Ο εκθεσιακός χώρος του Ινστιτούτου Γκαίτε στην Κύπρο ανοίγει και πάλι. Η εικαστική δράση ξεκινάει και πάλι με τις εκθέσεις των Horst Weierstall και Κυριακής Κώστα, που είχαν εγκαινιαστεί τον Φεβρουάριο και λόγω της πανδημίας είχαν διακοπεί. Ο καλλιτεχνικός χώρος KunstRaumGoethe φιλοξενεί στην ανακαινισμένη του αίθουσα τις εκθέσεις «Buch der Gezeiten (Βιβλίο των παλιρροιών)» του Γερμανού καλλιτέχνη Horst Weierstall και «Συγκυριακές ασυνέπειες / Head and hand series» της Κύπριας καλλιτέχνιδας Κυριακής Κώστα.
Η έκθεση του Γερμανού καλλιτέχνη Horst Weierstall αποτελείται από δύο μέρη: τη ζωγραφική με τους αφορισμούς και τις καταγραφές κείμενων από τα ημερολόγια του 2019-2020. Η εγκατάσταση των έργων σε χαρτί που βρίσκονται πάνω στον τοίχο του χώρου αποτελούνται από μια συμβολή στην καλλιτεχνική αντιπαράθεση των θεμάτων του χώρου, του ενδιάμεσου χώρου, της γραμμής και της αμφιταλάντευσης του διχασμού. Το κύριο ερώτημα του πρότζεκτ αυτού στο Ινστιτούτο Γκαίτε είναι: Πώς να επανασυναρμολογηθεί το μοιρασμένο, το σπασμένο, η ρωγμή; Oπως τα σύνορα, έτσι και οι ρωγμές και οι άκριες αποτελούν μέρος ενός συνόλου. Οι αφορισμοί στην έκθεση, όπως και τα μοτίβα, είναι στενά συνδεδεμένοι με τα ημερολόγια, τις σημειώσεις και τα σχέδια. Τον Μάρτιο 2017 το Ινστιτούτο Γκαίτε Λευκωσίας παρουσίασε επιλογή αυτών των καταχωρήσεων στο ημερολόγιο, υπό τον τίτλο Marking time – crossing, line, circle.
Η έκθεση μπορεί να βιωθεί ως ένα βιβλίο που μπορεί κάποιος να περπατήσει. Το βιβλίο είναι μεν διαχρονικό, αλλά ταυτόχρονα και περιορισμένης διάρκειας λόγω της φόρμας, του περιεχομένου και της ανοικτής δομής. Κάθε κέντρο είναι μια περιφέρεια, κάθε ρωγμή, κάθε άκρη είναι ένα μέρος του συνόλου. Οι λέξεις λειτουργούν σε αυτό το πλαίσιο ως ένα είδος αναλογικού στις ζωγραφισμένες εικόνες. Μια ομάδα λέξεων από τα ημερολόγιά του σχετίζεται επίσης με το ζήτημα της μετανάστευσης που είναι θέμα σήμερα.
Μιλώντας στην «Κ» για την έκθεση ο καλλιτέχνης Horst Weierstall είπε ότι «Ο θεατής καλείται να συμμετάσχει στην ανάγνωση και την αντίληψη των έργων που γεμίζουν και αισθάνονται τα κενά και τα κενά μεταξύ τους. Το περπάτημα σαν το βλέμμα είναι απαραίτητο στη διαδικασία της αντίληψης του χρώματος, της γραμμής και της μορφής. Χρησιμοποιώ τη μεταφορά του βιβλίου παλίρροιας, επειδή όλα τα μέρη στους πίνακες συσχετίζονται το ένα με το άλλο, όπως η θάλασσα με τη Γη μέσω της κίνησης του χρόνου των παλιρροιών. Οι χώροι μεταξύ των ρωγμών των σπασμένων φαίνονται διαιρεμένοι, αλλά δύο μέρη είναι πάντα μέρος ενός μεγαλύτερου συνόλου.».
Επιπρόσθετα δίνει ως παράδειγμα ότι «Η Κύπρος ως νησί συμβολίζει αυτήν την κατάσταση. Τα δύο μέρη υπάρχουν και συνυπάρχουν στην πραγματικότητα λόγω της κοινής σφραγίδας. Η κοινή ακτή δεν είναι γραμμή διαίρεσης, είναι μια κοινή περιφέρεια».Μοιράζοντας τις σκέψεις του για την πανδημία και τη παγκόσμια κρίση που η ανθρωπότητα βιώνει πιστεύω ότι αυτό που μας επηρεάζει μας κινεί επίσης και μας φέρνει πίσω σε στοιχειώδεις φόβους και ελπίδες» έδωσε επίσης σαν παράδειγμα ένα ρητό του Σωκράτη «Η ύπαρξή μας θα είναι πάντα μια ανοιχτή ερώτηση, μια πρόκληση για να ολοκληρώσουμε το κενό».
Έργα από τη έκθεση «Συγκυριακές ασυνέπειες / Head and hand series» της Κύπριας καλλιτέχνιδας Κυριακής Κώστα.
Αμφιταλαντεύοντας με τον χρόνο
Η Κυριακή Κώστα ασχολείται με την επισκευή των αντικειμένων και τη νέα αισθητική που δημιουργείται μέσα από αυτή. Μέσα από τη διαδικασία της αποκατάστασης επιδιώκει να εκμαιεύσει την «καινούργια οπτική». Η έκθεση «Συγκυριακές ασυνέπειες / Head and hand series» της Κυριακής ήταν εμπνευσμένη από το πρότζεκτ της «Head and Hand». Όπως δήλωσε στην «Κ» η εικαστικός «Η συγκεκριμένη δουλειά εμπνεύστηκε από την ιστορία, το τοπίο τα αρχιτεκτονικά μοτίβα του ινστιτούτου Γκαίτε και της γειτνιάζουσας περιοχής». Επίσης, επηρεάζεται από την έννοια της επισκευής και ανακατασκευής και τη χρήση υλικών που έχουν υποστεί ζημιά. Τονίζοντας στην «Κ» πως τα υλικά αυτά «αποσυνδέονται, επανασυνδέονται, και μέσα από μια οργανική συνομιλία με το εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον, μπροστά και πίσω στο χρόνο φανερώνονται τα “νέα έργα”». Οι λόγοι που έκαναν την καλλιτέχνιδα να ασχοληθεί με την ανανέωση του χώρου αλλά και με τη χρήση «αχρηστών» υλικών, όπως είπε στην «Κ», «Πάντα γοητευόμουν από τις παρεμβάσεις των μαστόρων και των τεχνιτών στο δημόσιο δομημένο περιβάλλον. Πιστεύω ότι ο χώρος μέσα στον οποίο ζούμε και κινούμαστε είναι γεμάτος από τέχνη, χειροτεχνία, και έμπνευση. Όταν ήμουν μικρή, παρακολουθούσα τον εργολάβο πατέρα μου και τους θείους μου να κάνουν εργασίες πάνω σε σπίτια, κι έπειτα μπήκα κι εγώ στην ίδια διαδικασία με το δικό μου διατηρητέο σπίτι στο Καϊμακλί. Άρχισα έτσι να παρατηρώ τα αρχιτεκτονικά στοιχεία διαφορετικών εποχών μέσα στο σπίτι –τα πράγματα που είχαν προσθέσει οι προηγούμενοι κάτοικοι και το πώς προσπάθησαν να ξεπεράσουν τεχνικά εμπόδια. Έτσι ξεκίνησα µια διαδικασία ερμηνείας αυτών των αρχιτεκτονικών μαρτυριών, που κρύβονταν και εμφανίζονταν μέσα από τα στρώματα του γύψου και των δαπέδων.».
Επιπρόσθετα, μέσα από τη διαδικασία επισκευής η Κυριακή Κώστα προσπαθεί να εξετάσει το πώς μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί ένας χώρος μετά από την επισκευή του, και πώς μπορεί η ταυτότητα του χώρου να επαναπροσδιοριστεί μετά τις νέες αλλαγές. Αυτό το πρότζεκτ, όπως δηλώνει και η ίδια, θα μπορούσε να παραλληλιστεί με τη θεωρία του Jacques Le Goff που προσπαθεί να εξετάσει τη λεπτή γραμμή μεταξύ του παρελθόντος και του παρόντος, χρησιμοποιώντας το παράδειγμα των συστάσεων της γραμματικής, όπου ο παρελθοντικός χρόνος μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μια παρούσα αφήγηση και ο παρόντας χρόνος μπορεί να χρησιμοποιηθεί για αναφορά του παρελθόντα. Δείχνοντας έτσι το πόσο εύπλαστη είναι η σχέση μεταξύ τους και το ότι στην ουσία το ένα είναι κατασκεύασμα του άλλου.
Αναφερόμενη στη δουλειά της και στη σχέση που έχει με τον χρόνο η Κυριακή Κώστα λέει: «Φαίνεται ότι όλα είναι μια συνέχεια, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η βαρύτητα είναι δεδομένη στο παρελθόν. Δουλεύω στο παρόν με την επιθυμία να αρχειοθετήσω την ιστορία και μέσα από αυτές τις δράσεις δημιουργώ αφηγήσεις που με οδηγούν στο να εστιάσω στο μέλλον».
Χώρος ανταλλαγής
Ο KunstRaumGoethe είναι ένας καλλιτεχνικός χώρος και σε αυτόν, μία νέα σειρά εκδηλώσεων του Ινστιτούτου Γκαίτε Κύπρου, φιλοξενεί καλλιτέχνες και επιμελητές σύγχρονης τέχνης που σχετίζονται με τη Γερμανία και την Κύπρο με διαφορετικούς τρόπους και/ή ασχολούνται με τις δύο χώρες μέσα από το έργο τους.
Πληροφορίες
Ινστιτούτο Γκαίτε Κύπρου, από τη Δευτέρα 1 Ιουνίου μέχρι την Τρίτη 9 Ιουνίου 2020. Λεωφ. Μάρκου Δράκου 21, Λευκωσία. Τηλέφωνο 22674606
