Του Λάρκου Λάρκου
Η Μαρία Άνχελα Ολγκίν αφίχθη στη νήσο στις 28 Ιανουαρίου και την επομένη συνάντησε Χριστοδουλίδη και Τατάρ. Η νέα προσπάθεια Γκουτέρες αρχίζει μετά από εξίμισι χρόνια πλήρους στασιμότητας. Τα δεδομένα επί του εδάφους είναι πασίγνωστα. Η ε/κ ηγεσία σπατάλησε την πενταετία Ακιντζί (κυρίως Μον Πελεράν, Κραν Μοντάνα) στους τακτικισμούς, για να έχει ο Ν. Αναστασιάδης άνεση χρόνου στην πώληση των «χρυσών διαβατηρίων». Η τραγωδία των κοινών: στην εποχή ενός ακέραιου Τ/κ ηγέτη, η ε/κ ηγεσία πήρε τη νήσο στην κατρακύλα στους διεθνείς δείκτες διαφθοράς.
Αυτό συμβαίνει τώρα: Ο Ε. Τατάρ, πασίγνωστος ντενκτασικός, εξελέγη γιατί, εκτός άλλων, ο Ν. Αναστασιάδης ψαλίδισε την πολιτική χρησιμότητα του Μ. Ακιντζί μπροστά στη δική του κοινή γνώμη. Από τα μισά του 2017 μέχρι τις 18 Οκτωβρίου 2020, ο Ν. Αναστασιάδης σε πλήρη σύμπραξη με το ε/κ βαθύ κράτος (ορισμένα κόμματα, ΜΜΕ, επιχειρηματίες) οργάνωσε την εναλλακτική του πρόταση: τα «δύο κράτη». Πολλοί γνώριζαν τη στροφή αυτή και τον συγκάλυπταν, ηγέτες κομμάτων, διαπραγματευτές, παράγοντες. Μόνο ο τέως αρχιεπίσκοπος αποκάλυψε δημόσια πως «ο πρόεδρος μού μίλησε για δύο κράτη και εγώ διαφώνησα μαζί του». Αλλά μόλις εξελέγη ο Ε. Τατάρ ηγέτης των Τ/κ, ο Ν. Αναστασιάδης γύρισε τη μανέλλα στην ομοσπονδιακή λύση και στα ψηφίσματα των Η.Ε.! Γι’ αυτό τώρα όλα είναι τόσο δύσκολα. Ο Ν. Αναστασιάδης ακύρωσε τις συγκλίσεις του 2017 και ο Ε. Τατάρ βρήκε τον δρόμο έτοιμο, στρωμένο στον εκτροχιασμό. Σήμερα τα δεδομένα έχουν ουσιωδώς διαφοροποιηθεί επί τα χείρω: Ο Ε. Τατάρ μιλάει για «κυριαρχική ισότητα». Δεν είναι ευκρινές σε ποια σημεία και πόσο διαφοροποιούν τις συγκλίσεις που ο γ.γ. κατέγραψε ως περίγραμμα συμφωνίας στο Κραν Μοντάνα. Από την πλευρά του, ο Ν. Χριστοδουλίδης επιθυμεί να διαπραγματευτεί «από εκεί που μείναμε στο Κραν Μοντάνα» αλλά δεν έχει προσδιορίσει τι αυτό σημαίνει. Ο προκάτοχός του μιλούσε για δύο πλαίσια Γκουτέρες, ο Ν. Χριστοδουλίδης δεν ξεκαθαρίζει, αν αυτό ισχύει ή όχι. Μείναμε στο πλαίσιο της 30ής Ιουνίου ή στο πλαστογραφημένο πλαίσιο της 4ης Ιουλίου; Ο νυν ΠτΔ με δημόσιες δηλώσεις του έχει απορρίψει δύο από τα Έξι Σημεία του Πλαισίου του γ.γ. (διακυβέρνηση, περιουσιακό). Αυτό θα κάνει και ο Ε. Τατάρ, θα ανοίξει και αυτός, άλλα δύο, (ασφάλεια, εγγυήσεις). Έτσι, με τέσσερα κεφάλαια ανοικτά, η αποστολή της Μαρία Άνχελα Ολγκίν θα πάρει τέλος, και το Σ.Α. των Η.Ε. θα ενημερωθεί για το οριστικό, αυτή τη φορά, τέλος της διαδικασίας.
Η μόνη επωφελής –για τη χώρα– πολιτική, για το σύνολο της χώρας, είναι η αποδοχή του Πλαισίου Γκουτέρες ως συμφωνήθηκε και έχει καταγραφεί από τον γ.γ. στις 30 Ιουνίου 2017. Να μην ανοίξουν τα συμφωνημένα Έξι Σημεία για να μείνουν προς συζήτηση μόνο τα εκκρεμούντα. Ο γ.γ. των Η.Ε. έθεσε το περίγραμμα μέσα στο οποίο θα κινηθεί η απεσταλμένη του: «Μια έγκαιρη συμφωνία σε στρατηγικό επίπεδο θα παρείχε άμεσα σε κάθε πλευρά την απαραίτητη διαβεβαίωση ότι η συνολική διευθέτηση θα περιλάμβανε εκείνα τα στοιχεία που έχουν καίρια σημασία για κάθε κοινότητα, και έτσι θα πρόσφερε την ώθηση για την ολοκλήρωση των υπόλοιπων τεχνικών λεπτομερειών».
Η Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ μετά τη συνάντησή της με τον Ν. Χριστοδουλίδη εξέφρασε «την ετοιμότητά της να συμβάλει στην επανέναρξη της διαδικασίας για το Κυπριακό και στην εξεύρεση κοινού εδάφους μεταξύ των δύο πλευρών». Μετά τη συνάντηση με τον Ε. Τατάρ δήλωσε: «Αυτό που πρόκειται να κάνω είναι να ακούσω τους ανθρώπους, να ακούσω την κοινωνία των πολιτών, τις ανάγκες του λαού, το τι θέλει». Ύστερα είπε πιο πολλά: «Όσο λιγότερα λέω, τόσο περισσότερο μπορώ να εργαστώ. Αυτό έμαθα μετά την ειρηνευτική διαδικασία στην Κολομβία, όπου συμμετείχα. Το πιο σημαντικό είναι να ακούς. Όχι μόνο τους ηγέτες, πρέπει να ακούμε τον λαό και την κοινωνία των πολιτών. Γιατί οι ηγέτες πρέπει να αναζητήσουν ένα κοινό έδαφος. Εμείς πρόκειται να βοηθήσουμε. Είμαστε εδώ για να διευκολύνουμε, και χαίρομαι πολύ που το κάνω». Ύστερα μίλησε για τα «κεκτημένα» της Κολομβίας: «Προέρχομαι από μια χώρα στην οποία μια σύγκρουση 50 ετών κατέληξε τελικά σε συμφωνία ειρήνης και ήμουν μέρος της ομάδας που πέτυχε τη συμφωνία. Νομίζω μπορώ να συνεργαστώ και να κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ ώστε να υπάρξει ένα καλό αποτέλεσμα για την Κύπρο. Αναγνωρίζω όλες τις προσπάθειες που έγιναν στο παρελθόν, τώρα πρέπει να σκεφτούμε το μέλλον».
Μετρημένη, στη γραμμή που καθόρισε ο Α. Γκουτέρες, έρχεται να βοηθήσει με αξιοποίηση της σοφίας που απέκτησε στη μάχη για την ειρήνη στην χώρα της. Γι’ αυτό έχει σημασία να δούμε τη Μαρία Άνχελα Ολγκίν μέσα από τα κολομβιανά της «μάτια»: 50 χρόνια ένοπλη πάλη, 220 χιλιάδες νεκροί, επτά εκατομμύρια εκτοπισθέντες. Οι διαπραγματεύσεις ειρήνευσης κράτησαν τέσσερα χρόνια. Οι διαπραγματευτές αξιοποίησαν τη διεθνή εμπειρία, ερεύνησαν τη Β. Ιρλανδία και τη Ν. Αφρική.
Στην Κύπρο, οι προηγούμενοι διαπραγματευτές Α. Μαυρογιάννης και Ο. Ναμί πήγαν για «επιμορφωτική» επίσκεψη στη Ν. Αφρική –2014. Επέστρεψαν. Αλλά αν δεν μοιράζεσαι τις εμπειρίες που αποκτάς, αν δεν τις κάνεις κτήμα των πολλών, αξιοποιώντας τους σύγχρονους μηχανισμούς επικοινωνίας, τότε δεν έχει νόημα καμία επίσκεψη. Προφανώς η απεσταλμένη γνωρίζει πού ήρθε και τι θα αντιμετωπίσει. Η απεσταλμένη μόνο που δέχθηκε αυτή τη μεγάλη ευθύνη, αξίζει να δοκιμάσει.
