον Αράντες ντο Νασιμέντο, γιγάντωσε το οικοδόμημα του ποδοσφαίρου, μυθοποίησε την εθνική Βραζιλίας, άνοιξε δρόμους για τη χώρα του προς όλοκληρο τον κόσμο.
Κι όπως είχε δηλώσει ο Αντι Γουόρχολ: «Ο Πελέ ήταν ένας από τους λίγους που αντιτίθεται στη θεωρία μου: αντί για 15 λεπτά φήμης θα έχει 15 αιώνες»…
